Resume
Samenvatting Persoon, gezin en recht
- Établissement
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Samenvatting van alle lessen van het vak persoon, gezin en recht
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
Schriftelijk examen met openvragen
Samenvatting persoon, gezin & recht
Algemene informatie
• focus op verticaal familierecht: kind & ouders in de 21ste eeuw (niet horizontaal = partnerrelaties)
• thema: hoe gaat het recht om met de diversiteit van gezinsvormen & ouderschapsvormen en
welke vormen van ouder-kindrelatie worden nog niet herkend
• hoe?
o verschillende vormen van ouder-kindrelaties opdelen in sub-thema’s
o juridisch-technische analyse van nieuwe wetgeving & rechtspraak
o rechtsvergelijkende benadering (bv. rechtspositie stiefouders, toegangsvoorwaarden
medisch begeleide voortplanting)
• waarom dit thema?
o wordt momenteel gezien als dé grote uitdaging uit het familierecht (zelfs internationaal)
o prof doet er zelf onderzoek naar
o verbredend thema:
▪ brug naar andere disciplines
▪ aandacht voor bevindingen uit psychologisch & sociologisch onderzoek (bv. hoe
vertellen aan kinderen dat papa niet de biologische vader is)
• bouwen verder op het basisvak (bv. ongrondwettigheden door GwH vragen voor een hervorming
van het afstammingsrecht naar een rechtersrecht)
Deel I. Inleiding
1. Maatschappelijke en medische ontwikkelingen
Diversiteit op vlak van gezinsvormen waarin kinderen opgroeien
• ongehuwd heteropaar wordt juridisch hetzelfde behandeld als een gehuwd heteropaar
• alleenstaande ouder (kan een bewust keuze zijn van een persoon om alleen een kind te krijgen
maar is meestal het gevolg van een scheiding → zolang men geen nieuwe vriend(in) heeft)
• hersamengesteld gezin met stiefouder
• regenbooggezin (koppels van hetzelfde geslacht die samen een kind krijgen)
• meeroudergezin
• gezin met transgenderouder
• pleeggezin
Cijfers van gezinsenquête
• over veel van deze gezinsvormen bestaan geen betrouwbare cijfers (wel over (on)gehuwd paar,
alleenstaande ouders & pleeggezinnen)
• bevraging van 2016 → steekproef gezin: meerderjarige met minimum 1 kind onder 25 j.
• soorten gezinnen
o 62% is een gehuwd paar (zegt niet veel want kan een 2de huwelijk zijn)
o 20% is ongehuwd paar
o 17% is een eenoudergezin
1
,• heeft gezin scheiding meegemaakt?
o ongeveer 26.000 kinderen maakte een ouderlijke scheiding mee
o maar 71% v/d gezinnen zijn we nog intacte gezinnen (geen scheiding)
o 18% alleenstaand oudergezin
o 11% nieuw samengesteld gezin
• opeenvolgend partnerschap
o beëindiging 1ste samenwoningsrelatie:
▪ 26% mannelijke veertigers
▪ 36% vrouwelijke veertigers
o herpartneren: 80% van de gescheiden mannen & vrouwen (binnen een jaar)
• soort nieuw samengesteld gezin
o 48% is een eenvoudig nieuw samengesteld gezin (slechts 1 v/d partners heeft kinderen
meegebracht uit een vorige relatie & er zijn geen gemeenschappelijke kinderen)
o 51% is een complex nieuw samengesteld gezin (beide partners hebben kinderen
meegebracht uit een vorige relatie of er zijn geen gemeenschappelijke kinderen)
• gezinnen met kinderen ‘gedeeld verblijf’ (vorm van co-ouderschap)
o 20% van de gezinnen heeft minstens 1 kind dat een deel van de tijd elders woont
o 6% week om week regeling
o 14% 1 of meer dagen per week elders
Cijfers Kind in Vlaanderen 2018
• soort gezinnen
o kinderen onder 3 j. = 50% woont bij een gehuwd paar
o heel wat ouders krijgen eerst kinderen en huwen pas daarna
o aantal kinderen dat bij een alleenstaande ouder woont stijgt aanzienlijk met de leeftijd
• nationaliteit kinderen
o 88% heeft de Belgische nationaliteit bij kinderen onder 3 j.
o aandeel van kinderen met niet-Belgische nationaliteit neemt gestaag toe
o bij kinderen met een andere nationaliteit komt 30% van 1 van onze buurlanden
• taalsituatie in het gezin
o 71% van de kinderen heeft als moedertaal Nederlands
o aantal daalt elk jaar + grote regionale verschillen
Medisch begeleide voortplanting, reproductieve geneeskunde
• vruchtbaarheidsproblemen nemen toe in de maatschappij (nu 15% van mensen die graag
kinderen willen)
• geen specifieke gegevens over aantal kunstmatige inseminaties want die moeten niet altijd
geregistreerd worden → wel bij in-vitrofertilisatie
• verandert er iets aan ouderschap?
o afhankelijk als het gebeurt met eigen gameten (eigen zaadcellen en eigen eicellen) →
dan verandert er niet zoveel
o wel bij kunstmatige inseminatie of in-vitrofertilisatie met iemand anders zijn gameten (of
draagmoederschap) → er zijn dus derden betrokken
• in de VK bestaat nu een techniek om gameten van meerdere personen te gebruiken dan 2 →
eicellen van 2 vrouwen omvormen tot 1 eicel
• toekomstige mogelijkheid om zaad- en eicellen aan te maken uit stamcellen van 1 persoon:
o einde biologische klok (vrouwen op heel hoge leeftijd kunnen nog kinderen krijgen)
o eigen genetisch kind voor homoparen
o ‘solovoortplanting’
2
,Wie zijn de ouders?
