Verlenen van zorg op maat: Moeder
en kind – Pediatrie
Docent: Team pediatrie
Samenvatting: Elke Steegmans
Verpleegkunde
Deeltraject 3
Academiejaar: 2019-2020
,Verlenen van zorg op maat:
Moeder en kind – Pediatrie Elke Steegmans
,Verlenen van zorg op maat: Moeder en
kind – Pediatrie
Verpleegkundige begeleidingsaspecten, empowerment en
preventie: Het gezonde en het zieke kind
Docent: Dorien Hermans
Samenvatting: Elke Steegmans
Verpleegkunde
Deeltraject 3
Academiejaar: 2019-2020
,Inhoudsopgave
Het gezonde kind ............................................................................................................................................4
1 De rechten van het kind ..........................................................................................................................4
1.1 Ontstaan .................................................................................................................................................. 4
1.2 Verdrag inzake Rechten van het kind ...................................................................................................... 5
1.3 Vlaamse gemeenschap ............................................................................................................................ 6
2 Handvest kind en ziekenhuis ...................................................................................................................7
3 De ontwikkeling en de zorgaspecten van het gezonde kind ..................................................................... 8
3.1 Zuigeling .................................................................................................................................................. 8
3.1.1 Normale ontwikkeling ..................................................................................................................... 8
3.1.2 Zorgproblemen .............................................................................................................................. 14
3.2 Peuter .................................................................................................................................................... 17
3.2.1 Normale ontwikkeling ................................................................................................................... 17
3.2.2 Zorgproblemen .............................................................................................................................. 19
3.3 Kleuter ................................................................................................................................................... 21
3.3.1 Normale ontwikkeling ................................................................................................................... 21
3.3.2 Zorgproblemen .............................................................................................................................. 23
3.4 Schoolkind ............................................................................................................................................. 24
3.4.1 Normale ontwikkeling ................................................................................................................... 24
3.4.2 Zorgproblemen .............................................................................................................................. 26
3.5 Puber en adolescent .............................................................................................................................. 27
3.5.1 Normale ontwikkeling ................................................................................................................... 27
3.5.2 Zorgproblemen .............................................................................................................................. 30
4 Dossier veilig slapen .............................................................................................................................. 32
4.1 Dossier veilig slapen .............................................................................................................................. 32
4.2 Casus Roos ............................................................................................................................................. 32
1
Het gezonde en het zieke kind Dorien Hermans
,5 De voeding van het gezonde kind .......................................................................................................... 34
5.1 De voeding van de zuigeling .................................................................................................................. 34
5.1.1 Samenstelling ................................................................................................................................ 34
5.1.2 Startvoeding .................................................................................................................................. 35
5.1.3 Bereiding en toediening van de flesvoeding ................................................................................. 38
5.1.4 Ontwikkeling van de zuigeling mbt. Voeding ................................................................................ 41
5.1.5 Bijvoedingen .................................................................................................................................. 42
5.2 De voeding van peuters en kleuters ...................................................................................................... 43
5.2.1 Belang van een aangepaste voeding ............................................................................................. 44
5.2.2 Voedingsproblemen bij peuters en kleuters ................................................................................. 44
5.2.3 Tips voor een vlot verloop van de maaltijd ................................................................................... 45
6 Pijnbeleid bij zuigelingen en kinderen.................................................................................................... 46
6.1 Wat is pijn? ............................................................................................................................................ 46
6.2 Pijn bij kinderen: probleemstelling ........................................................................................................ 47
6.3 Pijnbeleid bij kinderen ........................................................................................................................... 47
6.4 Aspecten van een goed pijnbeleid bij kinderen ..................................................................................... 48
6.5 Doel van een goed pijnbeleid bij kinderen ............................................................................................. 48
6.6 Gevolgen van een goed pijnbeleid bij kinderen ..................................................................................... 48
6.7 Beoordelen van pijn ............................................................................................................................... 48
6.7.1 Fysiologische parameters .............................................................................................................. 48
6.7.2 Observeren van gedragsreacties ................................................................................................... 49
