Definitie: de kunst om drukmateriaal op een blad papier te schikken – stanley morison, 1929
Essentie van def: om de lezer in de hoogst mogelijke mate behulpzaam te zijn bij het begrijpen van
de tekst
Typografie en layout (opmaak)
Typografie:
- Organisatie van de tekst
o Leesbaarheid te bevorderen
o Om uit te nodigen om te lezen
Layout, opmaak
- Tekst+ beeld in de ruimte zetten
o Aandacht van de lezer te sturen en vast te houden
Leesbaar is niet hetzelfde als uitnodigen tot lezen -> verlies je lezer niet en zorg ervoor dat je de lezer
niet astoot door vb te lange zinnen, slechte layout,..
Om te weten hoe we dat organiseren is het belangrijk om na te gaan hoe we lezen
Typografie gaat over lezen
Hoe lezen wij?
- Niet letter voor letter, ook niet woord per woord, wel in groepjes (sprongen)
o (onderzoek louis emile javal, 19e eeuw)
“expert craftsmen magically produce a wonderful instrument, which reveals almost incredible
improvement over everyday music producing machines”
Naarmate gevorderder, hoe beter lezen
- Na elk fixatiepunt van het oog, maakt het oog een sprong: de saccadensprong
- Niet alles wordt echt “gelezen”, het brein raadt/herkent ook woorden/woordgroepen
- Hoeveel letters per “sprong”?
o Foveal acuity: netvliesscherpte
o Dus afhankelijk van leesafstand
§ Hoe dichterbij, hoe kleiner de scherpe lettergroep
- Maar een deel van het “onscherpe” wordt ook gelezen door onze hersenen
We kijken naar een stuk tekst, wat er aan de zijkant bevindt lezen we ook mee hoewel het niet zo
scherp staat
Lezen zit wat tussen de oren
“finishes files are the resul of years of scientific study combined with the experience of years”
à 3 letters F? neen, 6! Lezen gebeurt in de hersenen en we zijn er ons niet altijd van bewust
1
,Vb. bovenkant van tekst kunnen lezen zonder de onderkant
Vb. teksten kunnen lezen zonder de letters in de juiste volgorde (dat komt omdat we niet elke letter
op zich lezen maar het woord als geheel)
Manieren van lezen
- Verkennend: blad nemen en eye ficsation points waar je oog naar toe trekt zoals naar de
foto’s
- Verdiepend: door de kop wordt je de tekst binnen gehaald en je leest de tekst van begin tot
eind
- Selectief lezen: vb. kookboek (je moet eerst lezen wat je nodig hebt)
- Consulterend: op reis in italie vb. je haalt boekje boven en moet je meteen de juiste tekst
hebben
De houvasten om de teskt vlot te gaan lezen
Letter parameters: kapitaal-onderkast
- Kapitaal: de drukletters/ hoofdletters
- Onderkast: de gewone letters (leest makkelijker, vlotter en beter. Het nodigt uit om te lezen.
Blijkt uit onderzoek (C.Wheildon))
- Klein kapitaal:
o Voor data en jaartallen
o Voor afkortingen zoals IBM,FNAC,…
o Voor eigennamen
§ Beginkapitaal
§ Selectief gebruik (duits)
§ Alleen onderkast
§ ALLEEN KAPITAAL
Vb. in tijdschrift beginnen met drukletters? Niet uitnodigend
Initialen of lettrines
- Grote eerste letter van een hoofdstuk (uit de handgeschreven boeken van vroeger met
miniaturen versieren met een initiaal of lettrine)
Schreefletters (schreven-serif)
Geschreefd: heeft dwarse strepen (serif) vb. E
Schreefloos: zonder dwarse strepen (sans serif) vb. E
Letters
Leesbaarheidsonderzoek C. Wheildon
- Niveau begrijpend lezen leestekst
Geschreefd (op papier, lange tekst): goed
Reden:
- Schreven verbinden de letters
- Schreven zorgen onderaan de letter voor een optische lijn, waardoor het ons oog gata leiden.
2
,Doordat de streepjes onderaan een lijn vormen zoals de kinderen die vroeger met een latje lazen om
op de lijn te blijven
Scherm en on-line publicaties
- Geen schreefletters gebruiken!!
- Leesbaarheidsonderzoek Wheildon
- Niveau begrijpend lezen headlines
Schreven: goed leesbaar in boeken, kranten
Zonder schreven: goed leesbaar op computerscherm
Koppen in ongeschreven letters
Koppen van kranten, ook in ongeschreven letters
Bold+ serif = te vermijden
Vermijd de combinatie vet+ geschreefd!
(want bol is al heel zwaar)
Gelijkledig of ondelijkledig
Ongelijkledig: de benen van de letters hebben een verschillende dikte
Gelijkledig: de benen van de letters hebben ongeveer dezelfde dikte
Soorten letters
- Ongelijkledige letters (vb. video 1. 14:01)
o Oude boekletters
§ Schreef= driehoekje
o Moderne boekletter
§ Schreef= streepje
- Gelijkledige letters
o Schreefloze
o Geschreefde (Egyptienne)
- Scripten
- Fantasieletters
Bodoni letters (moderne boekletter)
- Letter met platte schreef
- Groot contrst tussen de schreven en de stam
Egyptiennes
- Letter met platte schreef
3
, - De schreven zijn even dik als de stam
Schreefloze letters
- Geen schreven
- Stammen zijn optisch even dik
Script letters
- Gelijken op gandgeschreven
Fantasieletters
Script letters, moeilijk leesbaar
Tekst in een scriptletter is slecht leesbaar, dus die gebruik je beter niet tenzij voor heel korte
persoonlijke boodschappen
Gebruik scriptletters alleen als het moet
Vb. affiche bier, tekst op verpakking
Cursieve tekst leest minder vlot
Romein
- Rechtopstaande letter
Cursief
- (rechts)hellende letter
- Minder snel leesbaar (leesremmer)
à cursieve tekst (italic) leest iets minder vlot, dus die gebruik je beter niet voor lange doorlopende
teksten
Letterheling
Cursiveren: a a
Slanten: letter beetje doen hellen (niet goed)
Cursiveren is niet hetzelfde als slanten
Romein= gewoon
Onderstrepen leest minder vlot
Het is niet ideaal omdat het minder vlot leest
Negatieve tekst leest minder vlot
Bleke tekst op een donkere achtergrond vb. wit op zwart
Zeker niet voor lange teksten!
Onweerstaanbare drang?
- Gebruik geen fantasiefonts
o Leesbaarheid is meestal heel slecht
- Gebruik geen scripts
o En zeker niet in ALL CAPITALS
- Zet tekst nooit in kapitalen
- Gebruik geen schaduwen
- Maak van je tekst geen beeld (WordArt)
o Beeld nodig? Zoek dan een goed
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur sibelgoetstouwers. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €7,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.