• aloude concepten volstaan niet meer
• verschillende ouderrollen, vormen van ouderschap:
o biologisch, genetisch ouderschap
o sociaal ouderschap
o intentioneel ouderschap
o juridisch ouderschap
• kinderen kunnen meer dan 2 “ouders” hebben
• sommige “ouders” kunnen in de loop van het leven van het kind vervangen worden
• artikel standaard: van biovader tot bam-mam
o bom = bewust ongehuwde moeder
o bam-mam = bewust alleenstaande moeder
o buik-mama = draagmoeder
o bonusmoeder = lesbische meemoeder
o plusouders = stiefouders
o vikingvader = Deense spermadonor
o seahorsedads = mannen die bevallen of zwanger zijn geweest
2. Juridische relevantie
Uitdaging voor familierecht
• vroeger dominante ‘huwelijksmodel’ volstaat al lang niet meer
• wetgever past aan (bv. 1987 verdwijnt het onderscheid tussen kinderen binnen & buiten het
huwelijk geboren), maar wetenschap & maatschappij evolueren sneller
• huidige recht aangepast aan huidige diversiteit op vlak van gezinsvormen en ouder-kindrelaties?
België
• beleidsplan van Geens in 2016 bepaalde wat hij wou doen op vlak van familierecht:
o “modernisering van het familierecht, rekening houdend met maatschappelijke
ontwikkelingen en nieuwe samenlevingsvormen”
o wat heeft hij nu juist gerealiseerd?
• pleegouders:
o specifiek civielrechtelijk statuut uitwerken om tegemoet te komen aan de problemen
waarmee ze te maken hebben
o geen juridische ouders en hebben dus geen ouderlijk gezag → dit wou hij aanpakken
o oplossing = pleegzorgwet van 19 maart 2017 (deel van de wet vernietigd door GwH)
• transgenders:
o er was veel kritiek op de bestaande wet van 2007 (maakte geen onderscheid tussen
juridische & medische aanpassingen van het geslacht)
o nieuwe wet 25 juni 2017 (nieuwe regeling veranderen geslacht + afstamming t.a.v.
kinderen van transgenderouders) → deel van de wet vernietigd door GwH: wetgeving
ging niet ver genoeg (gebruikt enkel binair model van man/vrouw bij genderidentiteit)
• schijnerkenningen:
o in lijn van schijnhuwelijken en -wettelijke samenwoningen
o maatregelen ertegen in wet van 19 september 2017 → beroep hangende voor GwH
3
, • sociaal ouderschap:
o = mensen die een rol spelen in de opvoeding van de kinderen maar die niet-juridisch
ouder zijn van het kind (bv. stiefouders)
o weinig gebeurd: enkele parlementsleden hebben wetsvorstellen ingediend om
zorgouderschap in te voeren → doordat we nu een nieuwe legislatuur zijn begonnen,
vervallen deze wetsvoorstellen (moeten opnieuw ingediend worden)
• hervorming afstammingsrecht:
o nodig door alle arresten van het GwH
o maakte gebruik van de hing stap sprong-methode → eerste kleine stapjes nemen en op
het einde de grote sprong (maar de grote sprong is uitgebleven)
o correctiewet van 21 december 2018 die een deel van de ongrondwettigheden wegwerkt
→ maar de belangrijke ongrondwettigheden die beleidskeuzes bevatten zijn niet
aangepast (bv. termijnen afstammingsrecht)
o bestaat nu een werkgroep afstammingsrecht
• adoptie
o verdere loskoppeling van ouderschap na adoptie
o recente rechtspraak GwH in verband met partneradoptie en leeftijdsvereiste
• meerouderschap, draagmoederschap
o rapport over draagmoederschap waar alle standpunten van de verschillende politieke
partijen in staan
o er bestaat nog geen meevaderschap
o is verder niets mee gedaan
• objectivering onderhoudsuitkeringen
o ontwikkeling rekentool om de kinderalimentatie te berekenen
o veranderingen in BW en Ger.W. door wet 21 december 2018
Buurlanden
• groepen van multidisciplinaire experten die samenkomen (bv. juristen, pedagogen, psychologen)
• Nederlands rapport → gaan 3 zaken realiseren de komende jaren:
o regeling omtrent draagmoederschap
o meer aandacht voor het recht van het kind (weten wat uw ontstaansgeschiedenis is)
o regeling afgestemd op plusouder en meeroudergezinnen → moet het mogelijk maken
om ouders hun ouderlijk gezag te delen met andere personen
3. Wat is ouderschap?
Auteur Swennen ‘Wat is ouderschap?’
Geen eenduidige juridische omschrijving in Belgisch recht
• komt zelfs niet als zodanig voor in de wetgeving
• ouderschap in rechtsleer = juridische afstammingsband
• ouderschap in wetgeving en rechtspraak = keuze om ouderschap op te nemen (ook mee-ouder)
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur janaboon. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,89. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
72841 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans