ADVANCED COACHEN
HOOFDSTUK 1: INLEIDING .......................................................................... 2 HOOFDSTUK 4: LOOPBAANCOACHING ............................................ 15
1. Opfrissing Start2Coach ................................................................. 2 1. Wat is het?......................................................................................... 15
1.1 Wat is coachen eigenlijk?.................................................... 2 1.1 Soorten loopbaancoaching .............................................15
1.2 Wat is de OEN-houding? .................................................... 2 1.2 Model .......................................................................................15
1.3 ANNA en OMA ....................................................................... 2 1.3 Waaraan werk je naast de goal? ....................................15
1.4 Loopbaanvragen (wat is de vraag achter de
2. De zeven vaardigheden .................................................................. 2
loopbaanvraag?) ...................................................................15
2.1 Wat zijn de do’s en don’ts van exploreren? ................ 2
1.5 Levensfasen coachee ........................................................16
2.2 Waarderen en bekrachtigen ............................................. 2
2.3 Betrokken confronteren .................................................... 3 2. Wat doe je dan net? ....................................................................... 16
2.4 Het GRROW-model ............................................................. 3 2.1 Intake .......................................................................................16
2.5 PSZM .......................................................................................... 3 2.2 Zelfonderzoek ......................................................................16
2.6 De ‘meetlat’ in coachen ....................................................... 3 2.3 Coachee in actie ..................................................................16
2.7 Valkuilen in coachen ............................................................ 3
HOOFDSTUK 4.1: INTAKE ........................................................................... 17
HOOFDSTUK 2: COMPETENTIECOACHING ........................................ 4
1. Goal & Reality.................................................................................. 17
1. Het competentie-coachgesprek volgens de GRROW 1.1 Goal ..........................................................................................17
(inleiding) ............................................................................................. 4 1.2 Reality ......................................................................................17
1.1 STAP 1: Omschrijven competentie ................................ 4 1.3 Tools.........................................................................................18
1.2 STAP 2: Coachen - doorlopen van de 5 fasen via de 1.4 Verloop intakefase .............................................................18
GRROWW ............................................................................... 4
HOOFDSTUK 4.2: ZELFONDERZOEK .................................................... 19
2. GRROW tijdens een competentiecoachingsgesprek
(uitbreiding) ......................................................................................... 5 1. Zelfonderzoek als persoonlijk kompas.................................... 19
2.1 Goal ............................................................................................ 5
2.2 Reality ........................................................................................ 6 2. Waarden............................................................................................ 19
2.3 Resources................................................................................. 6 2.1 Coachbril bij waarden ......................................................19
2.4 Options ..................................................................................... 6 2.2 Hoe doe je het? ....................................................................20
2.5 Will .............................................................................................. 7 2.3 Coachbril ................................................................................21
2.4 Lessons learned ...................................................................21
3. COP/POP ............................................................................................ 7
3. Zelfbeeld (talenten en competenties) ....................................... 21
3.1 Waarom? .................................................................................22
HOOFDSTUK 3: OVERTUIGINGEN ........................................................... 8
3.2 Wat? ..........................................................................................22
1. Blokkades op de weg ...................................................................... 8 3.3 Hoe? ..........................................................................................22
1.1 De logische niveaus van Robert Dilts en Gregory 3.4 Coachbril ................................................................................24
Bateson ..................................................................................... 9
1.2 Mensen zijn als ijsbergen ................................................... 9 HOOFDSTUK 4.3: COACHEE IN ACTIE ................................................. 25
1.3 Single loop versus double loop leren ........................... 9
1. ‘Loop’ zelfonderzoek en actie ..................................................... 25
2. Inzoomen op overtuigingen .......................................................... 9
2.1 Overtuigingen zijn onze realiteit ................................... 10 2. De verschillende stappen ............................................................. 25
2.2 Overtuigingen zijn (de)motivatie van handelen ...... 10 2.1 STAP 1: Synthese zelfonderzoek ..................................25
2.3 Overtuigingen brengen op .............................................. 10 2.2 STAP 2: Richting/doel ........................................................26
2.3 STAP 3: PAP ..........................................................................26
3. Patronen en overtuigingen spotten.......................................... 10 2.4 Coachbril ................................................................................27
3.1 Zie ik een patroon in gedrag en/of opvattingen? .... 10
3.2 Hoe spot je overtuigingen? ............................................. 11 3. ROW ................................................................................................... 28
3.1 Fishing for resources .........................................................28
4. Coachen op overtuigingen .......................................................... 11 3.2 What are the options? ......................................................28
4.1 UNCOVER: spotten en spiegelen van de 3.3 Van options naar will ........................................................29
overtuigingen ....................................................................... 11
4.2 ONDERZOEKEN: onderzoeken van overtuigingen,
HOOFDSTUK 4.4: CHECKLIST LOOPBAANCOACHING ............... 30
zonder oordeel ................................................................... 12
4.3 HELPEND MAKEN: omzetten van beperkende naar
HOOFDSTUK 5: CHECKLIST COMPETENTIECOACHING ............. 35
helpende overtuiging......................................................... 13
5. Technieken/tools ............................................................................ 13 HOOFDSTUK 6: CHECKLIST COACHEN OP OVERTUIGINGEN 37