6.7.3 Zelfrapportage ............................................................................................................................... 49
6.7.4 Meetinstrumenten ........................................................................................................................ 49
6.8 Pijn en de rol van de ouders .................................................................................................................. 50
6.9 Pijn en de rol van de (kinder-)verpleegkundige ..................................................................................... 50
6.10 Factoren bij de beleving van pijn ........................................................................................................... 50
6.10.1 Sociale context .............................................................................................................................. 50
6.10.2 Cultuur ........................................................................................................................................... 51
6.10.3 Ontwikkelingsaspecten ................................................................................................................. 51
6.11 Pijnbestrijding bij kinderen .................................................................................................................... 52
6.11.1 Medicamenteuze pijnbestrijding................................................................................................... 52
6.11.2 Niet-medicamenteuze pijnbestrijding ........................................................................................... 53
2
Het gezonde en het zieke kind Dorien Hermans
,Het zieke kind ............................................................................................................................................... 54
1 Verpleegkundige zorg bij een kind met ademhalingsproblemen &luchtwegaandoeningen .................... 54
1.1 Inhoud ................................................................................................................................................... 54
1.2 Opname, verblijf en ontslag .................................................................................................................. 54
1.2.1 Somatische aspecten ..................................................................................................................... 54
1.2.2 Diagnostiek .................................................................................................................................... 67
1.2.3 Inhaleren en vernevelen van geneesmiddelen ............................................................................. 67
1.2.4 Zuurstoftherapie ........................................................................................................................... 70
1.3 Specifieke gezondheidsproblemen ........................................................................................................ 72
1.3.1 Astma ............................................................................................................................................ 72
1.3.2 Bronchiolitis................................................................................................................................... 73
1.3.3 Pneumonie .................................................................................................................................... 73
2 Verpleegkundige zorg bij een kind met afweerstoornissen en allergie ................................................... 75
2.1 Voedselallergie ...................................................................................................................................... 76
2.2 Voedselintolerantie ............................................................................................................................... 77
3 Verpleegkundige zorg bij bewustzijn, rust en slaappatroon ................................................................... 79
3.1 Algemeen............................................................................................................................................... 79
3.1.1 Anamnese ...................................................................................................................................... 79
3.1.2 Diagnostiek .................................................................................................................................... 79
3.1.3 Neurologisch functioneren ............................................................................................................ 79
3.2 Meningitis.............................................................................................................................................. 83
3.2.1 Somatische aspecten ..................................................................................................................... 83
3.2.2 Psychische en sociale aspecten ..................................................................................................... 85
3.3 Epilepsie................................................................................................................................................. 85
3.3.1 Somatische aspecten ..................................................................................................................... 85
3.3.2 Psychische aspecten ...................................................................................................................... 87
3.3.3 Sociale aspecten ............................................................................................................................ 87
3.3.4 Omgevingsfactoren ....................................................................................................................... 87
3
Het gezonde en het zieke kind Dorien Hermans
,HET GEZONDE KIND
1 DE RECHTEN VAN HET KIND
Leerdoelen:
- Je hebt kennis over de rechten van het kind binnen de Belgische wetgeving
1.1 Ontstaan
Verdrag inzake de Rechten van het kind
- 20 november 1989: algemene vergadering van de Verenigde Naties
- VN hadden reeds universele verklaring omtrent de rechten van de MENS maar dit gaat
over alle mensen en kinderen hebben andere behoeftes, verwachtingen, zorgen
nodig!= aanleiding tot kinderrechtenverdrag!
- Op 20 november 1989 werd door de algemene vergadering van de Verenigde Naties
unaniem het Verdrag voor de Rechten van het Kind goedgekeurd.
- Dit internationale verdrag telt 54 artikelen en hierin is vastgelegd dat kinderen recht
hebben op verzorging, bescherming en respect.
- Een jaar later op 2 september 1990 werd dit verdrag internationaal van kracht.
- Momenteel hebben vrijwel alle landen van de wereld het inmiddels ondertekend en
kunnen er dus op worden aangesproken.
- Wat wil dit bijvoorbeeld zeggen dat:
Rijke landen verplichten zich om arme regeringen te helpen bij het realiseren van
kinderrechten. De meeste landen hebben hun wetgeving aan het Verdrag aangepast,
hebben een nationaal actieplan voor kinderen opgesteld of kinderrechten onderdeel
gemaakt van hun grondwet.
- In België ging de uitvoering van het verdrag effectief in werking op 17 januari 1992
- Dit gebeuren is een historische mijlpaal enerzijds vormt het de bekroning van een
decennialang moeizaam ijveren voor het verbeteren van de maatschappelijke positie
van het kind; anderzijds betekent dit het startsein van een hernieuwd denken en
handelen omtrent kinderen.
