Thema 1: essentie en indeling
van het recht
Het begrip recht:
Subjectief recht: mijn of jouw recht op iets, om iets te doen of niet te doen
het objectief recht toegepast in een concrete situatie en concrete
personen
Objectief recht: het geheel van rechtsregels die op een bepaald moment en plaats bestaan
Het objectief recht verleent subjectief recht.
Recht word opgelegd door ‘bevoegde politieke autoriteit’
- Door democratisch verkozen regelgevende organen
- Normenhiërarchie
o Voor wanneer regels elkaar tegenspreken
Recht kan worden afgedwongen
- Rechterlijke macht
o Kan ervoor zorgen dat regels toch worden nageleefd want niet alle regels worden
spontaan nageleefd
- Arbitrage
o = een vorm van private rechtspraak op basis van een overeenkomst tussen partijen
o Vb. twee bedrijven hebben een dispuut -> nemen toevlucht tot arbitrage
Beslissing sneller dan via de rechtbank
Vertrouwelijk, beslissing niet openbaar
Je kan technisch onderlegde mensen inschakelen
- GAS-boetes (Gemeentelijke Administratieve Sancties)
o Regels kunnen van gemeente tot gemeente verschillen
Soorten regels
a) Gedragsregels
o Gebodsbepalingen: leggen een bepaald gedrag op
Vb. je moet een belastingaangifte doen als je werkt
o Verbodsbepalingen: verbieden een bepaald gedrag
Vb. bij de belastingaangifte mag je niet frauderen
o Verlofbepalingen: bepaald gedrag mag, maar moet niet
Vb. je mag je werkelijke kosten aangeven, maar dat moet niet (dan valt men
terug op de forfaitaire kostenaftrek)
b) Afdwingingsregels
o regels mbt instellingen en procedures voor toepassing en afdwinging
c) Wijzigingsregels
o regels mbt instellingen en procedures voor wijziging van het recht
, d) Technische regels
o vb. verjaring: als dingen te lang geleden, laten we het zoals het is
zorgt voor orde en rust in de samenleving
in sommige gevallen als onrechtvaardig ervaren
Normenstelsels
Recht Ethiek Godsdienst
Doel Ordening samenleving Geestelijke Eeuwige zaligheid
vervolmaking individu
Oorsprong Maatschappij Mens Opperwezen
Gericht Op het uiterlijke Op het innerlijke Zowel op
innerlijke als op
uiterlijke
Sanctie Vrijheidsberoving, geldboete, Slecht geweten, Bestraffing door
gedwongen uitvoering, wroeging het opperwezen
schadevergoeding…
rechtsregels
sociale en etiquetteregels
morele regels = ethiek
godsdienstige regels
Rechtsregels: brengen een zekere orde in de samenleving en rust in de onderlinge verhoudingen
tussen individuen en groepen
- zijn historisch gedetermineerd
- bepaalde (tijdsgebonden) ideologie
o regels bij een linkse regering zien er anders uit dan bij een rechtse
- politiek, sociaal en economisch systeem
- realisatie van een beleid (onder druk van een lobby)
- kan gebruikt worden om bepaalde morele regels te doen naleven
Rechtsgeschiedenis
Romeins recht
o aansprakelijkheid gaat terug op de lex aquila
o bepaalde adagia: korte Latijnse spreuken die een bepaald principe vestigen
Code Napoleon
o Burgerlijk Wetboek
,Kenmerken van het recht
Nemo censetur ignorare legem
o iedereen wordt geacht de wet te kennen
Dezelfde regels gelden voor iedereen in dezelfde situatie
Rechtsbedeling
o Beoordeling in concreto: andere rechters zijn niet verplicht om wat er in een bepaalde
zaak beslist is, toe te passen in een gelijkaardige zaak
eigen jargon: specifieke normen en begrippen
Indeling van het recht
op basis van territorium:
internationaal en supranationaal recht
Internationaal Supranationaal
- internationale publiekrechtelijke - regels uitgevaardigd door organen van
rechtspersoon: vb. de NATO, VN, … instellingen die opgericht zijn door
staten en waaraan die staten een deel
- de status van en de rechtsverhoudingen
van hun soevereine macht hebben
tussen staten en internationale
overgedragen
publiekrechtelijke rechtspersonen
- Grensoverschrijdend recht: vb.
- onderdeel van het volkenrecht Europees recht
- Verdragen en verordeningen die een
rechtstreekse werking hebben
- Richtlijnen hebben geen rechtstreekse
werking, MAAR moeten omgezet
worden in nationaal recht
nationaal recht = regels uitgevaardigd door de bevoegde politieke autoriteit van een land die
enkel van toepassing zijn binnen het grondgebied van een land
o publiek recht
verhouding tussen burger en overheid
werking van de overheid
verhouding tussen overheden
gaat over de overheid die optreedt als overheid (kan ook privépartner zijn)
o privaat recht
verhoudingen tussen burgers
belangrijk: contractvrijheid, eigendomsrecht en testeerbaarheid
o gemengde rechtstakken
, Nationaal recht
Publiek recht Privaat recht Gemengde rechtstakken
- grondwettelijk recht - burgerlijk recht - economisch recht /
- bestuursrecht - personen- en marktrecht
- strafrecht* familierecht - financieel recht
- openbaar ministerie - verbintenissenrecht - sociaal recht
kan een beklaagde - bijzondere - arbeidsrecht
voor een rechtbank overeenkomsten - socialezekerheidsrecht
brengen zonder - aansprakelijkheid - intellectuele rechten
klacht van het - huwelijksvermogensrecht
slachtoffer / erfrecht
- fiscaal recht - vennootschapsrecht
- gerechtelijk recht
*in strafrecht is het legaliteitsbeginsel: je kan enkel voor de rechtbank worden gebracht voor
misdrijven die uitdrukkelijk zijn opgesomd in de strafwet
internationale rechtsregels zijn in een nationale rechtsorde vaak door de letter
→ kunnen niet worden toegepast
je kan je er enkel als burger op beroepen als die rechtstreekse werking heeft
op basis van afdwingbaarheid:
dwingend recht: rechtsregels die een zwakkere partij gaan beschermen
o regels waarvan je niet mag afwijken in overeenkomsten
o openbare orde regels: de belangen van de samenleving gelden
aanvullend recht
o rechtsregels waarvan je wel mag afwijken in overeenkomsten door middel van eigen
regeling
o geen andere regeling → vangnet (zoals bij verlofbepalingen)
onderscheid
- soms aangeven, maar vaak achterhalen via interpretatie
- van belang voor de al dan nietigheid
o afwijken van dwingende rechtsregels -> overeenkomst als nietig beschouwd
o bij bepalingen van aanvullend recht mag je wel afwijken
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur jillrams. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €10,29. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
