Resume
Samenvatting Geschiedenis van het publiekrecht : Het Franse constitutionele recht
- Établissement
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
HOOFDSTUK 3- Het Franse constitutionele recht Volledige samenvatting
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
HOOFDSTUK 3: Het Franse constitutionele rechtIn totaal ongeveer 12 fr. Constituties = veel!
1. Politieke achtergrond
Bij Franse Revolutie nieuwe politieke orde tot stand gebracht
Ancien Régime: ideologisch, politieke, pejoratieve uitdrukking (“verleden” tijd)
In geschiedschrijving overgenomen (neutraler)
Breuk AR en FR: ook zekere continuïteit
Tweede ME: (11e E):
Verschil Engeland!
Was al politieke entiteit – eenheid: koning Engeland kon macht uitoefenen in hele
koninkrijk) Als common law zich kan ontwikkelen als gemeenschappelijk uniform
recht (enkel mogelijk door die macht)
Koninkrijk Frankrijk :
Koning: geen gezag over hele rijk (‘eretitel’) regeert over klein deel (Ile de France)
Rest: territoriale vorsten (koning mengt niet)
Geen eenheid! (titel grotendeels theoretisch)
Franse politieke geschiedenis van 2de ME – 16de E samengevat: Franse monarchie
slaagt er geleidelijk (over dat half millenium) in haar gezag te vestigen in het hele
koninkrijk. (na 100 jarige oorlog met Engeland etc)
Het is pas in de 16de E dat Frankrijk eigenlijk een politieke eenheid is met de
koning die werkelijk een gezag heeft in het HELE koninkrijk.
Nieuwe Tijd (16e E)
- Enerzijds: in 16e E: koninkrijk Frankrijk = politieke eenheid waar koning gezag krijgt
modern soevereiniteitsconcept (waar maar in bep territorium 1 vorst kan z): Tijdens
laatste eeuwen AR: Franse eenheid verstevigen
- Anderzijds: Territoriale uitbreiding (vanaf 17e – 18e E): imperialisme & institutionele
en juridische diversiteit
Ze gaan niet direct het recht en instellingen v nieuwe gebieden afschaffen
Overschakeling van ME model v concurrerende soevereiniteit (in eenzelfde
territorium) naar een model van exclusieve soevereiniteit tijdens de Nieuwe Tijd
Duidelijk in Frankrijk
e
16 E: moderne theorieën: op nieuwe manier soevereiniteit definiëren
Exclusieve koning / soeverein = basis exclusieve theorie
1
,EXCURSUS: ALGEMENE EUROPESE ONTWIKKELING: SOEVEREINITEIT
(algemene EU ontwikkeling MAAR Frankrijk is opvallend/trekker)
- Tweede Middeleeuwen: concurrerende soevereiniteit
- Nieuwe Tijd / Nieuwste tijd: exclusieve soevereiniteit
- Hedendaagse Tijd: concurrerende soevereiniteit
1. Van Middeleeuwse naar moderne soevereiniteit
- ME (voor ca 1500): concurrerende soevereiniteit = er bestaan meerdere machtscentra
in eenzelfde territorium die elk een eigen legitimiteit hebben
B.V.: landsvorst, landsheren, leenmannen binnen hetzelfde gebied, Kerk…
GEVOLG:
o Eigen bevoegdheden (eigen rechtsregels, wetten, belastingen…)
o Multi-layered governance (= Rechtspluralisme: vorm van openbaar bestuur op
verschillende bestuursniveaus) multi-normativiteit (verschillende rechtsregels)
Privileges: bepaalde groepen krijgen eigen rechtsstatuut
B.V.: Universiteit had eigen rechtbank etc
2. Nieuwe Tijd (na ca. 1500): “exclusieve soevereiniteit”
NT (na ca. 1500) : “exclusieve soevereiniteit”1
- Niet meer relatief maar absoluut opgevat (er zijn geen andere actoren / concurrenten in
het territorium die soevereiniteit kunnen uitoefenen)
