EXAMENVRAGEN IMMUNOLOGIE OPGELOST
1. WAT IS DE EERSTE VORM VAN HET IMMUUNSYSTEEM?
Dit zijn de fysische barrières zoals de huid, darmen longen… Deze barrières komen overal voor waar
er contact met de buitenwereld is. De barrières op plaatsen waar er uitwisseling is, zoals de darmen
en longen (= mucosaal) zijn iets zwakker dan de huid. De mucosale barrières bezitten wel een self-
cleaning mogelijkheid door mucus en flow. Bij longen kan dit d.m.v. hoesten/niesten, in het
intestinaal stelsel door overgeven of diarree…
2. WAT IS HET VERSCHIL TUSSEN HET AANGEBOREN EN ADAPTIEF IMMUUNSYSTEEM?
ADAPTIEF IMMUUNSYSTEEM AANGEBOREN IMMUUNSYSTEEM
Reageert snel (enkele uren) Reageert traag (dagen tot weken)
Vast Variabel
Weinig specifiek Hoge specificiteit
Kwaliteit is constant, aantal immuuncellen Kwaliteit kan toenemen naarmate de respons
kan wel vermeerderen langer duurt, aantal cellen ook.
3. LEG KORT HET CONCEPT ‘SURVIVAL OF THE FITTEST’ UIT
‘Survival of the fittest’ is gebaseerd op de Darwiniaanse evolutietheorie en beschrijft het
mechanisme van natuurlijke selectie. In de biologie is fitness gelijk aan reproductie succes, d.w.z.
het overleven van de vorm die de meeste kopijen van zichzelf achterlaat in succesvolle generaties.
4. HET IMMUUNSYSTEEM BEVAT MECHANISMES OM TWEE GROTE TYPES PATHOGENEN TE
BESTRIJDEN. WELKE PATHOGENEN EN LEG KORT DE MECHANISMEN UIT.
Er zijn extracellulaire en intracellulaire pathogenen. De extracellulaire pathogenen dringen binnen
in het lichaam en blijven buiten de cellen. Het zijn bacteriën, wormen, fungi en protozoa. De
intracellulaire pathogenen dringen effectief in cellen binnen. Het zijn virussen, intracellulaire
bacteriën en intracellulaire protozoa.
De extracellulaire pathogenen worden bestreden d.m.v. de humorale afweer. De antilichamen van
B-cellen stimuleren de destructie van deze pathogenen.
De intracellulaire pathogenen worden bestreden d.m.v. de celgemedieerde afweer. Dit zijn
gespecialiseerde T-cellen die de geïnfecteerde of abnormale cellen vernietigen.
5. WAT ZIJN PRRS EN WELKE 4 GROTE TYPES PRR ZIJN ER? GEEF EEN PAAR VOORBEELDEN VAN ELK
TYPE.
PRRs zijn pattern recognition receptors. Deze zitten op sentinelcellen, dit zijn cellen met als
belangrijkste taak het herkennen van vreemde moleculen. PAMPs (= pathogen associated
molecular patterns) en DAMPs (= damage associated molecular patterns) kunnen binden op PRRs
waardoor de sentinelcellen geactiveerd worden en mediatormoleculen uitscheiden.
Oplosbare PRRs: complement, collectine, ficoline
PRRs in vesikels: TLR 3, 7, 8 en 9
Cytoplasmatische PRRs: RIG-1-like, NOD-like
Membraangebonden PRRs: TLRs, mannose-receptor, dectines
6. WAT ZIJN TLR’S?
TLRs of toll-like-receptoren zijn een type PRR dat voorkomt in vesikels of op de oppervlakte van
sentinelcellen. Ze worden geactiveerd doordat een PAMP eraan bindt. Er is echter costimulatie
, nodig: ITIMS moet ook binden voordat de sentinelcel geactiveerd kan worden. Ze herkennen bv.
lipopolysaccharide of dubbelstrengig DNA, wat typisch is voor niet-eukaryote cellen. Wanneer een
PAMP bindt aan een TLR, worden Multi proteïne-signalen gevormd en signaaltransductie
geïnitieerd. Als resultaat scheidt de sentinelcel mediatormoleculen uit om te communiceren met
andere cellen.