5.1 Als …, dan… ............................................................................. 13
5.2 Visualiseren ........................................................................... 14
1
,HOOFDSTUK 1: INLEIDING
1. OPFRISSING START2COACH
1.1 WAT IS COACHEN EIGENLIJK?
§ Doel: resultaatgericht, ontwikkelingsgericht, leren, stimuleren naar, bewegen naar, ondersteunen van groei en verandering… (van A naar B)
§ Wat: perceptie verruiming, bewustzijn, inzichten, oplossingen, potentieel…
§ Hoe en rol van de coach: faciliteren, bevragen, feedback, waarderen, confronteren, spiegelen, adviseren…
§ Praktisch: intake + aantal sessies + outtake
1.2 WAT IS DE OEN-HOUDING?
De OEN-houding staat voor open, eerlijk en nieuwsgierig. Dit is de houding die je het beste aanneemt als coach. Je laat merken aan je coachee dat je open
staat voor zijn/haar verhaal door een open houding aan te nemen (bv. je armen niet kruisen). Wees eerlijk in hetgeen wat je probeert duidelijk te maken. Toon
dat je oprecht nieuwsgierig bent naar de andere.
Wanneer je een OEN-houding aanneemt, gaat de coachee zich meer op zijn/haar gemak voelen en dus ook makkelijker praten.
§ Open: waarnemen zonder etiket en oordeel, non-polair denken
§ Eerlijk: coachen gaat niet over waarheden, maar over twijfel, beleving, belemmeringen en effecten
§ Nieuwsgierig: onderzoeks-mindset zonder aannames, het ‘niet-weten’
TO DO ALS COACH:
§ Het hoofd leegmaken, eigen gedachten ‘parkeren’
§ Aandacht bij de ander
§ Aandacht bij jezelf, bewust van eigen mindset en referentiekader
§ Coach-mindset: achter elk gedrag zit een positieve intentie (waarde voor de coachee)
§ De fair witness positie → een positieve innemen die ligt tussen afstand en empathie
1.3 ANNA EN OMA
Je neemt best ANNA mee en laat OMA thuis.
§ OMA: laat oordelen, meningen en adviezen achterwege.
§ ANNA: altijd navragen, nooit aannemen.
2. DE ZEVEN VAARDIGHEDEN
§ Exploreren
§ Waarderen en bekrachtigen
§ Betrokken confronteren
→ Start2Coach
§ Uitdagen
§ Inspireren
§ Toelaten en ruimte geven
§ Ontspannen
2.1 WAT ZIJN DE DO’S EN DON’TS VAN EXPLOREREN?
§ Perceptie-verruiming (van de coachee)
§ Gebruik oren, ogen, hart en lichaam en kalibreer
§ Doen – Voelen – Denken (DVD)
§ Visualiseren – concretiseren (ook andere zintuigen)
§ Gebruik ook ‘bruggetjes’: terwijl je dat deed, wat voelde je dan?
§ Luisteren – Samenvatten – Doorvragen (LSD)
§ Parafraseer/herformuleer
§ Gevoelsreacties uitlokken
§ Stiltes zeggen soms meer dan woorden
2.2 WAARDEREN EN BEKRACHTIGEN
§ Good job: leerhouding, acties, evolutie…
§ Waarde – eren: met échte aandacht luisteren en ruimte laten (wie zit er voor mij, wat vindt hij/zij belangrijk)
§ Empathie en mildheid: “dat moet inderdaad niet makkelijk zijn” – “het is ok”
§ Spotten van kwaliteiten (achter de valkuil), herkaderen
Waarderen hoeft niet altijd verbaal, het kan ook terugkomen in je (open) houding. Ja-knikken kan ook een vorm zijn van waarderen.
2
,2.3 BETROKKEN CONFRONTEREN
Hoe doe je dat?
