Vennootschapsrecht: examennotities
Les 1
Cartoon Waarom zouden we een vennootschap oprichten?
1. Belastingvoordeel
2. Afgescheiden privévermogen: de AH kan maximaal zijn inbreng verliezen bij faillissement,
samenwerkingen worden beter georganiseerd (wetten!), talent en investeerders komen
samen, overnames zijn makkelijk, loutere overdracht van aandelen.
Les 2
Context Welke wetten?
Het vennootschapsrecht vinden we terug in het wetboek van Vennootschappen en verenigingen.
(Nieuw! 1 mei 2019) Daarvoor Wb van vennootschappen. Een BVBA valt nu integraal onder nieuwe
wetboek, we spreken automatisch over een BV en alle wetten voor BV zijn van toepassing op BVBA.
Wetgeving word gestuurd van binnen Europa. Alle EU bedrijven moeten onder gelijke
marktvoorwaarden worden behandeld.
Vb. Product uit Italië moet onder gelijke marktvoorwaarden aangeboden worden in België zorgen
voor een gelijk regelgevend kader ( EU)
Verordeningen vanuit Europa Een wet die volledige kracht van wet zonder dat die naar nationaal
recht moet worden omgezet en zonder beleidsvrijheid voor de Europese lidstaten. (Vb. GDPR)
Richtlijnen vanuit Europa Bindend qua timing en qua doen, maar ze moeten nog worden omgezet
naar nationale wetgevingen en de lidstaten hebben nog een beetje beleidsvrijheid. EU licht algemene
tips toe maar niet verder dan dat. Vb. Een BV zal je zowel in Nederland als in Frankrijk terug vinden.
DOEL: personen die handel drijven beschermen en actoren die contracten sluiten met
vennootschappen (schuldeisers,…) ook rechten hebben.
Artikel 1.1: Wat is een vennootschap?
1. Rechtshandeling stellen: vroeger werd er gesteld dat je een contract had, hiervoor dien je
twee partijen te hebben. Dat is veranderd! Vandaag is het voldoende om een
rechtshandeling éénzijdig doet, je kan alleen een vennootschap oprichten vandaag. De regels
waarbinnen die vennootschap dan wordt gerealiseerd worden bepaald in de statuten.
2. één of meer personen
3. Bepaalde inbreng doen (iets van eigen vermogen onderhevig maken aan
vennootschapsrisico).
4. Vermogen om de activiteiten te realiseren.
5. Nauwkeurig omschreven activiteiten als persoon ga je inbreng doen om deze omschreven
activiteiten te realiseren.
6. Vennootschap DOEL = vermogensvoordeel leid tot rechtsreeks of onrechtstreeks
vermogensvoordeel voor de vennoten (uitz. VZW)
Bij VZW gaan de leden een belangeloos doel nastreven, het is verboden om een vermogensvoordeel
ui te keren aan de leden. Er kan een onrechtstreeks financieel voordeel zich voordoen.
1
,Vb. Pannenkoekenbak daardoor de sporthal goedkoper kunnen aanbieden aan de leden, geen
probleem want het belangeloos doel (aanbieden van…) is ok.
Vroeger kon een VZW alleen activiteiten stellen die ondergeschikt waren aan haar belangeloos doel.
Wafelverkoop, stickerverkoop,… moesten steeds ondergeschikt zijn. Soms was dit niet het geval.
Je kon dat niet structureren in de VZW.
Vandaag kan een VZW onbeperkt financiële activiteiten stellen zolang ze maar niet over gaat tot
uitkering van haar vermogensvoordelen aan haar leden.
Valse Vzw’s wordt aanzien als fiscale fraude. Waarom? Omdat je dan onder rechtspersonenbelasting
(weinig tot geen belastingen) en vennootschappen vallen onder vennootschapsbelasting. Fiscale
controles! (= oneigenlijke VZW). Herqualificatie door de fiscus en gaan ze 7 jaar terug in de tijd tot
belasting.
