10 Basisgenetica: Mendeliaanse erfelijkheid en stamboomanalyse
10.1.1 Nomenclatuur van de genetica
Begrippen:
→ Genotype = de eigenschappen geërfd van de ouders
→ Fenotype = Totaal aantal waarneembare uiterlijke eigenschappen
→ Homologe chromosomen = de twee partners van een bijeenhorend chromosomenpaar
→ Allel = de mogelijke uitdrukkingsvormen van een gen (vb. ‘multipele’ allelen bij ABO
bloedgroep genen)
→ Homozygoot = wanneer de allelen van een gen op de twee homologe chromosomen
dezelfde zijn
→ Heterozygoot = wanneer de allelen van een gen op de twee homologe chromosomen
verschillend zijn
→ Dominant = de eigenschap van het ene allel overheerst over het andere
→ Recessief = de eigenschap van het ene allel wordt overheerst door het andere
→ Co-dominant = beide allelen zijn even sterk en de eigenschappen komen beiden tot uiting
→ Partieel dominant of intermediair = beide allelen zijn even sterk en komen niet apart tot
uiting, maar geven een mengvorm (Rode bloem gekruist met een witte bloem geeft een roze
bloem).
→ Kruising = indien ouderpaar in één of meerdere eigenschappen verschilt
→ Hybriden = nakomelingen ontstaan uit kruising van verschillende eigenschappen van ouders
(tussenvormen)
o Monohybride kruising = wanneer ouderpaar slechts in één eigenschap verschilt
o Dihybride kruising = wanneer ouderpaar in slechts twee eigenschappen verschilt
o Polyhybride kruising = wanneer ouderpaar in meerdere eigenschappen verschilt
o Reciproke kruising = wanneer dominant kenmerk bij mannelijk individu na kruising
door vrouwelijk individu gedragen wordt
→ Selectie of veredeling = nieuwe rassen bekomen door voortgezette kruising met
interessante eigenschappen
→ Genetisch gewijzigde of transgene planten = DNA van planten op een gerichte,
gecontroleerde manier wijzigen door er een extra stukje DNA in te brengen
→ Autosomen = chromosomen van de lichaamscellen, niet van de geslachtschromosomen
→ Gekoppelde genen = De genen liggen op hetzelfde chromosoom en noemt men daarom
gekoppeld. Bijgevolg geldt: twee kenmerken gedragen zich als één enkel kenmerk wanneer
ze gekoppeld op hetzelfde chromosoom gelegen zijn.
57
, 10.2 De wetten van Mendel
10.2.1 De eerste wet: De uniformiteitsheidswet en de monohybride kruising
Wanneer ouders die homozygoot zijn nakomelingen krijgen dan zijn deze nakomelingen allemaal
uniform of identiek.
De Parentale generatie (P1) wordt gevormd door de twee organismen die zich gaan voortplanten of
ook wel ‘het ouderpaar’ genoemd. De nakomelingen worden dan F1 en F2 genoemd (filiale
generaties). Na het opstellen van het kwadraat van Punnett kan je concluderen dat de nakomelingen
hetzelfde fenotype(roos) en genotype(Rr) zullen hebben en dus identiek of uniform zijn.
Kwadraat van Punnett
Ouders of P1
10.2.2 De tweede wet: De splitsingswet (monohybride kruising)
Wanneer ouders die heterozygoot zijn, nakomelingen krijgen dan zijn deze nakomelingen in drie
groepen verdeeld/gesplitst.
Omdat de eerste nakomelingen van de uniformiteitswet heterozygoot zijn gaan we daar mee verder.
Het is nog steeds een monohybride kruising en de twee ouders hebben elk een dominant en een
recessief kenmerk. Het kwadraat van Punnett zegt ons dan de genotypen van de nakomelingen.
Bekijk VB2 op p186 (oplossing toledo) hier is er te maken met partieel dominantie of intermediair!
1
2
Bij partieel dominantie is de verhouding 1
58
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur e5m2. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €3,69. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.