Inleiding tot de antropologie
les 1
Bronisław Malinowski stichter van de antropologie samen met Frans Boaz
ANTROPOLOGIE - MENSKUNDE maar vanuit meerdere lokale visies ipv enkel de visie van
de witte mensen. Meeste wetenschappen zijn gebaseerd op witte mensen hun
ondervindingen
ETNOGRAFISCH VELDWERK- BESCHRIJVEND VELDWERK, methode heet
PARTICIPERENDE OBSERVATIE, (door malinowksi) je dompelt je onder (je zal nooit
helemaal local worden) maar probeert je zoveel mogelijk in de cultuur onder te dompelen.
Kula exchange; argonauts of the western pacific (boek over antropologie)
Op de terobriand eilanden is dit een soort van economisch en politiek systeem, kleine
sieranden die ‘ge-exchanged’ worden om status duidelijk te maken.
objecten van studie wat bestuderen we in de antropologie
● kinship, het begint allemaal bij verwantschappen, wie is familie van wie
kinshipology (verwantschap studies) als basis van de antropologie, want hier
onderscheid de mens zich van de dierenwereld lewis henry morgan
● exchange (uitwisseling theorie) basiseconomie / denk maar aan Kula
● religie, politiek en ritueel
● materiele culturen ( en kunst) alles van materiele dingen uit de cultuur want materiële
zaken zijn niet perse bedoeld als kunst
vertakkingen van antropologie (zie powerpoint) SUBDISCIPLINES
belangrijk boek; johannes fabian, time & the other (the other staat voor de andere mens,
een mens onderscheiden van een ander mens, wat dus eigenlijk volledig incorrect is want
antropologie zou dat juist tegen moeten gaan, dit boek gaat hierover) othering making
people different from ourselves (racisme, discriminatie)
- SOCIALE EN CULTURELE ANTROPOLOGIE
- WIJSGERIGE
- RECHTSANTROPOLOGIE
- VISUELE ANTRO
- MEDISCHE
,theoretische debatten
● maatschappij/samenleving/cultuur
● tijd en plaats (time en the other)
● macht, geloof, materialiteit, subjectiviteit, leefwerelden
Roots van antropologie - INTERESSE IN DE ANDER
ANTROPOLOGIE IS: studie van mensen, tegelijkertijd een vakgebied dat zichzelf
constant kritisch bevraagd en afzet tegen zijn verleden van wetenschappelijk racisme.
Een interesse in ‘de ander’ heeft dmv van deze ook een stem te geven. wetende dat de
witte mens en witte wereld jammer maar waar, centraal staan. Wil het vakgebied een
stem geven aan die die hun geschiedenis vergeten wordt. De antropologie en zij die
deze beoefenen weten dat de witte wereld dominant is aan de ‘andere wereld’
Laura Nader ‘What the rest think of the rest’ een boek dat de rollen omkeert,
geschreven vanuit lokale geschriften en verhalen. Ze is zelf dochter van libanese
immigrant
antropologie ontstaan in Duitsland, Engeland, Frankrijk en VS
Cultureel evolutionisme, sociaal-Darwinisme (dit zijn twee synoniemen) Victoriaanse
etnologen, ‘Antropologen’
“de theorieën”
wetenschappelijk racisme vb arische, naziideologie
maar ook cultuur evolutionisme (niet Darwin) maar de wetenschap die begint bij
sociaal-Darwinisme maar zich dan toepast op mensen/ cultuur ipv natuur.
Walgelijke wetenschap om toe te passen op mensen en legt uiteindelijk ook de basis voor de
superieure witte mens.
Darwin, is gebaseerd op natuurkunde mab zijn verblijf op Galapagos eilanden.
MAAR sociaal-Darwinisme/cultuur evolutionisme gaat over de evolutie van culturen met de
Westerse cultuur als toppunt.
Het verschil met Darwin zijn evolutietheorie is dat dezer louter op natuurkundige basis werd
bestudeerd, deze is dus in se niet racistisch. Maar zijn evolutietheorie zal later misbruikt
worden om racistische wetenschappen en ideologieën op poten te zetten
(sociaal-Darwinisme)
herbert spencer - survival of the fittest theorie, ras wordt alsmaar sterker
ik heb kort Herbert Spencer toegevoegd, die in zijn Principles of Biology de term introduceerde "survival of the fittest",
toegepast op mensen dus en op die manier een centraal concept van het Sociaal Darwinisme (het Darwinisme toegepast op
mensen).
er is al racisme sinds de Griekse Oudheid, maar wetenschappelijk racisme legt uiteindelijk
de superieure witte wereld vast.
“etnologie” - volkenkunde, onderzoek zonder veldwerk. BUTTERFLY COLLECTORS (kleine
feitjes verzamelen terwijl je op “veldwerk” bent, maar niet echt want tijdens dat zogezegde
,veldwerk maak je amper contact met de cultuur. ) ze zitten voornamelijk in hun armchair
vandaar de term ARMCHAIR ETHONOLGIST/ANTROPOLOGIST
soms waren er wel etnologen die op veldwerk gingen, maar vaak was deze wetenschap
gebaseerd op een mens aan zijn bureau die schedeltjes en whatever bestudeerd.
