Wereldbrede uitdagingen 1
LES 1 inleidend overzicht:
Onze WBU
- Economie, een systeem in crisis
- Grondstoffencrisis
- Ecologische crisis
- Een kenniscrisis
- Demografische crisis
- Ongelijkheidscrisis
LES 2 rechtvaardigheid, non-lineariteit en wat verwachten van de
toekomst:
1. Kwetsbaarheid aan de klimaatcatastrofe is veel hoger in het Zuiden.
Waarom is dit onrechtvaardig?
Geef enkele voorbeelden, mogelijke risico’s, gekende gevolgen of
recente cijfers waaruit deze onrechtvaardigheid blijkt.
Het klimaat verandert
- Het akkoord van Parijs (2015)
o Werd beslist dat we de grens van 1.5° niet mogen overschrijden
▪ In 2019 hebben we al +1° overschreden
Verschil Noord-Zuid en kwetsbaarheid
Zuid
- Het noorden, de ontwikkelde
landen hebben een grote CO2
uitstoot
Deze grote uitstoot heeft grote
gevolgen in het zuiden.
- BV: Senegal (Afrika) stoot heel
weinig uit maar draagt wel de
gevolgen.
o Droogseizoenen
▪ Moeilijke groei
gewassen
o Regenseizoenen
▪ Maken het onmogelijk om nog aan gewassenteelt te doen
,Wereldbrede uitdagingen 2
Daarom kunnen we stellen dat de ecologische crisis een sociale crisis en een
klimaatcatastrofe is geworden. De gevolgen voor het zuiden zijn onrechtvaardig,
zij stoten zeer weinig uit in vergelijking met de westerse landen. Het westen blijft
maar uitstoten, zonder hier bij na te denken (economie denken) meer maken is
meer winst… Maar ze houden geen rekening met de gevolgen voor het zuiden.
Zo worden armen armer door de globalisering.
Noord
- Europa, USA, Canada (ook Australië en China)
In de rijke landen hebben we meer geld! Zo springen wij ook om met de
opwarming van de aarde. Als er zich problemen stellen, lossen we dit op om er
voor te betalen.
In de rijke landen is minder vis hebben of meer stormen en overstromingen geen
probleem. Maar in het zuiden maken deze factoren het verschil tussen leven en
dood.
Het gaat dus over een enorme onrechtvaardigheid die achter de
klimaatverandering schuift.
Gevolgen van klimaatverandering
Natuurrampen, natuur (klimaat) doden, geen visvangst, klimaat migranten, …
Het zijn deze factoren die we moeten voorkomen.
Natuurrampen
- Cycloon Nargis (2008 in Myanmar) veroorzaakte meer dan 100.000 doden.
Deze ramp werd nauwelijks gerapporteerd in de Westerse media. De
mensen daar, de slachtoffers, zijn zich niet bewust van het feit dat deze
extreme weerfenomenen werden veroorzaakt door klimaatverandering, het
gevolg van Westerse vervuiling.
o 61% v/d dodelijke slachtoffers waren vrouw.
- Overstromingen in Nepal in 2013
De gevolgen van natuurrampen blijven na de ramp nog lang zichtbaar. Denk
maar aan:
- het drinkwater ( probleem bij overstromingen)
- Voedselzekerheid (oogsten, schade) & voedselveiligheid (bewaring)
- werkloosheid (economie moeilijk mogelijk na ramp & inkomstenverlies)
o Zo zorgden de tyfoons Ondoy en Ppepeng in 2009 in de Filipijnen in de
provincie in Rizal een toename van de armoede van 5.5% tot 9.5% tot
drie jaar na de doortocht van deze tyfoons.
- wederopbouw van de plek
zorg (toegenomen, gekwetsten, gehandicapten,..)
- Familiehereniging
,Wereldbrede uitdagingen 3
Vrouwen & kinderen & handicap
Uit vorige natuurrampen is gebleken dat vooral vrouwen (zwangere) en kinderen
meer worden getroffen bij natuurrampen Bv:
-
Cycloon Nargis (2008 in Myanmar)
o 61% v/d dodelijke slachtoffers waren vrouw.
