Bedrijfskunde – werkcollege – oefeningen – Hoofdstuk 1
Welke 3 elementen zijn belangrijk in de definitie van boekhouden?
Het object waarvan de feiten worden geregistreerd, namelijk de bedrijfshuishouding, de onderneming
of organisatie.
Het voorwerp van de boekhouding, namelijk het registreren van de feiten van financiële aarde. Met
feiten van financiële aard worden gebeurtenissen bedoeld die in geld uitdrukbaar zijn.
Het doel van de registratie, namelijk informatieverschaffing, zowel intern (beleidsboekhouden, voor
het management op alle niveaus) als extern (algemeen of financieel boekhouden).
Welke gebruikers hebben baat bij de boekhouding van een bedrijf en wat is het nut voor hen. Geef uitleg.
De info die de boekhouding levert, wordt zowel binnen als buiten de onderneming gebruikt voor interne en
externe gebruikers.
Tot de interne gebruikers behoren managers op alle niveaus, die beslissingen moeten nemen, de
onderneming leiden, plannen en controleren. Omdat zij nood hebben aan een zeer gedetailleerd
informatiesysteem om de onderneming te kunnen besturen (kostprijscalculatie,
investeringsbeslissingen, budgettering, prijszetting, wordt de algemene boekhouding voor hen
uitgebreid en verfijnd tot een echte beleidsboekhouding.
Tot de externe gebruikers behoren onder andere de diverse fiscale administraties (btw, personen en
vennootschapsbelasting), kredietverleners (financiële instellingen, leveranciers), aandeelhouders en
kandidaat-aandeelhouders, subsidiërende organisaties, personeel (via de vakbonden en de
ondernemingsraad), concurrenten, potentiële klanten, …
Het spreekt vanzelf dat in dit verhaal niet alle belangstellenden evenveel rechten kunnen doen gelden.
Sommigen (fiscale administraties) hebben inzagerecht van de volledige boekhouding, anderen (vakbonden,
concurrenten, …) moeten zich tevreden stellen met een samenvatting ervan, de zogenaamde jaarrekening.
Tot welke 3 categorieën kan een onderneming behoren, als rechtsvorm en grootte worden in beschouwing
genomen, en welke implicaties heeft dit voor hun boekhouding? Geef korte uitleg bij de 3 soorten.
1) Kleine onderneming:
o Natuurlijke personen die koopman zijn
o Vennootschappen onder firma (VOF)
o Commanditaire vennootschappen (met stille vennoten)
2) Kleine of grote vennootschap:
o Ongeacht hun rechtsvorm
Voorbeeld Besloten vennootschap met aandelen op naam
Voorbeeld Naamloze vennootschap
Voorbeeld Coöperatieve vennootschap
o Grote vennootschap = volledig model
2 of 3 drempelwaarden overschrijden
Of beursgenoteerd
o Kleine vennootschap = verkort model
Max. 1 drempelwaarde overschrijden
3) Microvennootschap
o Balanstotaal: 350.000 euro
o Max. 1 drempelwaarde overschrijden
o Micromodel
,Welke boeken moeten verplicht volgens de boekhoudwet worden bijgehouden in de vereenvoudigde
boekhouding van de kleine onderneming. Geef bij elk boek ook bondig de nodige uitleg. Beperk je hierbij
niet tot wat wettelijk verplicht is, maar houd ook rekening met wat wenselijk is vanuit een goede
bedrijfsvoering.
Dit type boekhouding kenmerkt zich door haar eenvoud, maar ook door een gebrekkige informatieverschaffing
naar het management toe. Een vereenvoudigde boekhouding houdt in dat financiele dagboeken (kasboek &
bankboek) dagelijks worden bijgehouden. Ook moeten geregeld het aankoopboek en verkoopboek worden
bijgehouden. Minimaal een keer per jaar wordt een inventarisboek opgesteld met bezittingen, voorraden,
openstaande rekeningen, schulden, eigen middelen en kosten en opbrengsten.
Het aankoopfacturenboek:
Ontvangen aankoopfacturen en inkomende creditnota’s;
Stukken die een invoer of intracommunautaire verwerving bewijzen;
Stukken opgemaakt voor de ingebruikneming voor beroepsdoeleinden van eigen goederen en
diensten (= levering aan zichzelf).
Chronologisch geklasseerd en genummerd. Periodiek worden de stukken volgens nummer ingeschreven. Om
de schuldpositie per individuele leveranciers te kennen, kan (niet verplicht) een individuele
leveranciersrekening worden bijgehouden.