Victoriaanse etnologie, british empire, grootste imperiale grootmacht van dat moment.
Antropologie heeft ook veel racisme gekend, maar is nu de wetenschap die zich daaruit los
wrikt.
ZO EEN DENKLIJNEN MONDEN DAN UIT IN bvb:
- vergelijkingen zoals cultuur aboriginals Australië vs Maori (Nieuw-Zeeland) /
-cultuurevolutionisme
Aboriginals, leven in het landschap, redelijk egalitaire maatschappij, hebben geen klassen.
Dit is het laagste van het laagste in de racistische cultuur. Deze hebben het vandaag de dag
nog steeds slecht
Maori, die hadden paleizen en prinsessen en klassen. Hoogstaande culturen
wat we dus ook merken is dat de kolonisatie veel erger was in Aboriginal Australië dan in de
maori cultuur in Nieuw Zeeland omdat dezer vanwege hun klassen en hun “hoogstaande
cultuur” veel minder hard zijn aangepakt door de Westerse kolonisators. Wat men herkende
vond men beter, wat men niet erkende vanuit hun eigen cultuur, vond men slechter.
- clan maatschappijen en/versus klassen/standen maatschappijen
- politiek en religieus koningschap/leiderschap (bevolkingsgroepen die dit niet of
minder nastreven staan lager op de ladder dan bevolkingsgroepen die dit wel doen)
zo een ideeën als deze mensen of bevolkingen zijn minder dan onze witte Westerse
maatschappij leggen uiteindelijk ook de basis om te gaan koloniseren. “beschaving gaan
bijbrengen”
- rasverbetering/eugenetica (hier zal Franz Boas vooral tegen vechten, het idee van
een superieur wit ras)
dit zal uiteindelijk ook, zorgen voor zaken zoals: Witte kolonialen die donkere
Congolese vrouwen verkrachten, het kind wordt weggehaald bij de moeder en bij de
nonnen in weeshuizen gestoken om dan in de jaren 60/70 ter adoptie gesteld te
worden in België. Hedendaags zijn er veel vrouwen die hiervoor naar de rechtbank
zijn gestapt, maar hebben helaas deze zaak niet gewonnen.
leestip: Shigeyuki Kihara, a study of a somoan Savage
Gaat over de opmeting van mensen om daar verschillen uit te trekken.
—---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
, Evolutieleer is iets goed als het gaat over natuur, zolang je het maar niet gebruikt om
verschillen van mensen aan te kaarten en hiermee onderscheid te maken tussen slecht en
beter. Creationisme staat hier tegenover, zij geloven niet in de evolutietheorie, oerknal enz.
Zij geloven in “god heeft de wereld geschapen”
btw: mensen geloofden Darwin niet, men lachte met zijn theorie.
—---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Handel, kolonialisme en missionering
HANDEL EN KOLONIALISME de fysieke onderwerping
- kolonialisme (dit begrip gaat in se enkel over de economische missie)
- Kongo Vrijstaat (1885 - 1908) Leopold II aan de macht
- Ze kwamen voor rubber en ivoor.
- Rubberslaven hun handen werden afgehakt
1904 Roger Casement, plaats zijn rapport met de schandalen die gebeuren in Congo.
Casement Report De Druk is hierna zo hoog geworden waardoor leopold zijn Kongo
Vrijstaat heeft moeten afstaan aan België in 1908. Hierdoor veranderde de naam in Belgisch
Kongo, de situatie werd daarom niet beter, zeker niet. Maar dingen zoals handen afhakken
gebeurden niet meer. De handel van rubber en ivoor daar is België rijk van geworden. vb
Centraal station Antwerpen is bloedgeld van Congo.
MISSIONERING (Westerse beschaving gaan opleggen, het geloof van Jezus Christus bvb.)
mentale onderwerping, het kolonialisme van de geest
IN DE ANTROPOLOGIE?
Ontstaat pas later, eerst Boaz en dan Maranovski. Degelijke antropologie kwam dus altijd
laatst.
Ja daarvoor waren er vooral oneven machtsverhoudingen dus degelijke antropologie kon
niet beoefend worden en pas later zal men redden wat er nog te redden valt uit die cultuur.
Antropologen gaan ineens kijken naar wat kunnen we nog redden/bestuderen uit de
oorspronkelijke cultuur uit gekoloniseerde gebieden (want deze zijn zo goed als verbrijzeld
door de Westerling) dus de reddingsantropologie ‘Salvage anthropology’
les tristes tropiques - Claude Levy Strauss , een boek dat gaat over reddings antropologie
Vanuit de ontdekking/invasie van “de rest van de wereld” en de kolonisatie en de
missionering en het wetenschappelijk racisme gaat men VERZAMELEN of roofkunst
Alexandre Delcommune 1878, officier in de fors publiek/legermacht. Vindt het belangrijkste
krachtbeeld ‘Nkondi’ van de regio, dat kwijt is geraakt door nkuku tijdens dat hij en zijn
omgeving op de vlucht waren. Pas Recent werd erkend dat dit beeld eigenlijk geroofd is uit
