Katrijn Goossens 1ste bachelor Sociologie
Inleiding tot wereldpolitiek
Hoofdstuk 1: understanding international relations
5de eeuw: Griekse staten ipv natie staten → internationale relaties hadden gelijkenissen met nu,
maar het moderne systeem ziet er toch heel anders uit.
Internationale relaties: politieke, economische, sociale en culturele relaties tussen 2 of meerdere
landen. We betrekken ook andere grote spelers zoals globale corporaties en internationale
organisaties.
1. Hoe hebben internationale relaties een effect op ons?
- Iphone → componenten komen van over heel de wereld, niet enkel een product uit Amerika.
- De inzet in internationale relaties leidt soms tot conflicten en oorlog in plaats van handel en
wederzijds economisch voordeel.
➢ 11/9/01: de aanvallen beloofden een door de vs geleide invasie van afganistan, wiens
talibanregering ALQaeda onderdak had gegeven, en diende als een rechtvaardiging voor een
tweede en veel meer controversiële door V-geleide oorlog, tegen Irak, in 2003.
➔ gaf aanleiding tot een langere oorlog tegen het terrorisme die een prominent onderdeel was
van de recente verbintenis van Amerika met internationale betrekkingen.
- Frankrijk en Duitsland behandelde elkaar voor 100 jaar als vijanden en vochten een grote oorlog.
➢ Maar sinds 1945:Overheden hebben politiek en economisch samengewerkt in wat
tegenwoordig de Europese unie wordt genoemd en en militair in een bondgenootschap dat
de north atlantic treaty organization wordt genoemd. (NATO) → nu is oorlog tussen de 2
landen bijna niet in te beelden.
➢ Vanaf toen deelden ze ook met 17 andere landen de euro, een munteenheid.
- Internationale relaties geven ons ook de mogelijkheid om over grenzen te reizen. Zelfs toeristen
hebben vaak toestemming van de overheid nodig om te mogen bezoeken.
- 40’-80’: in die tijd scheidde een ijzeren gordijn de westelijke en oostelijke delen van Europa →
maakte het moeilijker om te kunnen reizen over grenzen → in 89’ afgebroken en is nu de
‘Berlijnse muur’.
- Internationale relaties hebben elke dag effect op ons leven. Ze werken ook samen met een scala
aan internationale overheidsorganisaties. (organisaties waarmee staten hun politieke of
economische belang vergroten) bv: world trade orginazation.
2. Wie is betrokken in internationale relaties?
we kunnen 3 grote klasse onderscheiden van belangrijke spelers:
1) Individuele nationale leiders: presidenten, eerste ministers, chancellors,… → gerechtigd om
buitenlands beleid en militaire beslissingen te nemen namens hun landen.
2) Staten: een politieke entiteit met enkele hoofdkenmerken: een stuk territorium afgebakend
grondgebied, en politieke autoriteiten (overheid) die soevereiniteit hebben bereikt, dat wil
zeggen dat ze een effectieve en erkende capaciteit hebben om inwoners binnen het
territorium te regeren en een vermogen om relaties met overheden te vestigen die andere
staten beheersen.
Naties: verzamelingen van mensen die een gemeenschappelijke cultuur, geschiedenis of taal
delen. Ze zijn vaak terug te vinden in meerdere staten. Een staat bevat ook meerdere naties.
Natie + staat = natiestaat : is eigenlijk zelden of nooit het geval
1
,Katrijn Goossens 1ste bachelor Sociologie
3) Non-state actors: andere actoren dan staten die binnen of over grenzen opereren met
belangrijke gevolgen voor de internationale betrekkingen. Bv. Multinationals, de katholieke
kerk, de moslim gemeenschap,…
4) Civil society: een verzameling niet-statelijke actoren die zich organiseren en opereren in een
zogenaamde derde sfeer buiten de macht van de overheid of het bedrijfsleven.
Hoe krijgen deze actoren wat ze willen in internationale relaties?
‘a state has interest’ → dat de staten ofwel een toestand van de wereld wensen te behouden of te
bereiken, en dat ze voldoende belangrijk zijn om bereid te zijn betekenisvolle kosten te betalen.
Hoe promoten of verdedigen staten deze ‘interest’: door de ontwikkeling en implementatie van een
strategie. Hun ‘objective’ is het doel van een staat in de internationale relatie.
‘Policy instruments’ kunnen verschillende vormen aannemen: diplomatie, propaganda, economische
zaken,….