7. WAT IS MYD88?
Dit is een adaptor-proteïne die door alle TLRs behalve TLR3 gebruikt wordt. Deze activeert 3
belangrijke transcriptiefactoren: nucleaire factor kappa B, MAP-kinase en IRF3. NFKB en MAPk
activeren genen die coderen voor TNF-alfa, interleukine 1 en interleukine 6. IRF3 activeert genen
voor de aanmaak van interferon B.
8. HOE BINDT LPS AAN TLR4?
LPS kan enkel aan TLR4 binden wanneer het gelinkt is aan 3 andere proteïnen: lipopolysaccharide
binding proteïne (LBP), CD14 en MD2. LBP bindt LPS in het bloed en bindt aan het CD14-TLR4-MD2-
complex.
9. WAT IS HET VERSCHIL TUSSEN EUKARYOOT EN BACTERIEEL DNA?
Bacterieel DNA bevat ongemethyleerd cytosineguanosine en bevat deoxyguanosine-nucleotiden
waardoor er andere structuren dan de normale dubbele helix worden gevormd.
10. DE PRODUCTEN VAN SENTINELCELLEN ZIJN MEDIATOR MOLECULEN. BESPREEK 4 TYPES VAN DEZE
MOLECULEN EN LEG KORT UIT.
Sentinelcellen worden geactiveerd doordat PAMPs of DAMPs op hun PRRs binden. Ze produceren
en secreteren dan een mix van moleculen die: inflammatie triggeren, microbiële groei inhiberen en
het adaptief immuunsysteem initiëren. Dit zijn mediatormoleculen.
Cytokines: deze zorgen voor de communicatie tussen verschillende cellen. Als eerste golf
ontstaat TNF-alfa, als tweede golf interleukine-1 en interleukine-6.
Chemokines: dit zijn kleine chemotactische proteïnes die defensieve cellen aantrekken naar de
plaats van microbiële invasie.
Vaso-actieve moleculen of inflammatoire moleculen: NOS2 en COX2 produceren inflammatoire
moleculen die zorgen voor de 5 typische symptomen van een inflammatie: roodheid, zwelling,
pijn, hitte en verlies van functie.
Antimicrobiële moleculen: dit zijn bv. antimicrobiële peptiden, lysozyme en het complement. Ze
zorgen ervoor dat micro-organismen vernietigd worden.
11. WAT ZIJN CHEMOKINES? LEG KORT UIT. WELKE 4 TYPES BESTAAN ER EN HOE WERKT DEZE
CLASSIFICATIE?
Chemokines zijn kleine, chemotactische proteïnen die defensieve cellen aantrekken naar de plaats
van microbiële invasie. Ze zorgen voor een gradiënt en de defensieve cellen volgen deze tot naar de
hoogste concentratie.
Chemokines bestaan uit cysteïnes, peptideketens en minstens 1 disulfidebrug. Bij sommige families
zijn er aminozuren die de eerste 2 cysteïnes spreiden. Er bestaan 4 types en dus 4 families op basis
van locatie en spreiding van de cysteïnes en separatie door andere aminozuren.
-familie: dit zijn de C-chemokines. Ze bevatten 2 cysteïnes, 1 disulfidebrug en peptideketens.
, -familie: dit zijn de CC-chemokines. Ze bevatten 4 cysteïnes, 2 disulfidebruggen en
peptideketens.
-familie: dit zijn de CXC-chemokines. Ze bevatten 4 cysteïnes, 2 disulfidebruggen en
peptideketens. De 2 eerste cysteïnes worden gescheiden door een ander aminozuur (X).