Het verkoopfacturen boek:
Ontvangen verkoopfacturen en uitgaande creditnota’s;
Stukken die een uitvoer of intracommunautaire levering bewijzen;
Stukken opgemaakt voor de ingebruikneming voor beroepsdoeleinden van eigen goederen en
diensten (= levering aan zichzelf).
Chronologisch geklasseerd en genummerd. Periodiek worden de stukken volgens nummer ingeschreven. Om
de vorderingspositie per individuele klant te kennen, kan (niet verplicht) er een individuele klantrekening
worden bijgehouden.
Het kasboek:
vermeldt per dag zowel alle ontvangsten en uitgaven als het kassaldo. Het dagontvangstenboek is een
onderdeel van het kasboek dat enkel de contante verkopen zonder factuur bevat. De inschrijvingen in dit boek
kunnen bewijskrachtig worden gemaakt als:
De gedetailleerde vermelding van de verkochte goederen;
Het overleggen van kasbescheiden:
o Telbestanden kasregisters
o Verkoopbonnen
o Doorslagen kwijtingen
Het bankboek:
worden de financiele verrichtingen op rekening bijgehouden. Voor elke financiele instelling waar de handelaar
een rekening bezit, is er een afzonderlijk bankboek. Het verantwoordingstuk is het rekeninguittreksel of
bankuittreksel waarop de betaling of ontvangst wordt vermeld. Enkel ontvangsten en uitgaven met betrekking
tot de beroepsactiviteit mogen in het bankboek worden opgenomen. Daarom is de zelfstandige verplicht een
aparte privérekening te hebben.
Het inventarisboek:
wordt de jaarlijkse inventaris ingeschreven. Een inventaris is een gedetailleerde lijst van alle bezittingen
(gebouwen, machines, voorraden, tegoeden op klanten, geld op de bank en in kas, …) en schulden (aan banken,
leveranciers, belastingadministraties, personeel, …) van een onderneming op een bepaald moment. Hoewel het
niet verplicht is, maken de meeste ondernemingen hun inventaris elk jaar op hetzelfde moment om
vergelijkingen mogelijk te maken.
, Waarom kiezen meer en meer kleine ondernemingen voor een dubbele boekhouding, alhoewel ze daar strikt
genomen niet toe verplicht zijn?
De vereenvoudigde boekhouding kenmerkt zich door haar eenvoud, maar ook door een gebrekkige
informatieverschaffing naar management toe. Daarom zijn er meer en meer kleine ondernemingen die,
alhoewel ze niet verplicht zijn, er toch voor opteren een dubbele boekhouding te voeren.
Wat is een creditnota? Welke vermeldingen zijn wettelijk noodzakelijk bovenop de wettelijke vermeldingen
die op een factuur staan. Zorg ervoor dat je zelf een creditnota kan opmaken.
Een creditnota is een document waarop een verbetering aan een vroeger opgemaakte factuur omschreven is.
Die verbetering kan verschillende oorzaken hebben: de gefactureerde goederen zijn stuk of beschadigd, er is
een kwaliteitsverschil, de klant heeft de goederen teruggezonden, …
De vermelding op de creditnota zijn analoog aan deze van een factuur. Belangrijk is echter het volgende:
De benaming “creditnota”
Aanduiding van de factuur waarop de creditnota betrekking heeft
Reden van de creditnota
Vermelding dat de door de klant vroeger teveel afgetrokken btw aan de btw-administratie moet
worden teruggestort
Wat is een jaarrekening? Waarom wordt ze opgemaakt? Uit welke 3 onderdelen bestaat ze? Geef bij elk
onderdeel een korte uitleg.
De jaarrekening is een soort samenvatting van de boekhouding. De jaarrekening geeft een beeld van de situatie
van de onderneming (= soort jaarlijks “rapport”, hoe goed of hoe slecht staat de onderneming ervoor) en
bestaat de 3 delen:
1) Balans = een overzicht van de bezittingen, schulden en het eigen vermogen van de onderneming. Alle
bezittingen (activa) staan aan de linkerzijde van de balans. De rechterkant (passiva) zijn de wijze
waarop zij gefinancierd zijn.
Bezittingen – schulden = eigen vermogen, altijd waar!
2) Resultatenrekening = een winstrekening en verliesrekening. Deze geeft een financieel overzicht van
de opbrengsten en kosten van de onderneming. Het saldo winst/Verlies wordt toegevoegd aan het
eigen vermogen.
3) Toelichting