HOOFDSTUK 7 Situationele preventie in de praktijk
Wat wordt bedoeld met POP en wat is Hot-Spot Policing? Leg deze begrippen uit, noem
belangrijke auteurs die deze projecten geëvalueerd hebben en geef er je gefundeerde
mening over (pro’s/ con’s). Situeer POP en Hot-Spot Policing ook binnen de
preventietypologie. Wat zijn de beoogde uitkomsten van POP en Hot-spot policing?
POP
Problem oriented policing, probleemgericht werken. Methodologische benadering van denken
om de impact van criminaliteit en gedragsproblemen in de gemeenschap te reduceren. Deze
benadering is niet los te zien van community policing, het is een element ervan. Relevant omdat
het zo methodisch is. In België ook wel probleemgerichte politiezorg genoemd.
Belangrijke auteurs:
o Goldstein: politie moet zich proactief opstellen en op zoek gaan naar de onderliggende
problemen die criminaliteit veroorzaken om deze problemen vervolgens bij de wortel aan
te pakken.
o Eck en Spelman: Idee Goldstein verder uitgewerkt in een model waarin de verschillende
stappen worden beschreven, die mgevolgd moeten worden bij een probleemgerichte
werkwijze. Dit model wordt ook wel het SARA-model (Scanning, Analysis, Response,
Assessment) genoemd
o Weisburd et. Al: schetsen aan de hand van hun overzichtsstudie een aantal
randvoorwaarden waaronder Problem Oriented Policing de meeste kans heeft om
effectief te zijn.
o Taylor et al.: gericht patrouilleren heeft geen lange-termijn effecten op geweldsniveaus,
en op niveaus van overvallen, diefstal en autodiefstal. Een probleemgerichte aanpak wel.
o Brage en Weisburd: systematische review naar het effect van een specifieke vorm van
POP, de pulling levers strategie (=afschrikstrategieën waarbij sancties op voorhand
duidelijk worden gecommuniceerd naar de doelgroep), aanpak blijkt succesvoller te zijn
als deze gericht wordt op overlast-veroorzakende en problematische jeugdgroepen dan
wanneer de strategie wordt ingezet tegen drugsdealers. POP dus succesvol mits focus
op een specifiek probleem.
1
, o Scott: bestudeerde de implementatie van diverse POP-projecten en identificeerde vijf
types van succesfactoren. Draagvlak binnen de politie is uiteindelijk de grootste factor
die bepaalt of POP succesvol is of niet.
Gefundeerde mening pro/contra
o Pro
POP blijkt effectief voor een breed scala aan lokale criminaliteitsproblemen
(overvallen, dealen, inbraken, …)
POP is een breed toepasbare effectieve politiestrategie voor het terugdringen van
criminaliteit, geweld en overlast, mits op een specifiek probleem wordt gefocust
Onderzoek van Taylor toont aan dat een probleemgerichte aanpak zorgt voor
langetermijneffecten
o Contra
POP blijkt vooral goed te werken in combinatie met andere strategieën zoals bv hot-
spot-policing. Vooral effectief wanneer er wordt gefocust op probleemgebieden.
Er moet voldaan zijn aan de randvoorwaarden die Weisburd stelde, anders is POP
niet effectief.
Wel moet worden opgemerkt dat het enkel een positief effect kan hebben wanneer
het probleem juist gediagnosticeerd werd en specifiek is. Alles hangt dus af van
deze diagnose.
Hot spot policing
Heel bijzondere variant van problem oriented policing en vindt zijn oorsprong in 1980. De focus
verschoof van de potentiële dader naar de omgeving. Het uitgangspunt van deze strategie is de
80/20 regel, ook wel het Pareto principe genoemd. Deze regel stelt dat een beperkt aantal
locaties verantwoordelijk is voor een groot deel van de overlast en criminaliteit. Bij hot-spot
policing wordt structureel aandacht besteed aan die locaties waar zich de meeste problemen
voordoen.
Belangrijke auteurs:
o Weisburd en Eck: nadruk op strengere handhaving en gerichte surveillance. In andere
gevallen wordt HSP gecombineerd met andere strategieën zoals CP of POP.
2
, Taylor et. Al: RCT-studie naar het effect van gerichte patrouilles en het effect van
POP in hot-spots geen significante effecten op het aantal misdrijven in de hot-
spots, minder straatgeweld dan in de controle hot-spots
Ratcliffe en Taylor: de combinatie van Hot-spot Policing met CP of POP levert
betere resultaten op dan Hot-spot Policing alleen.
Gefundeerde mening pro/contra
o Pro
Blijkt een tijdelijke effectieve politiestrategie in het terugdringen van geweld,
criminaliteit en overlast.
Kan gebruikt worden in veel verschillende contexten (drugsoverlast, inbraken,
autodiefstallen…), zolang er maar een geografische component aan verbonden is.
Het betrekt politiemensen actief bij het project
Politie-instrumenten worden aangepast aan de noden van de gemeenschap
o Contra
Hot-spot policing lijkt op zichzelf staande niet tot dezelfde positieve resultaten te
komen (dan wanneer dit samen met POP wordt gebruikt).
Vergt veel geld en tijd
Vergt een goede samenwerking tussen diverse actoren
Situeer POP & HSP
o Situationele preventie
Uitkomst van POP
o POP blijkt een positief effect te hebben op criminaliteit, geweld en overlast indien
gecombineerd met andere strategieën (bv. hot spot policing) en indien er wordt
samengewerkt met verschillende partijen in het veld
o POP lijkt effectief voor een breed scala aan lokale criminaliteitsproblemen (bv.
geweldsmisdrijven, mishandeling, diefstal…) maar belangrijk is dat het probleem juist
gediagnosticeerd is en specifiek is
o Randvoorwaarden
3
, Betrokkenen moeten volledig achter de aanpak staan en hetzelfde doel voor
ogen hebben + over voldoende tijd en financiële middelen beschikken (de
verwachtingen van het programma moeten realistisch zijn in termen van werkdruk
en tijd) → kans op positief effect maximaliseren
Focus is belangrijk bij POP → interventies moeten zich richten op specifieke
soorten misdaad (problemen) i.p.v. een generieke aanpak
POP is vooral effectief wanneer er wordt gefocust op probleemgebieden
Uitkomst van HSP
o Blijkt een tijdelijke effectieve politiestrategie in het terugdringen van criminaliteit, geweld
en overlast
o Betere resultaten wanneer hot spot policing wordt gecombineerd met CP of POP
o Hot spot policing is effectief mits goed geïmplementeerd en werkt enkel op korte termijn
o Combinatie gerichte aanpak + gebiedsgebonden aanpak (mits deze gebiedsgebonden
aanpak zich concentreert in gebieden waar meeste criminaliteit plaatsvindt) → betere
resultaten
Situationele preventie draagt het meest bij aan deze effectiviteit, gevolgd door
gerichte handhaving
Wat is het situationele preventiemodel van Marcus Felson? Geef de elementen van zijn
model en de actoren die op elke pijler inwerken. Zijn er kritieken op te formuleren?
Situationeel preventiemodel Felson
Het gaat over de routine-activiteiten theorie van Felson. Deze theorie
zorgde voor een belangrijk inzicht voor de situationele
criminaliteitspreventie namelijk: elke vorm van regelovertreding kan pas
plaatsvinden als een gemotiveerde dader en een doelwit elkaar treffen in
de afwezigheid van controle (= guardianship).
Er zijn drie centrale elementen, namelijk (1) offender, (2) target/victim en (3) place. Deze drie
pijlers kunnen beïnvloed worden door drie actoren, respectievelijk (1) handlers, (2) guardians en
4