Een geschiedenis van België
Inhoudsopgave
België, een land op een kruispunt in de geschiedenis 4
De geschiedenis lezen: een verhaal van breuklijnen 4
H1: België avant la lettre 5
De ‘Oude Belgen’ 5
De Romeinse stempel 5
De vroege middeleeuwen (500-1000) en het ontstaan van het ancien régime 5
Merovingen en Karolingen 5
De feodale machtsstrijd 6
Naar een eenmaking in de Nederlanden 6
De scheiding der Nederlanden 7
De Zuidelijke Nederlanden 7
H2: Van ancien régime naar moderne natiestaten 7
De internationale context 7
Het belang van de Franse revolutie 7
De aftakeling van het ancien régime in Europa 8
De wereldkaart anders geschud 8
Het congres van Wenen: de restauratie 9
Liberalisme en nationalisme 10
Cruciale etappes op de weg naar het onafhankelijke België (eind 18e E tot 1814) 10
Het einde van het Oostenrijks regime en de états Belgiques Unis 10
Het Frans bewind (1794 – 1814) als fundament voor het latere België 11
H3: De sociaaleconomische stroomversnelling 11
Een groeiende bevolking 12
Mensen in beweging 12
Waar woonden de Belgen? 12
De landbouw op de schop 13
Van de eerste naar de tweede industriële revolutie in België 13
Enkele structurele kenmerken van de Belgische industrie 14
Een uitstekende transportinfrastructuur 14
De sociale caleidoscoop 15
De sociale elite 15
De subtop 15
De kleine loononafhankelijken 15
De loononafhankelijken 15
H4: De Belgische Revolutie en de triomf van de liberale natiestaat 16
Groeiende spanningen in het Koninkrijk der Nederlanden (1815 – 1830) 16
De opstand van 1830, het Voorlopig Bewind en de Conferentie van Londen 17
1
,Fundamenten van de ‘democratische’ rechtsstaat 18
Eendracht maakt macht? De politieke ontwikkelingen van 1830 tot 1850 19
Het unionisme (1830 – 1847) 19
De rol van de koning 19
Kerk en staat: het levensbeschouwelijke conflictveld 19
De revolutie van 1848 20
De triomf van het liberalisme (1850 – 1886) 20
Een liberale industriële revolutie 20
De eerste arbeidersprotesten 21
Verscherping van de levensbeschouwelijke tegenstellingen 1850 – 1884 22
De Vlaamse beweging 22
H5: Emancipatiebewegingen en maatschappelijke integratie 23
Van Crisis naar expansie: de belle époque 23
Het breukpunt 1886 23
Van economische crisis tot nieuwe dynamiek 23
De belle époque 24
Democratisering van het (mannen)stemrecht 24
De start van de BWP 24
De strijd om de uitbreiding van het stemrecht 25
Sociale wetgeving en integratie 26
De verzuiling: de sociaaldemocratie en de christelijke zuil 26
De sociaaldemocratie 26
De christelijke zuil en het daensisme 27
Organisaties van werkgevers en middenstanders 27
Droits de l’homme, ook voor vrouwen 28
Cultuurflamingantisme 29
De Vlaamse beweging wordt sterker 29
Eén- of tweetalig? 29
H6: Kolonisatie en dekolonisatie van Congo 30
Internationale context: imperialisme 1870 – 1914 30
Exploratie en kolonisatie van Congo 1876 – 1885 31
De Onafhankelijke Congostaat 1885 – 1908 31
Belgisch Congo 1908 – 1960 32
H7: België na 1914: een sociaaleconomisch portret 34
ste
Sociaaleconomisch België in de 20 eeuw: tussen vertrouwd en nieuw 34
De bevolking stijgt langzaam, veroudert en bestaat uit steeds diversere ‘basiscellen’ 35
In de 20ste eeuw wordt België een immigratieland 36
Trends in de ruimtelijke spreiding van de bevolking 36
De landbouw geraakt helemaal op de achtergrond 37
Wel en wee van de Belgische industrie in de 20e eeuw 37
Transport, handel en diensten 39
De wereld van het geld: de geleidelijke verdwijning van de ‘Belgische identiteit’ 39
De evolutie van de actieve bevolking en haar genderdimensie 40
De loonafhankelijken (I): de sociaaleconomische elite 40
2
, De loononafhankelijken (II): de middenstand 41
De loonafhankelijken 41
H8: België tijdens de Eerste Wereldoorlog 42