A. Mandaat vragen
B. Intentie – gedrag – effect (*) → laat merken dat je de goede intentie hebt
C. De kernkwadranten van Ofman
D. Ogen en oren van de coach spiegelen van waarnemingen
E. Reactie en intuïtie van de coach hier-en-nu
F. Meervoudige boodschappen
2.4 HET GRROW-MODEL
§ Goal: exploreren/concretiseren, visualiseren van het doel
§ Reality: exploreren realiteit, de huidige situatie, context, gevoel
§ Resources: exploreren van hulpmiddelen en krachtbronnen
§ Options: exploreren van mogelijkheden en opties
§ Will: maken van een plan van actie
2.5 PSZM
§ Maak het doel ‘positief’ (van ‘wat wil je niet’ naar ‘wat wil je dan wel’)
§ Maak het doel ‘specifiek’
o Verduidelijk begrippen en referentiekaders
o Concretiseer (welke context, waar, met wie…)
§ Maak het doel ‘zichtbaar’ (ook voor anderen)
o Vertalen in gedrag en/of ‘meetbare indicatoren’
o Visualiseer via DVD (als je dat bereikt hebt, hoe voel je je dan, wat doe je dan anders…)
§ Maak het doel ‘motiverend’
o Wat levert het op als je hierin investeert
o Wat is het risico als je dat niet doet?
2.6 DE ‘MEETLAT’ IN COACHEN
§ Focus op het positieve
§ Gebruik het als een ‘meetinstrument’ om af te toetsen waar de coachee zich bevindt
2.7 VALKUILEN IN COACHEN
§ Alles wat er in het gesprek gezegd wordt, is in vertrouwen. Schaadt dit vertrouwen niet!
3
, HOOFDSTUK 2: COMPETENTIECOACHING
1. HET COMPETENTIE-COACHGESPREK VOLGENS DE GRROW (INLEIDING)
1.1 STAP 1: OMSCHRIJVEN COMPETENTIE
Wat zijn precies de elementen van deze competentie/vaardigheid? Welke onderdelen moet je ‘beheersen’ om dat te kunnen?
§ Omschrijf de competentie die je wil ontwikkelen in concreet observeerbare termen - gedragsindicatoren (= meetbare succesvolle gedragingen)
§ Omschrijf de competentie in deelvaardigheden
§ Baseer je op materiaal dat gebruikt wordt in het kader van ontwikkeling (bv. leiderschapsmodel, rapporten AC/DC…)
§ Er bestaan (bedrijfseigen) competentiewoordenboeken waar de invulling van een competentie vaak nog eens op ‘junior-gevorderd-senior’ wordt
ingevuld
Toepassing/vertrekpunt A&O-context: evaluatie- en functioneringsgesprekken, 360°-feedback, de resultaten van een Assessment of Development Centre
(AC/DC), het opstellen van een POP, zelfevaluatie, feedback leidinggevende…
→ ontwikkelingstraject
VOORBEELD – KLANTGERICHTHEID
Klantgerichtheid: laat zien vanuit het perspectief van de klant te denken en te handelen, onderzoekt wensen en behoeften
Meetbaar succesvol gedrag:
§ Weet wie de interne en externe klanten zijn en houdt rekening met hun wensen
§ Reageert adequaat op vragen en klachten van de klanten
§ Voelt zich verantwoordelijk voor de mate waarin klanten tevreden zijn
§ Laat zich naar klanten en andere relaties positief uit over de eigen organisatie, ook als er zaken zijn die niet volledig naar wens verlopen
1.2 STAP 2: COACHEN - DOORLOPEN VAN DE 5 FASEN VIA DE GRROW
Goal Creëer een concreet (toekomst)beeld van de competentie in de context waartoe ze zal ontwikkeld worden - wat is
‘competent’ zijn in (indicatoren - de meetlat)? Waar wil de coachee staan in deze competentie/deelvaardigheid? Wat is het
effect? Het nut/de winst van de ontwikkeling?
Toepasbaarheid binnen de context van de coachee → stimuleert interne motivatie
Omschrijven van verwacht resultaat of effect; idealiter linken van een ontwikkelingsdoel met een prestatiedoel/resultaat
voor de organisatie alsook voor de coachee
Omschrijven van concreet observeerbaar toekomstig (gewenst) gedrag
In samenspraak met HR en leidinggevende
Reality Toets de realiteit van de huidige gedragingen ten opzichte van het vooropgesteld doel.
Hoe loopt het nu? (→ alsof je een film draait)
Wat is al geprobeerd? Wat lukt wel en wat niet? Wat is het effect?
Stel de belangrijkste ontwikkelingspunten vast, wat zijn de te overwinnen moeilijkheden?
Resources Ga na welke bronnen van informatie en hulpmiddelen je (nog) kan bespreken.
Options Brainstorm over het opmaken van een ontwikkelroute en opties voor de (diverse) leerdoelen/deelvaardigheden.
Will Stel een actieplan/POP op met succesfactoren, mogelijke hindernissen, opvolging en succes metingen.
4
