Psychologie I.Opstaele
Psychologie
Hoofdstuk 1: Geest, gedrag en psychologische wetenschap
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
1.1 Wat is psychologie en wat is het niet?
Psychologie is afkomstig van het woord:
• ‘Psyche’: geest
• ‘Logos’: gebied van studie
==> psychologie is dus ‘de studie van de geest’.
Een breed veld, met vele specialisme, maar in wezen is psychologie de wetenschap van gedrag en
mentale processen
MAAR: houdt zich niet enkel bezig met geestelijke processen, ook met gedragingen
• Interne geestelijke processen: denken, voelen en begeren
• Externe waarneembare gedragen: praten, glimlachen en lopen
• Gebaseerd op objectieve, verifieerbare gebeurtenissen
Psychologie zoekt verklaringen voor menselijk gedrag, denken en voelen en probeert voorspellingen
te doen voor menselijke gedrag, denken en voelen.
Psychologie is NIET:
• Enkel en alleen diagnose en behandeling van psychische stoornissen
3 soorten psychologen:
• Experimenteel psychologen: onderzoeken naar nieuwe psychologische kennis
• Docenten psychologie: les aan studenten bachelor of master
• Toegepaste psychologen: gebruiken de kennis om problemen van mensen op te lossen
o Arbeid en organisatiepsychologen
o Sportpsychologen
o Schoolpsychologen
o Klinisch psychologen
o Forensisch psychologen
o Gerontopsychologen (ouderen)
Psychologie vs psychiater
• Psychologie: breed studiegebied, master in psychologie, onderzoekend en bestuderend, gn
medische aard
• Psychiater: medische specialisatie, arts, mogen medicijnen voorschrijven
Pseudo-psychologie
= nt-onderbouwde psychologische aannames die als wetenschappelijke waarheden worden
voorgenomen.
• Horoscopen, waarzeggers, subliminale berichten...
1
, Psychologie I.Opstaele
Vaardigheden om kritisch te denken?
• Wat is de bron?
• Is de bewering redelijk of extreem?
• Wat is het bewijsmateriaal?
• Kan de conclusie zijn beïnvloed door bias?
• Worden veelvoorkomende denkfouten door de redenering vermeden?
• Zijn er voor het probleem meerdere standpunten?
Bias = een vooroordeel, vervorming of vertekening ve situatie, meestal op basis v persoonlijke
ervaringen en waarden.
• Emotionele bias: neiging om oordelen te vellen gebaseerd op attitudes en gevoelens ipv op
basis van een rationele analyse vh bewijsmateriaal (vb: onveilig in de Smedenstraat)
• Confirmation bias (bevestigingsbias): neiging v mensen om op zoek te gaan naar bewijzen
voor hun gedachten + informatie die hun gedachten tegenspreekt te negeren (vb: gokkers
geloven enkel dat ze gaan winnen)
• Expentancy bias: waarnemer staat toe dat zijn of haar verwachtingen de resultaten ve
onderzoek zullen beïnvloeden (wat je verwacht te zien, zie je).
Fundamentele attributiefout
= Neiging om te veel psycholoog te gaan spelen, eigen persoonlijkheid en minder in de situatie
Correlatie-causaliteit
=
1.2 Wat zijn de zes belangrijkste perspectieven van de psychologie?
Geschiedenis vd psychologie
• Terug tot de Griekst Oudheid
• Invloeden vanuit Aziatische (yoga, meditatie) en Afrikaanse SL
• RKK: menselijke geest en ziel losstaand vd natuurwetten
Biologische perspectief
• Wie? R. Descartes (17e eeuw)
• Scheiding v lichaam en geest
• Biologische processen liggen aan de basis van eenvoudige reflexmatig gedrag en nt
mysterieuze, spirituele krachten
• Descartes – Rationalisme
o Denken is enige middel om aan wetenschap en filosofie te doen
• Bacon – Empirisme
o Denken is onnodig en zelf storend in wetenschap en filosofie
o Mens is bij de geboorte een tabula rasa
▪ Onbeschreven blad dat d ervaringen, leerprocessen en opvoeding
persoonlijkheid en vaardigheden krijgt (zoals intelligentie)
• Vormt basis moderne biologische perspectief
o Neurowetenschap: richt zich op begrip van hoe de hersenen, gedachten, gevoelens en
ander mentale processen zich creëren.
o Evolutionaire psychologie: nieuw specialisme dat gedrag en mentale processen
beschouwt op basis van hun genetische aanpassingen aan overleving en voortplanting
• Wat bepaalt het gedrag? Hersenen, zenuwstelsel, endocriene stelsel en de genen!
2
