Inleiding tot recht
01 Algemene inleiding
Verantwoording:
- Recht is een zaak van alle burgers
- Iedereen wordt onderstelt de wet te kennen en ermee
geconfronteerd
- Recht ≠ moraal ≠ godsdienstige regels (euthanasie/abortus, je kan er
voor of er tegen zijn. NIET afdwingbaar maar je kan een slecht
geweten hebben)
- Belgische staatsblad: iedereen moet dat nalezen. We kunnen
nooit als excuus gebruiken dat je het niet wist. Wet is verplicht te
kennen!
- Afdwingbaar sanctie door rechtbank als je de wet niet naleeft
- Recht is niet altijd rechtvaardig, iets dat rechtvaardig is verschilt van
persoon tot persoon
- Scheiding rechterlijke wettelijke en uitvoerende machten
- De parlementen leggen de rechten op, ze maken de wet= wettelijke
- De regeringen: ministers= uitvoerende macht
- Hoofden en rechtbanken= rechtelijke macht
- België een seculiere staat = scheiding van geloof en wetgeving, kerk
en staat
Voorwaarden om van recht te spreken
- Regel
- Afdwingbaar
- Overheid provincies, gemeentes
- Orde in maatschappij
Wat is recht?
- geheel van algemeen geldende 4 normatieve regels
Verbodsbepalingen (wat je niet mag doen) – gebodsbepalingen
(wat je moet doen) – normen die toelating bevatten –
organieke regels (wetsbepalingen die gaan om de organisatie
van bv de rechtbanken: handswijze)
Dwingend recht – goede zeden – ter bescherming van de
zwakken (wetgeving die je MOET volgen: niet afwijken,
sancties) Voorbeeld: openbaar dronkenschap. Zwakken:
ouderen, mensen met beperking, kinderen, iedereen kan zwak
zijn, heeft te maken met toestand: in een relatie huurder –
verhuurder sta je als huurder zwakker. Zelfde met werknemer
– werkgever en consument – verkoper – aanvullend recht (je
, mag er van afwijken. Soms koop je iets met leveringstermijn
(auto) dan zegt de wet dat je pas moet betalen op moment dat
je het effectief krijgt, TENZIJ men afwijkt voorschot die je
betaald is een afwijking of je betaald gewoon vroeger.
Bepaling is van toepassing tenzij je afwijkt. Woorden: tenzij,
behoudens,…
Algemene normen (normen van toepassing op iedereen in
dezelfde situatie – 90% van de wetten vb: huurwetgeving) –
individuele normen (de koning kan de koningin vermoorden
want de koning is absoluut, politiek en strafrechtelijk
onschendbaar is dus we kunnen er weinig aan doen)
- Normen die de ordening van het maatschappelijke leven beogen
- Door de staat opgelegde of ontvangen en bekrachtigde normen
- Afdwingbare normen
Regels opgesteld door de overheid
- Recht vormt het normenstelsel van de staat
- Federale overheid: regels over max interestboeten van lening
- Vlaamse gemeenschap: voorwaarden om diploma te krijgen
- Recht geldt boven elk ander normstelsel
- Rechtsregels door overheid uitgevaardigd
a) Federaal: regels voor het hele land
b) Gemeenschappen (Vlaams (+brussel), frans (+brussel), Duitstalig):
regels binnen gemeenschap: onderwijs
c) Gewesten (vlaams, brussel, waals):
regels binnen gewest: ruimtelijke ordening
d) Provincies: rampenplan
e) Gemeente: huisvuil, GAS (wildplassen, hondenpoep etc)
, 02 Indelingen van het recht
Privaat recht:
- Private belangen
- Regelt verhouding tussen burgers onderling
- Rechtstakken:
BURGERLIJK RECHT:
a) Personenrecht: persoon als enkeling in de maatschappij:
naamgeving, aktes,…
b) Goederenrecht: regels die verhouding van rechtssubjecten ten
aanzien van rechtsobjecten behandelt: eigendomsrecht, mede-
eigendom,
c) Familierecht: verhoudingen van personen die met elkaar verwant
zijn
d) Familiaal vermogensrecht / relatievermogensrecht
Erfrecht: schenkingen en testamenten
Huwelijksvermogensrecht: vermogens, goederen van
echtgenoten tijdens en na huwelijk, regels als iemand
overlijdt
e) Verbintenissenrecht: vrijwillig aangegane verplichtingen en
gevolgen
f) Contractenrecht: koop, huur, lening
g) Bijzondere overeenkomst
rechtstakken
INTERNATIONAAL PRIVAATRECHT: grensoverschrijdende gevallen
Publiek recht:
- Objectieve rechtsnormen die algemeen belang betreffen
- Regelt de algemene belangen en heeft betrekking op de inrichting,
de werking en de onderlinge verhoudingen van de overheidsorganen
en op de verhouding van de overheid tot de burgers
- Soorten:
a) Grondwettelijk/constitutioneel recht: omvat vestiging, structuur,
uitoefening van soevereine gezag
b) Bestuursrecht/administratief recht: inrichting en werking van
organen van uitvoerende macht, hoe staat functioneert
(onderwijs, milieu, verbouwing, media, energie, ambtenarenrecht)
c) Strafrecht: overheid zegt dat het niet mag, ook al vermoord je
andere burger (burger onderling) privaat. materiele en formele:
Materiele: strafbare feiten en de verbonden straffen
ü Overtredingen: werkstraf en geldboete