4
Het gezonde en het zieke kind Dorien Hermans
,1.2 Verdrag inzake Rechten van het kind
- Bevat 54 artikels
- Onderverdeeld in 3 soorten rechten:
o Provision: kinderen hebben recht op gratis en goed basisonderwijs, een goede
en bereikbare gezondheidszorg, opvang wanneer ze niet thuis kunnen wonen en
plekken om te spelen
o Protection: kinderen hebben recht op bescherming teen mishandeling,
uitbuiting, verwaarlozing, kinderarbeid, oorlogsgeweld, handel en slavernij
o Participation: kinderen hebben recht op deelname aan de samenleving. Ze
mogen vrij informatie vergaren, hebben het recht op vrije meningsuiting en ze
mogen meepraten en beslissen over zaken die hen aangaan
- 4 basisprincipes ten grondslag:
o Geen discriminatie: alle rechten gelden voor alle kinderen
o Belang van het kind: bij alle beslissingen die door de overheid, instanties en
volwassenen worden genomen, behoort het belang van het kind de eerste
overweging te zijn
o Het recht op leven en ontwikkeling: de overheid moet zich inspannen om het
overleven van kinderen zo veel mogelijk te garanderen en de ontwikkeling van
het kind te stimuleren
o Respect voor de mening van het kind: kinderen mogen gezien én gehoord
worden. Ze mogen meepraten en -beslissen over zaken die hen aangaan
Kinderrechtenverdrag: 4 basisrechten
- Recht op kind-zijn
o Alle personen < 18jaar worden als kind beschouwd
o Geen onderscheid tussen geboren binnen of buiten huwelijk
o Geldt voor alle kinderen (zonder enige uitzondering)
o Inherent recht op leven
o Na de geboorte ingeschreven, recht op naam, recht op nationaliteit,
- Recht op ouders
o Recht op kennen van ouders en door hen te worden verzorgd
o Op te groeien in gezinsomgeving, in sfeer van geluk, liefde en begrip
5
Het gezonde en het zieke kind Dorien Hermans
,- Recht op bescherming
o Bescherming tegen alle vormen van lichamelijk of geestelijk geweld, letsel of
misbruik, lichamelijke of geestelijke verwaarlozing of nalatige behandeling,
mishandeling of exploitatie, met inbegrip van seksueel misbruik
o Bijzondere aandacht voor het gehandicapte kind: ieder kind heeft recht op
aangepaste zorg, onderwijs en training waardoor het in staat is een bevredigend,
volwaardig en behoorlijk leven te leiden, de zelfstandigheid van het kind wordt
bevorderd en het kind kan actief deelnemen aan de samenleving.
- Recht op gezondheidszorg
o Recht op het genot van de grootst mogelijke mate van gezondheid en op
voorzieningen voor behandeling van ziekte en het herstel van de gezondheid.
o Wet collectieve preventie volksgezondheid: preventieve jeugdgezondheidszorg
(screening en vaccinatie): systematische vroege opsporing en tijdige
onderkenning van ontwikkelingsstoornissen en gezondheidsbedreigende
omgevingsfactoren, het bijdragen aan de uitvoering van vaccinatieprogramma’s.
o Bij begaan van strafbaar feit: recht op een behandeling die verenigbaar is met de
eigenwaarde van het kind, waarbij rekening w gehouden met de leeftijd van het
kind en waarbij de volledige herintegratie in de samenleving het doel is.
1.3 Vlaamse gemeenschap
- Samenwerkingsorganisatie:
o Centrum voor rechten van het kind (Universiteit Gent)
o Kinderrechtencoalitie Vlaanderen
- Invoeren van kindereffectenrapport
- Jaarlijkse verslaggeving over Vlaams regeringsbeleid
6
Het gezonde en het zieke kind Dorien Hermans
, 2 HANDVEST KIND EN ZIEKENHUIS
Leerdoelen:
- Je kent het principe rond het Handvest Kind en Ziekenhuis en past dit toe binnen de
professionele context.
Handvest kind en ziekenhuis: 10 rechten
- “Het recht op een optimale medische behandeling is ook voor kinderen een
fundamenteel recht”
1. Kinderen worden niet in het ziekenhuis opgenomen als de zorg die zij nodig hebben
thuis, in dagbehandeling of poliklinisch kan worden verleend.
2. Kinderen hebben het recht hun ouders of verzorgers altijd bij zich te hebben.
3. Ouders wordt accommodatie en de mogelijkheid tot overnachting naast het kind
aangeboden.
4. Kinderen en ouders hebben recht op informatie, aangepast aan leeftijd en
bevattingsvermogen van het kind.
5. Kinderen en ouders hebben recht op alle informatie die noodzakelijk is voor het
geven van toestemming voor onderzoeken, ingrepen en behandelingen.
6. Kinderen worden in het ziekenhuis gehuisvest en verzorgd samen met kinderen in
dezelfde leeftijds- en/of ontwikkelingsfase.
7. Kinderen hebben recht op mogelijkheden om te spelen, zich te vermaken en
onderwijs.
8. Kinderen worden behandeld en verzorgd door medisch, verpleegkundig en ander
personeel dat speciaal voor de zorg aan kinderen is opgeleid.
9. Kinderen hebben recht op verzorging en behandeling door zoveel mogelijk dezelfde
personen, die onderling optimaal samenwerken.
10. Kinderen hebben het recht met tact en begrip te worden benaderd en behandeld.
Hun privacy wordt te allen tijde gerespecteerd.
7
Het gezonde en het zieke kind Dorien Hermans