‘Statecraft’ wordt vaak gebruikt om te verwijzen naar het gebruik van beleidsinstrumenten door
staatsleiders om doelstellingen van het buitenlands beleid te bereiken.
3. Hoe kunnen we internationale relaties begrijpen en analyseren?
een grondig begrip van internationale relaties omvat de verkenning van nationale, regionale en
mondiale contexten, gemeenschappelijke en verschillende belangen tussen actoren en oorzakelijke
relaties die de uitkomsten kunnen beïnvloeden.
3 types van connecties in de studie:
- Theorie en praktijk
- Vroeger en nu
- Aspiratie en realiteit
Theoretische grondslagen
Theorieën helpen ons begrijpen waarom dingen gebeuren in internationale relaties en waarom ze
opnieuw zullen gebeuren.
Hoe houden we deze verschillende argumenten, ideeën en theorieën bij? Hoe kunnen we ze met
elkaar vergelijken zodat we een beter beeld van elk kunnen krijgen en hun relatieve sterke en zwakke
punten kunnen beoordelen?
Theorieën helpen ons om de wereld te beschrijven en uit te leggen. Ze maken veronderstellingen,
geven oorzakelijke argumenten en laten ons voorspellen over internationale relaties. Elke theorie
kan een tijdje gebruikt worden, tot een andere theorie deze tegen spreekt en er bewijs tegen heeft.
waarderen van verschillende theoretische benaderingen:
theorieën over internationale relaties worden meestal in 4 scholen verdeeld: Realisme,
Constructivisme, Liberalisme en Marxisme.
Geen van deze theorieën is een winnaar. Ze hebben allemaal sterktes en zwaktes. Realisme was
dominant na WOII, maar vandaag vinden velen deze school onbevredigend.
onderdeel van het bestuderen van internationale relaties is om de argumenten te vergelijken en de
wereld rondom ons te begrijpen. Je moet open staan, maar kritisch zijn.
2
,Katrijn Goossens 1ste bachelor Sociologie
Connecties tussen theorie en praktijk:
VOORBEELD: Lenin’s theorie over imperialisme en oorlog. Hij bracht communisme aan de macht in
Rusland in 1917, maar schreef ook een boek: imperialism, the highest stage of kapitalism.
hij beargumenteerde dat grote banken en corporaties in Europa en Amerika in het einde van de 19de
eeuw nieuwe markten nodig hadden om economisch voordeel te halen. Ze moesten nieuwe markten
gaan zoeken in bv Afrika.
Scramble for Africa: het snijwerk van dat continent door koloniale machten na 1870, als een functie
van de gelijktijdige behoefte van verschillende kapitalistische landen om uit te breiden. Zo verklaarde
hij WOI. hij voerde aan dat kapitalistische landen elkaar zouden blijven bevechten totdat ze zichzelf
uitgeput hadden, waardoor natiestaten met economieën die minder winst gevend waren.
Hoe bruikbaar is zijn theorie?
- Kapitalistische grootmachten waren in deze tijd gericht op andere kapitalistische grootmachten
i.p.v. Afrika.
- Historici hebben verschillende niet-economische redenen voor 19de eeuws imperialisme.
- Er zijn andere manieren om uit te leggen wat Lenin wou aantonen.
- Aanhangers kunnen zeggen dat kapitalisten elkaar bevochten, zoals Lenin had voorspeld.
- De theorie leverde cruciale inzichten op die de vervolgstudie van ons vakgebied vormden: het
herinnert ons eraan dat mondiaal kapitalisme zowel een motor van groei als zijn eigen ergste
vijand is, omdat het periodieke crises creëert die de internationale welvaart en vrede bedreigen.
Levels van analyseren:
we gebruiken een goed beschouwd analytisch hulpmiddel voor het classificeren van argumenten
over internationale relaties: levels-of-analyse. Het is gebaseerd op het idee dat een schrijver die een
theorie of verklaring naar voren brengt keuzes moet maken over actoren en causale processen die
moeten worden benadrukt. waar te zoeken naar uitleg?
We zoeken naar actoren en processen die gesitueerd zijn in 3 categorieën:
1) Individual level:
→ Impact van individuele beslissing nemers.
→ onderzoek naar de impact van individuele burgers, die mogelijk een aanzienlijke invloed hebben
op de internationale betrekkingen.