-familie: dit zijn de CX3C-chemokines. Ze bevatten 4 cysteïnes, 2 disulfidebruggen en
peptideketens. De eerste 2 cysteïnes worden gescheiden door 3 andere aminozuren (X).
12. GEEF 3 VERSCHILLENDE VOORBEELDEN VAN ANTIMICROBIËLE MOLECULES EN BESPREEK DEZE
KORT.
Antimicrobiële moleculen zijn 1 van de 4 mediatormoleculen afkomstig van sentinelcellen.
Een eerste voorbeeld zijn antimicrobiële peptiden zoals defensines, calprotectines etc. Elk dier
heeft zijn specifieke set van antimicrobiële peptiden aangepast aan zijn omgeving. Ze bevatten
allemaal echter arginine- en lysineresiduen, waardoor ze kationisch zijn en amfipatische structuren
kunnen vormen. De hydrofobe regio’s zullen interageren met de membraan van bacteriën terwijl
de hydrofiele regio’s de membraan bedekken of een kanaal vormen. Zo ontstaat membraan-
disruptie en apoptose.
Een tweede voorbeeld is lysozyme. Dit verbreekt de binding tussen N-acetyl-muraminezuur en N-
acetyl-glucosamine, waardoor er lysis van de celwand van bacteriën ontstaat. Lysozyme komt voor
in alle lichaamsvochten behalve cerebrospinaal vocht en urine.
Als laatste voorbeeld is er het complementsysteem. Dit is een subsysteem van de aangeboren
immuniteit. Het bestaat uit een complexe mix van enzymen, regulatorische eiwitten en receptoren.
Ze vormen een porie in de bacterie en initiëren dood of fagocytose.
13. BESPREEK NEUTROFIELEN KORT.
Neutrofielen of polymorfonucleaire neutrofiele granulocyten zijn de meest voorkomende witte
bloedcellen (defensieve cellen). Ze maken deel uit van het aangeboren immuunsysteem en zijn de
eerste golf van defensieve cellen die de plaats van invasie bereiken. Het zijn grote cellen met een
kern die op een gesegmenteerd worstje lijkt. De kern is gecondenseerd. Neutrofielen bevatten veel
cytoplasmatische granulen. Ze hebben een klein GA, enkele ribosomen en mitochondria en een
klein ER. Hun enigste functie is het vernietigen van micro-organismen.
Ze worden geproduceerd door beenmergstamcellen in het rode beenmerg. Ze zullen 12 u
circuleren in de bloedstroom en migreren dan in weefsels, of als er een infectie is al eerder.
Organen zoals de milt, lever, het beenmerg slaan neutrofielen voor enkele dagen op, slechts 1 à 2%
van de levende neutrofielen circuleert in het bloed.
14. BESPREEK DE MIGRATIE VAN NEUTROFIELEN VANUIT DE BLOEDSTROMEN. GEBRUIK HIERVOOR
EEN TEKENING EN DUID DE BELANGRIJKSTE COMPONENTEN VAN HET PROCES AAN.
PAMPs of DAMPs stimuleren endotheelcellen om CD62P of P-selectine aan de oppervlakte te
brengen. Dit zit normaal in cytoplasmatische granules. Dit P-selectine kan gaan binden met L-
selectine dat wordt uitgedrukt op neutrofielen. Het zorgt ervoor dat neutrofielen gaan vertragen en
rollen over de endotheelcellen. Eerst is deze binding van voorbijgaande aard, maar langzaamaan
zullen de neutrofielen stoppen.
In een tweede fase van adhesie zullen de endotheelcellen PAF of platelet-activating-factor
uitdrukken. Dit stimuleert neutrofielen om de adhesie-moleculen CD11a/CD18 uit te drukken. Dit is
gelijk aan LFA1 of leukocyt-function-associated gen 1. Dit kan gaan binden met de ICAM1 of