- Bij overstromingen in Nepal in 2013 hadden meisjes tussen 0-6 jaar vijf keer
meer kans om te sterven dan volwassen mannen
Voedsel
- Door hitte : Mislukte oogsten → voedselvoorziening komt in het gevaar
- Door overstromingen: toegang tot drinkwater
- Visvangst:
o Lokale vissers (Afrika) vissen steeds minder door de industriële visvangst
van de rijke landen (VS, Canada,..) (zij vissen de zee leeg) Dit is niet
eerlijk voor de afrikanen, vissen is hun job en anders kunnen ze niet
overleven.
▪ Zo lijden ze onder de globalisering en de industrialisering
(sleepnetten rijke landen)
▪ Dit is voor hun onrechtvaardig, zij hebben minder kansen en het
neemt hun bestaansonzekerheid weg..
● Ze waren niet arm maar ze worden arm van globalisering
● Geen financiële kracht om te investeren in sleepnetten
(industrialisering)
o Gevolgen in cijfers
▪ daling van visvangst 8% in een goed scenario en 26% bij hoge
uitstoot
➔ Gevolgen van deze gevolgen zijn dat de rampen de armen ‘arm’ houdt. Dit
is een vorm van het mathilda-effect: “Zij die al weinig hebben, krijgen nog
minder.” Het is een variant op het mattheüseffect.
Migraties
Tegen 2050 – 150 tot 300 miljoen mensen op de vlucht
Doden
Mensen die sterven door menselijke effecten (ZWAKKERE LANDEN)
- Doden vallen er als rechtsreeks gevolg van weersfenomenen
o Niet altijd klimaat gerelateerd
- Doden door indirecte gevolgen van weersfenomenen
- Doden door reacties van mensen op directe en indirecte gevolgen van
klimaatsverandering
Mensen die sterven door plotse veranderingen
- Doden door Plotse, GROOTSCHALIGE klimlaatveranderingen
o Plotse stijging zeeniveau,
➔ Klimaatdoden moeilijk te definiëren omdat er veel factoren zijn die ertoe
lijden CORONA en klimaatverandering – klimaatdoden?
, Wereldbrede uitdagingen 4
2. De gevolgen van de klimaatcatastrofe zijn véél groter elders dan bij
ons. Daarom is er sprake van klimaatonrechtvaardigheid.
Gegeven die onrechtvaardigheid, moet het sociaal werk dan eerder
meewerken aan een strategie om verdere verhitting tegen te gaan
(mitigation) of eerder aan een strategie om zich aan te passen aan
door hitte, droogte, stormen en overstromingen (adaptation)? Geef
feiten, mogelijke risico’s en gekende gevolgen om jouw keuze voor een
bepaalde strategie te verantwoorden.
De gevolgen van de klimaat (natuur) rampen zijn groter in de ontwikkelingslanden.
Kwetsbaarheid en rechtvaardigheid
- NEEN we moeten het klimaat en de planeet niet redden
- We moeten WEL mensen beschermen die gevolgen ervaren van de
klimaatopwarming.
o Mensen die voedsel, land en bestaansmiddelen nodig hebben
o Tussen 1970 en 2008 viel 95% van de doden bij natuurlanden in deze
ontwikkelingslanden.
Wat is dan het meest rechtvaardig?
Mitigation Inspanningen focussen op het vermijden van verdere
(Verhitting klimaatverandering
vermijden) - Bv: Co2 reductie, elektrische Wagens, windmolens,…
Adaptation Inspanningen focussen op aanpassen aan het veranderende klimaat en
(aanpassen) beschermingsmaatregelen treffen. We accepteren dat het klimaat
verandert en beschermen ons.
- Bv, hogere dijken bouwen, meer airco’s, noodcapaciteit
ziekenhuizen,…
Adaptation en ongelijkheid
➔ Adaptation zorgt voor meer ongelijkheid, we produceren om het goed te
hebben
- Westen = adaptatie reflex
o Zo passen wij ons aan, aan de klimaatveranderingen omdat de
klimaatveranderingen bij ons ‘toch geen groot’ effect hebben.
o Beter beschermen dan vernieuwen?
Voor sociaal werk
- Binnen de klimaatcatastrofe blijven samenwerken aan het meest wenselijke
scenario:
o Menselijkheid (menselijke waardigheid) niet verliezen
o veerkracht opbouwen, wat er ook op ons af komt
▪ Inzetten op HERVERDELING bij ecologische en menselijke crisissen
Het is belangrijk dat we de klimaatcatastrofe vermijden!