Het neutrale België bereidt zich voor op de oorlog 42
Oorlogsverrichtingen 42
Het bezette land 43
Politieke kwesties 44
België bevrijd, maar geruïneerd 45
H9: Het interbellum 45
Inleiding 45
Akkoorden van Loppem bezegelden een verruimde democratie 45
De koning, de partijen en drukkingsgroepen 47
De vorst 47
De katholieke partij 47
De BWP 47
De liberale partij 47
De Vlaams-nationalisten 47
De economische crisis en haar politieke gevolgen 48
Taalwetten en de nationale kwestie in de jaren ‘30 49
De partijen en de koning ten opzichte van de regimecrisis 50
Rex, VNV en Verdinaso 50
De katholieke partij 51
De BWP 51
Liberale partij 51
De koning 51
Buitenlandse politiek 52
H10: België tijdens de Tweede Wereldoorlog 52
De Achttiendaagse Veldtocht 52
Accommodatie 52
Verzet 54
Collaboratie 54
De Jodenvervolging 55
H11: Tussen restauratie en vernieuwing 55
Vijf naoorlogse politieke problemen 55
De politieke krachtmeting tussen vernieuwers en behoudsgezinden 56
De CVP 56
De BSP 56
De sociaaleconomische wederopbouw 57
De naoorlogse zuiveringen of ‘repressie’ 57
De koningskwestie 58
Atlantisme en West-Europa in een bipolaire wereld 58
H12: België na 1950 – tussen breuk en compromis 59
De levensbeschouwelijke breuklijn na 1950 59
3
, Ontkerkelijking en verzuiling 59
Schoolstrijd en schoolpact 60
De emancipatiegolf van de jaren 1960 60
De depenalisering van abortus – de euthanasiewet 61
De economische en sociale politiek sinds de jaren 1950 61
1950 tot 1960-1961: expansiepolitiek in een moeilijk sociaal en economisch landschap 61
1961 – 1973: de uitbouw van een keynesiaanse staat in een tijd van economische groei 62
1972 – 1992: crisispolitiek 63
1992: op zoek naar een nieuwe synthese 63
De communautaire breuklijn na 1950 64
De actoren 64
Het verloop van de politieke gebeurtenissen 64
Krachtlijnen 64
België in de wereld na 1950 64
België in de NAVO en de EEG tot 1989 64
Buitenlandse politiek in een geglobaliseerde wereld 64
België, een land op een kruispunt in de geschiedenis
- Geschiedenis van België blijft belangrijk, is al 188 jaar een stabiele natiestaat
o Komt door liberale grondwet die nog steeds aanwezig is ook al zijn er veel staatshervormingen
geweest
- 2 grote bewegingen:
o EU
o Bevoegdheden v gewesten en gemeenschappen
- 3 belangrijke domeinen van Belgische bevoegdheid:
o Buitenlands beleid
o Sociale zekerheid
o Migratiebeleid
- ‘Lieu de mémoire’: natie blijft bestaan, maar wordt een vorm van nostalgie
- Koningskwestie na WOII (foto 6)
De geschiedenis lezen: een verhaal van breuklijnen
Breuklijnenmodel: breuklijnen verdelen een samenleving in kampen en geven aanleiding tot maatschappelijke
dynamiek.
3 traditionele breuklijnen
o Levensbeschouwelijke tussen katholieken en vrijzinnigen: voorstaanders van gelaïciseerde staat en
de e
katholieken voor wie de scheiding v Kerk en Staat moeilijk was. Het duurde tot de 2 helft van de 20 E
dat er ‘wapenstilstand’ kwam met het schoolpact (Foto1, 2)
o Sociaal-economisch tussen arbeid en kapitaal: Groep mensen die hun inkomsten uit arbeid halen en
groep mensen die hun inkomen uit kapitaal halen. Uit de interactie v conflict en verzoening kwamen na
WOII een overlegmdel tussen werkgevers & werknemers en de welvaarstaat tot stand. (Gevolg van
industrialisering en verstedelijking) (Foto3)
o Communautaire tussen Nederlandstalige en Franstalige Belgen: Taalgroepen ontwikkelden zich tot
belangengemeenschappen die eigen machtsinstrumenten ontwikkelden. Dit leidde tot een
regionalisering van België, door een staatshervorming die de tegenstellingen tussen gewesten,
gemeenschappen en Belgische federale overheid institutionaliseerde. (Foto2, 4)
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur slacroix. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.