Management Bouwrecht – module 1
Hoe meer algemeen de regels hoe lager ze zich bevinden in de piramide.
Bouwrecht = verbintenissenrecht
Bijzondere wetten: bestrijding betalingsachterstand
WER: consumentenovereenkomsten, auteursrecht, technische normering, faillissementen
BW: aanneming van werk of diensten, bw heeft geen apart hoofdstuk over architecten omdat vroeger de
architect ook de aannemer was=bouwmeester
Bijzondere wetten
1. Regelgeving over woningbouw (W 9 juli 1971) en de verkoop van te bouwen
of in aanbouw zijnde woningen = eerste vorm van
consumentenbescherming
2. Regelgeving over overheidsopdrachten (W 17 juni 2016): aanneming van
werken, diensten en leveringen
Uitvoeringsbesluiten:
- KB 18 april 2017 = regelt hoe de overheid een
medecontractant kan aanstellen, bevat artikels hoe men tot
de gunning van een overheidsopdracht komt
- KB 14 januari 2013 = bepaald hoe die overheidsopdrachten
moeten worden uitgevoerd = algemene voorwaarden
Specifieke regelgeving inzake het statuut en deontologie van de
1
,architect
Deel 1: statuut en deontologie van de architect
1.1 Statuut van de architect
1. Basiswet = 20/02/1939
Tussenkomst van een architect die moet waken over de normen en regels inzake de uitvoering
van de werken, die moet ervoor zorgen dat de werken worden uitgevoerd volgens de regels van
de kunst. Die ook moet waken over de ruimtelijke ordening en stedenbouwkundige
vergunningen.
Het gaat niet enkel om de bescherming van de opdrachtgever maar ook om de bescherming van het
algemeen belang = openbare orde
2. De vijf grote pijlers
1. Bescherming van de titel van de architect: niet iedereen mag zich architect noemen, je moet een
diploma hebben
2. Bescherming van de uitoefening van het beroep van architect: enkel die de titel van architect
hebben mogen het beroep van architect uitoefenen
3. Monopolie van de architect: de bouwheren moeten verplicht bijstand vragen van een architect
wanneer een voorafgaande toelating van bouwen vereist is, de architect zal hen bijstaan bij het
opstellen van de plannen en het opvolgen van de werf
4. Onverenigbaarheid beroep aannemer-architect: een aannemer mag niet tegelijkertijd het beroep
van architect uitoefenen en omgekeerd.
5. Verplichte beroepsaansprakelijkheidsverzekering:
2.1 Bescherming van de titel van architect
Wie mag de titel van architect voeren?
Master in de architectuur = opleidingstitel
Architect = beroepstitel
Alleen natuurlijke personen met het diploma mogen het beroep uitvoeren
Welke diploma’s?
Belgische diploma’s: master in de architectuur of master of science in de
ingenieurswetenschappen-architectuur
Europese diploma’s: het vrij verkeer van diensten & vrijheid van vestiging (je mag kantoor in
Spanje hebben)
Richtlijn 2005/36/EG (Europese wet): erkenning van beroepskwalificaties = de richtlijn moet
worden omgezet in de nationale wetgeving van elke lidstaat van de EU -> harmonisering van de
wetgeving zodat de richtlijn overal hetzelfde is.
Doel: komen tot een onderlinge erkenning van diploma’s, zodat de houder van het diploma de
toegang verleent tot het beroep van architect ook in andere lidstaten de toegang moet krijgen tot
dat beroep.
Uitganspunt: Volgens artikel 46 worden minimumeisen opgelegd aan alle opleidingen tot
architect. Onder meer het aantal jaren en competenties, als diploma’s hieraan voldoen worden ze
opgenomen in bijlage V, als ze hierin opgenomen is, moeten alle lidstaten het diploma erkennen
onder meer in het kader van vestiging. De ontvangende lidstaat heeft geen mogelijkheid tot
voorwaarden of afweging, ze moeten het diploma automatisch erkennen (Hof van justitie:
30/04/2014).
Die europese richtlijn is ook omgezet in Belgisch recht
2
,2.2 bescherming van de uitoefening van het beroep van architect
4 manieren om het beroep van architect uit te oefenen:
1. Het beroep wordt uitgeoefend door een natuurlijk persoon in het kader van een eenmanszaak, 1
architect alleen oefent het beroep uit, geen samenwerking met andere architecten. Eenmanszaak
kan wel uit meerdere architecten bestaan (medewerkers, assistent, stagiair, bedienden…).
2. Door een natuurlijke persoon in het kader van een associatie: de architect werkt samen met 1 of
meer andere architecten en een samenwerkingsverband opricht niet in de vorm van een
vennootschap. Het is een maatschap waarbij men gaat samenwerken om een gemeenschappelijk
doel te bereiken. (Wedstrijden, overheidsopdrachten -> 2 of meer architecten stellen samen met
andere ontwerpers een tijdelijke maatschap op alleen voor dat project, omdat je om mee te
mogen doen bepaalde referenties moet kunnen voorleggen, ervaringen kunnen aantonen, is
slechts mogelijk indien meerdere architecten samen een maatschap aangaan om samen hun
referenties te gebruiken. Er is geen beperking van aansprakelijkheid, bij overheidsopdrachten
moeten leden van de maatschap zich hoofdelijk verbinden.
