Les 14 Bouwkunst: 1850-1900
Steden
De industrialisatie begint in 1850 in Engeland. Men begint met de ontginning van ijzererts en
steenkool. Hiervoor was transport nodig. Treinsporen werden aangelegd maar hier was dan weer
gietijzer voor nodig.
In België gebeurde hetzelfde samen maar hier kwam ook de textielindustrie opgang. Er kwamen
weefmachines op stoom waardoor er meer fabrieken en beluiken komen. Hierdoor geraken de
steden overbevolkt.
Op het platteland is er hongersnood waardoor ook zei naar de stad vluchten, waardoor de stad nog
meer overbevolkt is.
Parijs, Haussmann, 1850, brede boulevards
In Parijs gaan ze brede boulevards en riolering aanleggen. Men gaat de stad ook meer uniform
maken waardoor oude stadswijken verdwijnen. Hierdoor moet de arme bevolking naar de banlieu
(voorstad) verhuizen.
De functionele stijl
Er was industrialisatie met fabrieken, bruggen, stations, warenhuizen.
Er kwamen ook nieuwe:
- Gietijzer =
o Voordeel: gieten in een mal, het kon elke vorm aannemen door de hoge druksterke
= de kracht waarbij het materiaal samengedrukt wordt.
o Nadeel: de lage treksterkte = de kracht waarbij het materiaal uitgetrokken wordt.
- Staal =
o Voordeel: relatief elastisch, verdraagt zowel druk- als treksterkte.
o Nadeel: roest, daarom wordt het beschilderd worden.
- Roestvrij staal = staal + nikkel.
- Beton = een mengsel van zand, cement, kiezelsteen en water. Hierdoor wordt het hard en
vangt de drukkracht op maar niet de trekkracht.
- Gewapend beton = dit is beton en stalen draden. Het vangt de druk- en de trekkracht op.
- Glasplaten zijn machinaal vervaardigt.
Ingenieurs beginnen de utilitaire architectuur te gebruiken en krijgen kennis van de nieuwe
materialen. De architect zorgde voor de vormgeving.
Er komen wereldtentoonstellingen voor industrie, handel en kunst.
86
, Art nouveau 1895-1914
Het is één stijl van plaats stijlpluralisme en historicisme. Het heeft een internationale uitstraling.
Het benadrukt vorm en licht door gracieuze, organische, gebogen motieven, grote grasoppervlakten,
glas in lood en gietijzeren decoratie.
Er ligt een accent op het ambachtelijk werk.
Men geeft het kleur door verschillende materialen: natuursteen, smeed- gietijzer, brandglasramen,
glazuurtegels, behangpapier, verschillende houtsoorten.
Het had veel verschillende namen:
1. Jugendstill
2. Liberty syle
3. USA Tiffany
Tussen 1880-1914 kantelmoment bouwkunst
In Chicago was er veel graanoverschot waardoor er veel vee gefokt werd en de vleesindustrie sterk
groeide.
Chicago is had een heel snelle bevolkingsgroei toen. Er werden veel stenen gebouwen in traditionele
Europese stijl en veel gestandaardiseerde houten woonhuizen gebouwd.
In 1871 is er een brand die een deel van de stad en het handelsdistrict verwoest. De spoorweg en
het vleesverwerkingsdistrict waren wel niet geraakt. Hierdoor blijft de economie stabiel.
De heropbouw was vergemakkelijkt door een aantal uitvindingen:
1. De lift.
2. De metro.
3. De electric streetcar.
4. Stalen skeletstructuur.
Hierdoor ontstaan er wolkenkrabbers.
Romantiek, Rude, Le départ des volontaires, 1833, Arc de Triomphe, Parijs
Het was een staatsopdracht. Er was een probleem met Arc de Triomphe. Napoleon was de
opdrachtgever en het was voor zijn overwinningen maar men wist niet meer wat te doen nadat
Napoleon verloren had.
Onderwerp
De herdenking van overwinning in Valmy.
In 1792, tijdens de Franse revolutie stapt een leger van vrijwillige burgers naar Parijs die bedreigd
werd door een coalitie onder de leiding van Pruisen maar Pruisen won. Troepen zongen la
Marseillaise.
La Marseillaise is in 1792 geschreven en was verboden onder koning Lodewijk XVIII en opnieuw
gezongen in revolutie van 1830 (zie Delacroix).
=> Het werd een symbool voor republikeins, nationalisme en streven naar vrijheid.
87