➔ Bv: Hitler, sommige geloven dat hij dé oorzaak was van WOII.
→
Andere studies concentreerden zich op de psychologische capaciteit van
staatsleiders. Wanneer nationale leiders dit soort fouten maken, kan dit
leiden tot diplomatieke crises en zelfs oorlog.
2) State level of analysis
focus op het politieke en economische karakter van landen en staten.
voorbeeld: Democratic peace theory → wat staten doen in het buitenland, inclusief of ze in conflict
raken met elkaar, wordt sterk beïnvloed door de binnenlandse politieke instellingen van het land.
Democratische landen zullen niet snel oorlog met elkaar voeren. Kapitalistische staten hebben thuis
meer kans om oorlogen met elkaar te bestrijden dan het geval zou zijn als diezelfde staten volgens
verschillende principes zouden zijn georganiseerd.
ander: De regering van landen waarin multinationale ondernemingen veel invloed uitoefenen, kan
strategieën van open handel en investeringen volgen, omdat die beleidsmaatregelen de financiële
belangen van machtige bedrijven ondersteunen.
3
, Katrijn Goossens 1ste bachelor Sociologie
3) International level
Landen bestaan niet in isolatie, ze hebben interactie met elkaar → internationaal systeem: eigen
kenmerken die thema's zelf sterk kunnen beïnvloeden hoe landen zich gedragen. Bij dit level maakt
het uit in welk internationaal systeem je jezelf bevind, wat de oorzaak zou kunnen zijn.
Fundamentele vraag: wat veroorzaakt oorlog? → individuele personen, het type van de staat of het
soort internationaal systeem waar de staat zich in bevind?
Geen van de argumenten zijn juist of fout, maar welke moet je nemen?
1) categoriseer je argumenten. Begrijp de veronderstelling die ze maken over wat het belangrijkste is.
2) het is ook belangrijk om verschillende levels te herkennen. Een combinatie of integratie van
verschillende levels is mogelijk.
3) soms kan je ook nog fijner gaan dan de 3 bovengenoemde levels. Bijvoorbeeld een regionaal level.
Connecties maken: aspiraties versus realiteit
Er is een verschil tussen hoe de wereld is en hoe wij willen dat de wereld is. Verschillende mensen
hebben verschillende waarden en het zou moeilijk zijn om een set van universele waarden aan te
duiden waar iedereen het eens mee zou zijn. De verschillende waarden zorgen vaak voor frustratie in
de wereldpolitiek.
internationale relaties worden gekenmerkt door grote ongelijkheden in macht en rijkdom. de
overheden van rijke landen uiten goede intenties, maar falen hun beloftes t.o.v. de arme landen.
Internationale relaties moeten bestudeerd worden zoals het is en niet zoals het zou moeten zijn.
Onze eerste zorg is om te beschrijven hoe staten zich gedragen en waarom.
Herkennen van langdurige vragen
Thucydides, Geschiedenis van de Peloponnesische Oorlog → wordt vaak gezien als de grondlegger
van politieke wetenschappen. hij was niet alleen geïnteresseerd in het rapporteren over de oorlog
van zijn tijd, maar ook in meer algemeen begrip van het probleem van oorlogsvoering, of waarom
mensen zich organiseren in groepen en zich bezighouden met gewapende conflicten.
Boek: beste manier om de complexiteit van internationale relaties te ontrafelen is om je te
concentreren op wat we enduring questions noemen. De vragen die gemeenschappelijke kenmerken
hebben van terugkerend, onopgelost en consequent (ze zijn van belang) zijn.
Connecties maken: vroeger en nu
- Begrijpen van verleden heeft een effect op hoe mensen, inclusief beleidsmakers in verschillende
landen, denken en handelen in de politieke wereld. (Bv: Afrika met koloniaal verleden)
- 1930 VS → Smooth Hawley traffic act → verhoogde de VS tarieven → dit verontwaardigde
andere regeringen → jaren dertig waren diep en catastrofaal voor de wereldeconomie → na
WOII had de VS zijn lesje geleerd.
- Begrijpen van de ervaringen uit het verleden met handelsbeleid en hoe het door decennia door
leiders is geïnterpreteerd, helpt de juiste context te bieden voor het begrijpen van hedendaagse
debatten over buitenlands economisch beleid en wereldwijde handel.
- Geschiedenis geeft ons inzicht in de evolutie van internationale systemen en helpt ons het
hedendaagse te begrijpen.
4