- Algemeen, één machtscentrum
- Is weerspiegeling en/of resultaat van machtsstrijd (politieke strijd), waarbij dat ene
machtscentrum, dat de ‘vorst’ of ‘soeverein’ heeft, de concurrerende machtscentra
uitgeschakeld/onderworpen heeft
B.V: Gent: wanneer in onze streken 1 vorst soeverein wil worden en de andere dit niet
uit handen wilt geven
Opstand
Vorst = Keizer Karel V komt speciaal terug naar Gent en opstand wordt
hardhandig neergedrukt
- Schaalvergroting op gebied van legitiem bestuur
B.V.: Orde en veiligheid handhaven t.o.v. vreemde machten = defensie wordt groter
B.V.: Ook economisch
1
Wordt versterkt door politieke theorieën uit NT
2
, B.V: Ook overdracht van steden op EU grotere schaal nodig
Nieuw politiek landschap: 1 TERITORRIUM = 1 VORST
- MAAR macht kan op absolute manier uitgeoefend worden door soeverein
Absolutisme
- ME: juridische leer van de potestas absoluta <-> potestas ordianaria (= comform het
recht, om legitiem recht uit te voeren)
MAAR door noodsituaties etc: vorst wijkt uitzonderlijk af potestas absoluta
handelen in strijd met het recht om behoorlijk bestuur te voeren
EXAMENVRAAG!!! B.V.: Valt de lockdown onder potestas absoluta?
We gebruiken de term niet meer maar de inhoud bestaat wel
nog. De noodsituatie uitroepen is eigenlijk volgens juristen niet
conform de potestas ordinaria waardoor het legitiem wordt om
onder een soort van potestas absoluta deze situatie toch uit te
roepen. (ook na de aanslagen)
- NT: Vorst staat alleen als “legibus absolutus” : vorst bepaalt als enige “Raison d’Etat”2
(politieke tegenmachten zijn uitgeschakeld / onderworpen)
- Verlichting (18e E): overdrijft legibus maximus, geeft indruk dat koning voortdurend
buiten recht handelt: politiek systeem dat “absolutisme” voorkomt
- Nieuwste T: “Hoe kan men in een democratie “volksabsolutisme / nationaal
absolutisme” voorkomen? Er bestaat nog mogelijkheid dat oppermacht beslist om niet
conform het recht te handelen
B.V.: In het kader v bestrijding terrorisme: rechtsstaat prijsgeven
B.V.: Wat met asielzoekers? Heeft te maken met mensenrechten.
3. Van moderne soevereiniteit naar 19e / 20ste eeuwse staatssoevereiniteit
Eind 18e / begin 19e E: juridisch incorrect om koning als ‘vorst / soeverein’ te benoemen:
volk beslist grondwettelijk, constitutioneel rechterlijk (volk is soevereiniteit)
Kunnen evenzeer weer beslissen deze af te schaffen.
In welke maat is de machtsuitoefening / vorst gebonden aan de hogere normen?
Siena: machtsuitoefening is uiteindelijk gebonden aan hogere justitienormen
Lodewijk XIV (NT): “Ik ben niet gebonden aan de wet en ik kan legibus absolutus
handelen MAAR gelooft dat hij verbonden is aan hogere normen: “Natuurrecht of
Goddelijk recht”
Lois Fondamentales: Fundamentele beginselen die de hogere rechtbanken
uitvinden en uitwerken: Fundamentele regels die tot het koninkrijk behoren, en
daar kan de koning niets aan doen.
Nieuwste tijd:
Niet alleen komaf met koning als absolute vorst, maar men heeft ook de
Volkssoevereiniteit: Het volk bepaalt (natuurrecht en goddelijk recht verworpen)
Volksabsolutisme kan hieruit voortvloeien
Hoe gaan we dit voorkomen?
2
Hoogste macht
3
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur ca1234. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
80467 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans