Filosofie van de relationele mens
Introductie :
VPK patiënt : complex dialoog wisselwerking door 1 iets
veroorzaakt
Patiënt is onkundig
o VPK patiënt
o Patiënt VPK want patiënt betaalt en beslist =
totalitair denker = mag alles zelf bepalen
Leren objectief zijn bijvoorbeeld : er is geen objectieve
definitie voor een depressie
Wetenschappers zijn overwegend analytisch ze
bestuderen het lichaam op zich, delen er van
Filosofie : synthetisch vak die dingen samen brengt, een
steeds herhalen en verdiepen van een inzicht
Dubbelzinnigheid (2 - zinvol)
Dubbelzinnig leven : dynamiek van afstoten vs. Aantrekken /
geven vs. Nemen / enerzijds vs. Anderzijds verschillende
dingen die we zinvol vinden, staan in spanning
o Voorbeeld : als we ergens heen moeten, moeten we
enerzijds de gaspedaal induwen en anderzijds niet te
snel mogen rijden
o Voorbeeld : diëten en feesten staan in spanning, gaat
moeilijk samen => dubbelzinnig
o In de zorg :
seksueel geweld uit elkaar halen is zinvol, maar
ze samen laten is ook zinvol om hun oriëntatie te
behouden
verwaarloosd kind pleegzorg is zinvol (kan
emotionele stress veroorzaken) of kind bij ouders
laten is zinvol
o in de natuur : natuur geeft ons voedsel en natuur zorgt
ervoor dat we sterven
o niet-éénduidig niet duidelijk, hoe gaan we ermee om
o Stuart Hall, cultuursocioloog beschrijft de mens als een
familiar stranger
Familiar : vertrouwde, gekende, veilige
Stranger : vreemde, niet-gekende, onveilige
Jamaicaan (uit Britse kolonie) leefde in blanke
middenklasse (britten), maar toch vreemd, niet-
gekend niet evident, elke mens ervaart
vreemdheid (als kind is alles evident, maar als je
veroudert is het minder evident)
,Uiteindelijk argument : grond, fundament
Aristoteles : grond is het eerste waarvandaan iets is, iets
ontstaat of gekend wordt. Om tot de grond te komen heb je
steeds vragen
Voorbeeld :
o Cultuur : afwas voor vrouwen, waarom? ‘Alle huistaken
zijn voor vrouwen’
Sociologie (=patriarchaat) : sociale rollen voor
mannen en vrouwen
Religige : scheppingsverhaal : man > vrouw
vroeger kregen vrouwen geen medicatie bij
zwangerschap door religie
God = grond = laatste argument waarom iets is.
God zelf die bepaald! Socrates stelde dit in vraag
en stierf daardoor. God kan vervangen worden
door IK of economie.
=> dubbelzinnigheid verdwijnt
Totalitaire en relationele gronden
Totale gronden : totaal verklaard
o Onbetwistbaar : geen twijfel, niet in vraag stellen
o Absoluut : universeel, doorheen de tijd
Het christelijke verhaal leert ons dat Gos er in het
begin was = God is overal = God is de verklaring
voor de mens
o Bv. man wil euthanasie aanvragen neen,
onbetwistbaar zowel vroeger als nu
Relationele gronden :verklaren tot op een zekere hoogte,
voor een deel bepaald en verklaard
o Ander deel onbepaald, mysterie, toeval
o Verhouding tussen bepaalde en onbepaalde niet zwart-
wit continuüm, beide zijn min of meer verbonden aan
elkaar
o Resultaat verschillende factoren + toeval
Bijvoorbeeld : covid door verschillende factoren
DEEL 1 : totalitaire mensbeelden ; Hoofdstuk 1 : Idealistisch
mensbeeld
Idealistische mensbeeld --> geestelijk principe zoals : het ideële, het
geestelijke, het bewustzijn, het “ik” verklaart de mens totaal (Sartre
en Descartes)
Sartre : ‘Ik maak totaal mezelf’ :
, Historiek van het individualisme in 1960 : dominante patrirchale
maatschappij waarbij mensen vastzaten in een traditionele
collectieve structuur
o Hij vette zich tegen oude patriarchale conservatisme (=man
beslist) gaf met zijn filosofie ruimte aan het individu en de
menselijke vrijheid, de persoonlijke verantwoorde keuze
o Emancipatie : streven naar en ontwikkeling van gelijke rechten
en zelfstandigheid voor groepen die eerst gediscrimineerd
werden
o collectieve verstikkende structuren van de jaren 60 moeten
weg zoals bijvoorbeeld : geboren in katholiek gezin, gaan naar
katholieke school, alles heeft te maken met katholiek
o vanaf jaren ’90 : jongeren die zich verzetten mensen kregen
totale verantwoordelijkheid maar ook totale schuld
(pensioensparen, hospitalisatieverzekering…)
elk “ik” bepaalt zichzelf, ik maak mezelf (soort cultuur) er kan
nooit iets van buitenaf een impact hebben, alles is alleen door jou
bepaald
de ik is bij bewustzijn en zijn eigen wil
individualisme is sterker en sterker geworden
je hebt een totale vrijheid om je leven te maken
citaat p20 bovenaan van Sartre --> “de mens is niets anders dan
wat hij van zichzelf maakt”
“de mens heeft geen natuur” --> hij is niet bepaalt
Mens is helemaal vrij en heeft geen natuur --> ecologische
problemen
Sartre totaliseert de vrijheid
De moderne consument vormt een beeld en dat moet totaal
beantwoorden aan wat men ervan verwacht. Klanten stellen bv. Hele
hoge eisen in plaats van de context te begrijpen
Andere, vreemde => concurrent want als die bijvoorbeeld iets
neemt in de winkel dan is dat ten nadele van mij
Solipsisme = ik maak mezelf totaal, ben ik het enige wezen die
deze wereld maakt? Andere is niet denkbaar, krijgt geen plaats
(eindpunt van idealisme)
ú Solo, de persoon is het enige denkende wezen die de wereld
maakt
ú ≠ egoïsme
ú Tegenwoordig jongeren kunnen geen plaats voelen voor een
ander (door sterk gedreven individualisme), 40% slaagt er niet
in om een relatie aan te gaan
ú Je kunt alleen uit jezelf keuzes maken, ik alleen totaliseer
Delen van keuzes heeft een belangrijke invloed op psychische
gezondheid (bv. De keuze van euthanasie delen met familie en
familie betrekken in het proces)
Wetgeving + economische