Bijzonderheden
Nationaliteit (1) onder de nieuwe wet veel eenvoudiger Is dit een Belgische vennootschap ja of
nee?
Statutaire zetelleer: Gewoon kijken waar de statutaire zetel staat. Zetel opgenomen in de statuten,
daar zal de vennootschap zal gevestigd zijn.
De naam vrije naamkeuze (principe) en staat dan ook in de statuten. Er is geen enkel probleem
om in de statuten een andere naam te gebruiken dan diegene waarmee je in het dagelijkse leven
commerce doet.
Vb. Vennootschap naam in de statuten = 123 en in handelsverkeer = ijzerhandel De Vulder
geen probleem!
De commerciële naam (2) hoeft niet diezelfde te zijn als die in statuten maar moet voldoende
verschillen van reeds bestaande vennootschappen. Principieel wettelijk gezien zeer streng: bij
verwarringsgevaar moet je een andere naam nemen.
Vb. Mijn vennootschapsnaam: één twee drie, er is al een ander vennootschap: 1 2 3 fonetische
mogelijkheid tot verwarring! Bij verwarringsgevaar kan de eerste met vennootschap de wijziging
vorderen (+ schadevergoeding) maar rechtspraak: acteren die binnen dezelfde regio? Neen.
Luxemburg en Oost-Vlaanderen of totaal andere activiteiten: in concreto geen verwarringsgevaar.
principe in abstracto, rechtbanken meestal toch in concreto. (Regio + activiteiten)
Het winstoogmerk (3) dat iedere vennoot moet participeren in winst en verlies. Bij de oprichting en
je bent vennoot of aandeelhouder voor onderwerping aan bedrijfsrisico. Als de vennootschap winst
of verlies maakt zal je bijdragen. In welke mate zal je in winst en verlies participeren?
In de praktijk: naar inbreng.
Vb. 3 oprichters aandeelhouders, elk 1/3, dan gaat elk 1/3 winstdeelname hebben.
Je kan hier van afwijken! Je kan bepalen dat een aandeelhouder maar voor vb. 20% winstdeelname
meedoet i.p.v. 33,3%. Niet volledig in lijn met de inbreng kan dus!
Vb. Oprichten van vennootschap met familie vader houdt 50% van de aandelen aan maar hoeft
geen 50% winstdeelname. Afwijken in de statuten dus.
2
,Hoe ver kan je hierin gaan? Stel: 3 ADH, één wilt géén winstdeelname.
Kan niet. Je hebt het leeuwenbeding dat zegt dat binnen een vennootschap niet alle winst naar
één vennoot sturen en nooit een vennoot volledig uitsluiten van winstdeelname onmogelijk. Ze
vloeken met hetgeen dat iedere vennoot moet participeren in winst en verlies.
Ook niet opzettelijk zetten (Vb. 0,5% winstdeelname).
Sanctie leeuwenbeding
Bij een VOF, commanditaire vennootschap of maatschap leidt dit tot nietigheid van vennootschap. Bij
een BV,CV of NV leidt dit tot nietigheid van de clausule.
De affectio societatis (4) is sterk uitgehold door nieuwe wetboek. Het is de wil van de vennoten om
op voet van gelijkheid samen te werken. Als die wil van vennoten er niet meer is om samen te
werken? Vennootschap moet men kunnen ontbinden. De samenwerking is echt onmogelijk
geworden, dan is mogelijk om de vennootschap op die grond te ontbinden. (Versta dat je dan een
vordering bij de ondernemingsrechtbank moet instellen). De vennootschap kan niet meer werken!
Burgerlijke en handelsvennootschappen - indelingen
Terminologisch onderscheid (1)
Er is geen onderscheid meer tussen burgerlijke en handelsvennootschappen. De
vennootschapsvormen hieronder waren allemaal handelsvennootschappen. Als we keken naar het
vroegere doelen van die vennootschappen, zagen we dat deze geen handels- maar een burgerlijk
doel hadden.
