Criminologische psychologie
Les 1: Forensische psychologie
Overzicht:
1.1. Forensische psychologie
1.2. Forensische psychologie =
1.3. Psychologie & Recht
1.4. Forensische Psychologie in beweging
1.1. Forensische psychologie
(Men gaat er soms van uit dat wij een soort van kleine
politiediensten zijn die de zaken nader gaan
onderzoeken en bijna criminelen gaan oppakken. Dit is
niet de taak van een forensisch psycholoog.)
1.2. Forensische psychologie = Les 1-9 Les 10-12
• = maakt deel uit van de forensische wetenschappen
• vrij jonge discipline
• verschillende definities (geen vaste duidelijke definitie)
o Moet je zien als een toepssing van de algemene psychologie binnen het
forensich werkdomein. Men voert ook wetenschappelijk onderzoek. Kan
vanuit verschillende domeinen inzicht brengen zoals ontwikkelingspycholoog.
Forensische psychologen kunnen in verschillende sectoren te werk
Auteurs Definities
Science that studies the process whereby justice is arrived at ... examines the
Toch, 1961 people who take part in the process and looks at their purposes, motives,
thoughts and feelings
Gudjonsson & That branch of applied psychology which is concerned with the collection,
Haward, 1998 examination and presentation of evidence for judicial purposes
“...we view forensic psychology broadly, as both (1) the research .. That
Bartol & examines aspects of human behavior directly related to the legal system ...
Bartol, 2008 (2) the professional practice of psychology within, or in consultation with, a
legal system that embraces both civil and criminal law”
FP is the application of methods, theories and findings from a wide range of
areas within psychology to the contexts and concerns of criminal and civil
Needs, 2008 justice. The settings in which forensic psychologists work include the police,
the courts, prisons, secure unites and hospitals, probation and other
community based services and academia.
1
, • APA’s speciality guidelines for Forensic psychologists
“Forensic psychology refers to professional practice by any psychologist working within any
sub-discipline of psychologie (e.g., clinical, developmental, social, cognitive) when applying
the scientific, technical, or specialized knowledge of psychology to the law to assist in
addressing legal, contractual, an administrative matters.”
“Forensische psychologie verwijst naar de professionele praktijk van iedere klinisch
psycholoog die wetenschappelijke, technische en/of gespecialiseerde psychologische kennis
toepast op (1) justitiële vragen met betrekking tot contractuele, administratieve en
juridische probleemstellingen, en op (2) niet-justitiële vragen met betrekking tot
grensoverschrijden gedrag (o.a. preventie, bemiddeling en vrijwillige hulpverlening).
De forensische psycholoog is diegenen die gespecialiseerd is in preventie van
crimineel/normoverschrijdend gedrag, de forensische psychodiagnostiek en/of de
behandeling van plegers/slachtoffers.”
1.3. Psychologie en recht
V: Nu, dokter, jouw getuigenis houdt in dat de beklaagde aan een pathologische gokstoornis
lijdt?
A: Ja.
V: en dat is een psychische stoornis?
A: Ja, het is opgenomen in de 4de editie van APA’s Diagnostic and Statistical Manual of
Mental Disorders, en er zijnongeveer 30 psychologen net als ikzelf die in dit gebied
gespecialiseerd zijn en ervan overtuigd zijn dat het eenernstig probleem vormt.
V: Wat heeft ertoe geleid dat je hem deze diagnose gaf?
A: Deze persoon geeft toe dat hij voortdurend bezig is met gokken, en dat hij zichzelf niet
kan tegenhouden.Hierdoor is hij nu op een punt gekomen, ondanks het feit dat hij al
problemen met justitie heeft gekend, dat hij geld voor zijn bedrijf heeft verduisterd.
V: Maakt dit dat hij niet in staat is om een onderscheid te maken tussen juist en fout?
A: Wel, hij is een man die normaal het recht wel goed kent, en wel een onderscheid kan
maken tussen juist en fout, maar het is ook een man die wanhopig is en onder heel veel
2
,stress staat. Hierdoor is hij niet bezig met wat juist of fout is. Op basis van mijn ervaring met
deze mensen, denk ik niet dat dit een deel van hun denkproces wordt. Hij denkt alleen maar
aan overleven. Hij is zijn job aan het verliezen, zijn familie, zijn kinderen, zijn reputatie, alles
is ten onder aan het gaan. Dus hij functioneert op deze manier, op een irrationele manier,
waardoor zijn oordeel nefast is.
V: En wat met zijn vermogen om zijn daden af te stemmen aan de eisen van de wet?
A: Hij heeft dat quasi niet meer. Hoewel hij waarschijnlijk het geld beoogt terug te geven,
kan hij het niet helpen dat hij het geld verduistert vanuit zijn drang om te gokken. Nogmaals,
op basis van mijn ervaring, zijn dergelijke mensen geneigd om misdrijven te plegen om zo
aan geld te komen.
A: Er bestaat ook een studie over 70 personen met een dergelijke stoornis die aantoont dat
1 op de 5 een misdrijf gepleegd heeft zoals diefstal, verduistering en vervalsing. Terwijl, en
dit is een conservatieve schatting, slechts 1 opde 200 personen uit de algemene populatie
dergelijke misdrijven plegen, wat impliceert dat pathologische gokkers 40 keer meer kans
hebben dan de gemiddelde persoon om een dergelijk misdrijf te plegen. Deze persoon heeft
een behandeling nodig, geen straf.
V: Dus jij zou zeggen dat hij krankzinnig is?
A: Ja.
1. Verschillen in training: Taalverschillen? Training?
2. Verschillen in attitude: bescherming vs. hulp
3. Evidence-based toepassing van gedragswetenschappen in justitiële context:
a. Klinische vs. wetenschappelijke opinie
b. Toepasbaarheid binnen een juridische vraagstelling
c. Onbeantwoordbare juridische vragen
4. Verschillen in paradigma’s
a. Vrije wil Determinisme
b. Feiten
→ Het proces: preventie vs. conflict
c. Aard van het feit:
→ Van kans tot zekerheid?
→ Van groep naar individueel?
1.4. Forensiche pscychologie in beweging
• Wijzigingen binnen het recht
Bv. krankzinnigheid
• < 13de Eeuw: duivel
• 1505: eerste maal ‘insanity’
• 18de Eeuw: criteria (krankzinnig = bestiaal; jury)
• 19de Eeuw: Daniel M’Naghten - moord op Edward Drummond
↑ nood aan deskundigen
• Evoluties binnen algemene psychologie
bv. inzichten in geheugenprocessen, psychodiagnostiek, ...
3
, • Sociale omwentelingen
bv. kindermisbruik
19deE: kind = aanstoker; moeder = schuld; zeldzaam
19deE: toename in rechtszaken
1960’s: feminisme
2010 - ...: seksueel misbruik in de kerk, sport, #MeToo...
• Ontwikkelingen binnen justitie en psychologie
Bv. stalking (1990; California) & stalking (2016; wijziging visie, België)
Bv. voyeurisme (2016; België)
• Nieuwe ‘afzetmarkt’
Bv. werving politieagenten
Bv. analyse cybergedrag
• Training – professionalisatie
Bv. Postgraduaat Forensische psychodiagnostiek & counseling (Thomas More)
Bv. Permanente Vorming Forensische Gedragswetenschappen (UGent)
Bv. Forensische Psychiatrie & Psychologie (UA, VUB, KU Leuven & UGent)
Les 2: De ontwikkeling van antisociaal gedrag
2.1. De aard en het voorkomen van jeugddelinquentie
4