3. De natuurlijke persoon in het kader van vennootschap: met beperkte aansprakelijkheid: het
vennootschap, elke rechtspersoon eigen rechten en plichten heeft maar als er iets foutloopt is het
vennootschap aansprakelijk en niet de onderliggende aandeelhouders. Men kan als
medecontractant alleen het vennootschap aanspreken. De natuurlijke persoon gaat de
architectenovk uitoefenen in naam van de vennootschap, de vennootschap zelf mag het beroep
van architect niet uitoefenen.
4. Het beroep wordt uitgeoefend door een rechtspersoon: de vennootschap die zelf het beroep
uitoefent en is ingeschreven bij de orde van de architecten. Er moeten ook natuurlijke personen
zitten die de architectenopdracht en alles datbehoort tot de monopolie uitvoert. Heeft gevolgen
voor de aansprakelijkheid -> Arbitragehof 10/10/2001, de natuurlijke persoon is altijd
aansprakelijk indien het vennootschap niet is ingeschreven bij de orde van de architecten.
De bouwheer heeft 2 aanspreekpunten: het vennootschap(medecontractant) en de architect
natuurlijke personen(waarop het vennootschap beroep heeft gedaan). Als het beroep door een
rechtspersoon/vennootschap wordt uitgeoefend zijn de natuurlijke personen gevrijwaard en kan
alleen de rechtspersoon worden aangesproken bij fouten. Als een rechtspersoon een
vennootschap opricht met beperkte aansprakelijkheid en zelf beroep uitoefent, is je
aansprakelijkheid als natuurlijk persoon niet meer aan de orde.
Uitoefening beroep architect door natuurlijke personen-Belgen en onderdanen lidstaten EU en EER:
Wie?
- De natuurlijke personen die de beroepstitel van architect mogen voeren
- Natuurlijke personen die ertoe gemachtigd zijn de titel van architect te voeren
overeenkomstig artikel 1
- Ingenieurs gediplomeerd overeenkomstig de wetten op het toekennen der academische
graden
- Ingenieurs die hun diploma hebben bekomen aan een Belgische universiteit
- Officieren der genie of der artillerie uit de applicatieschool
Bijkomende eisen
- Op lijst stagiairs of tabel (art. 5 W. 26.06.1963)
- Verzekering beroepsaansprakelijkheid (art. 2, § 4 W. 20.02.1939)
- Talenkennis (art. 2, § 5 W. 20.02.1939)
3
, Uitoefening beroep door een rechtspersoon
Niet elke rechtspersoon/vennootschap mag het beroep uitoefenen, enkel als ze voldoen aan de vereisten
van art 2 2 W. 20.02.1939:
- Architecten hebben het voor het zeggen: meerderheid aandelen en stemrechten moet in
handen zijn van de architecten & het bestuur bestaat alleen uit architecten.
- De onverenigbaarheid tussen aannemers en architecten vermijden: aannemers mogen
overige aandelen niet in handen hebben.
- Bescherming bouwheer -> beroepsaansprakelijkheidsverzekering en stagiairs mogen
enkel een vennootschap aangaan met ervaren architecten.
Concrete vereisten waar een rechtspersoon moet aan voldoen om het beroep van architect te mogen
uitoefenen:
- De rechtspersoon moet over rechtspersoonlijkheid beschikken (art 2:6 WVV)
- Alle zaakvoerders, bestuurders, leden van het directiecomité en meer algemeen alle
zelfstandige mandatarissen die optreden in naam en voor rekening van de rechtspersoon,
zijn:
• Natuurlijke personen die
• Gemachtigd zijn het beroep van architect uit te oefenen
• En zijn ingeschreven op 1 van de tabellen van de Orde van de architecten
• Bij overlijden natuurlijke persoon? Vennootschap heeft 6 maanden de tijd om zich in
regel te stellen en iemand anders aan te duiden als bestuurder, aan andere architect,
gedurende die 6 maand mogen ze het beroep van architect blijven uitoefenen.
Doel en activiteit van het beroep van architect-rechtspersoon
Deze zijn beperkt tot verlenen van diensten die behoren tot de uitoefening van het beroep van architect
en mogen hiermee niet onverenigbaar zijn. Een architecten vennootschap mag geen
aannemingsactiviteiten uitoefenen. Elke link met het beroep van aannemer moet worden uitgesloten.
Hoe streng is de beperking tot het verlenen van diensten die behoren tot de uitoefening van het beroep
van architect, wat met multidisciplinaire vennootschappen? Moet het gaan om een zuivere architectuur
vennootschappen? Of kunnen er ook andere activiteiten worden uitgeoefend? Dat hangt af van geval tot
geval. Stabiliteitsstudies en omgevingsaanleg.
Aandelen en stemrechten
Men maakt een onderscheid tussen
architectenaandelen (minstens 60% vd aandelen en de
daaraan verbonden stemrechten) en de overige
aandelen (max 40% van de aandelen en stemrechten)
4