Vb. Advocatenvennootschap eigenlijk geen handelsdaden maar burgerlijke daden.
Er bestond dan wel een notaris BVBA, een burgerlijke vennootschap onder handelsvorm. Het
onderscheid tussen burgerlijke en handelsvennootschappen is door afschaffing van het woord
‘koopman’ vandaag irrelevant geworden! Geen onderscheid meer.
Met of zonder rechtspersoonlijkheid (2)
Rechtspersoonlijkheid (= een afgescheiden vermogen met eigen rechten en plichten dat zelfstandig
kan optreden in het rechtsverkeer). Een vennootschap met RP kan in eigen naam contracten sluiten.
Als de leverancier niet wordt betaald moet deze de vennootschap dagvaarden en niet de bestuurder.
VOF, Comm. V, BV, CV, NV
Rechtspersoonlijkheid van de vennootschap komt tot stand bij het neerleggen van het uittreksel van
de oprichtingsakte bij de griffie. Indien deze vennootschapsakte notarieel moet verleden worden zal
de notaris hiervoor zorgen. (NV,BV,CV) Onderhandse oprichtingsakten moet je zelf neerleggen bij de
griffie. Pas na neerlegging rechtspersoonlijkheid!
De Maatschap, de tijdelijke maatschap en de stille maatschap hebben geen RP, het zijn loutere
contracten of afspraken tussen de maten over hoe zij bedrijf gaan besturen. Alle ‘maten’ moeten de
contracten tekenen.
3
, Maatschap: vermogensplanning over hoe vermogen beheren. (Effectenportefeuille toegekend aan 3
zussen, zus aanduiden met financiële kennis)
Tijdelijke maatschap: puur contract tussen partners die intekenen op openbare aanbestedingen. 2
bouwbedrijven willen samen doen (anders geen kans!). Onder bepaalde gemeenschappelijke naam
alle 2 intekenen. Het kind heeft een naam maar geen RP. Louter contract tussen beide
vennootschappen voor afspraken.
Stille maatschap: zaakvoerder die in eigen naam zal optreden.
Met of zonder beperkte aansprakelijkheid (3)
Minder risico voor de aandeelhouders. De schuldeisers moeten zich in eerste instantie richten tot de
vennootschap. Indien de vennootschap haar schulden niet kan betalen, wat dan? Kunnen de SE hun
dan richtten tot aandeelhouders/vennoten?
A. Met (BV,CV,NV)
De aandeelhouders zijn slechts gehouden tot hun inbreng. Het loutere bedrag dat ze destijds
bij inbreng hebben ingebracht kunnen ze maximaal moeten betalen.
Uitzondering! Oprichtersaansprakelijkheid of borg voor vennootschap of mede
kredietnemer.
B. Zonder
De SE komen eerst tot vermogen van vennootschap, volstaat dat niet kunnen zij zich richten
tot het privévermogen van de aandeelhouders/vennoten voor het volledige vermogen. Dit
betekend niet dat de SE van de vennoten zich kunnen richten tot de vennootschap. (privé)
Vb. een vennoot heeft een huis gekocht en een hypothecair krediet aangegaan. De bank kan
zich niet verhalen tot het vermogen van de vennootschap!
De aard van de vennootschap (4)
We hebben drie types. De kapstokken!
A. De personenvennootschap
- De persoon van de vennoten is zeer belangrijk.
- Maatschap, VOF en de Commanditaire vennootschap
B. De Kapitaalvennootschap
- De inbreng van de goederen is zeer belangrijk
- NV
C. De Hybride vennootschap
- Beiden, zowel de persoon als de inbreng van kapitaal spelen een bepaalde rol.
- CV en BV
Vennootschap onder firma VOF Personenvennootschap,
4
