Resume
Samenvatting Gerechtelijk recht
- Cours
- Gerechtelijk recht
- Établissement
- Vrije Universiteit Brussel (VUB)
Notities van de hoorcolleges met de slides verwerkt.
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
GERECHTELIJK RECHT 2020-2021TABLE OF CONTENTS
DEEL I. ALGEMENE INLEIDING ........................................................................................................ 3
HOOFDSTUK 1. BEGRIPSOMSCHRIJVING EN BESTAANSREDEN ........................................................................ 3
HOOFDSTUK 2. BRONNEN VAN HET GERECHTELIJK PRIVAATRECHT .................................................................. 3
§1. DE GRONDWET ..................................................................................................................................... 3
§2. HET GERECHTELIJK WETBOEK .................................................................................................................. 3
§3. BIJZONDERE WETTEN ............................................................................................................................. 3
§4. RECHTSPRAAK ...................................................................................................................................... 3
§5. RECHTSLEER ........................................................................................................................................ 4
§6. ALGEMENE RECHTSBEGINSELEN EN GEBRUIKEN .......................................................................................... 4
§7. INTERNATIONALE NORMEN ..................................................................................................................... 4
§8. UIT DE BRONNEN GEDISTILLEERDE BEGINSELEN VAN BEHOORLIJKE PROCESVOERING .......................................... 4
HOOFDSTUK 3. KENMERKEN VAN HET BURGERLIJK PROCESRECHT .................................................................. 6
§1. PUBLIEK- EN PRIVAATRECHT .................................................................................................................... 6
§2. TEN DIENSTE VAN DE RECHTZOEKENDE...................................................................................................... 6
§3. REGLEMENTAIR EN FORMALISTISCH .......................................................................................................... 6
§4. GEBIEDEND ......................................................................................................................................... 7
§5. ETHISCH EN SOCIAAL ............................................................................................................................. 7
§6. DYNAMISCH ......................................................................................................................................... 7
§7. ACCUSATOIR ........................................................................................................................................ 7
HOOFDSTUK 4. TOEPASSINGSGEBIED VAN HET GERECHTELIJK PRIVAATRECHT .................................................... 8
§1. TEMPOREEL TOEPASSINGSGEBIED ............................................................................................................ 8
§2. RUIMTELIJK TOEPASSINGSGEBIED ............................................................................................................. 9
§3. PERSONEEL TOEPASSINGSGEBIED: RATIONE PERSONAE ................................................................................ 9
§4. MATERIEEL TOEPASSINGSGEBIED: RATIONE MATERIAE ................................................................................. 9
HOOFDSTUK 5. BASISBEGRIPPEN VAN HET BURGERLIJK PROCESRECHT ........................................................... 10
DEEL II. GERECHTERLIJKE ORGANISATIE........................................................................................ 12
HOOFDSTUK 1. INLEIDING................................................................................................................... 12
HOOFDSTUK 2. HET GERECHTELIJK LANDSCHAP ........................................................................................ 13
§1. KORTE HISTORIEK: .............................................................................................................................. 13
§2. DE GERECHTELIJKE ARRONDISSEMENTEN EN RECHTBANKEN ........................................................................ 13
§3. HOVEN EN RECHTBANKEN .................................................................................................................... 14
§4. CONCRETE SAMENSTELLING: AFDELINGEN, SECTIES EN KAMERS ................................................................... 16
HOOFDSTUK 3. OPENBAAR MINISTERIE .................................................................................................. 19
HOOFDSTUK 4. DE GRIFFIER ................................................................................................................ 19
HOOFDSTUK 5. DE GERECHTELIJKE AMBTEN ............................................................................................ 20
§1. DE MAGISTRATEN (ZETEL EN PARKET) ..................................................................................................... 20
HOOFDSTUK 6. DE BALIE .................................................................................................................... 21
§1. DE ADVOCATEN .................................................................................................................................. 21
§2. DE ORDE VAN ADVOCATEN ................................................................................................................... 22
§3. DE ADVOCATEN BIJ HET HOF VAN CASSATIE ............................................................................................. 23
1
,HOOFDSTUK 7. DE GERECHTSDEURWAARDERS......................................................................................... 23
DEEL III. DE BEVOEGDHEID ........................................................................................................... 23
HOOFDSTUK 1. NATIONALE BEVOEGDHEIDSREGELS ................................................................................... 23
§1. INLEIDENDE BEGRIPPEN........................................................................................................................ 23
§2. DE TERRITORIALE BEVOEGDHEID ............................................................................................................ 24
§3. DE MATERIËLE BEVOEGDHEID ................................................................................................................ 25
§4. BEVOEGDHEIDSVERDELING ................................................................................................................... 27
§5. DE REGELING VAN GESCHILLEN VAN BEVOEGDHEID.................................................................................... 32
§6. VERDELINGSINCIDENTEN ...................................................................................................................... 33
DEEL IV. DE RECHTSPLEGING ........................................................................................................ 33
§.1. FASE 1: INLEIDING.............................................................................................................................. 33
SCHARNIERMOMENT 1: INLEIDINGSZITTING .................................................................................................. 37
§3. FASE 2: INSTAATSTELLING..................................................................................................................... 40
§4. SCHARNIERPUNT 2: PLEITZITTING........................................................................................................... 42
§5. FASE 3: ADVIES, BERAAD EN UITSPRAAK .................................................................................................. 43
TUSSENGESCHILLEN ........................................................................................................................... 48
GERECHTSKOSTEN ............................................................................................................................. 51
DEEL IV. DE RECHTSPLEGING ........................................................................................................ 55
DE SANCTIEREGELING ........................................................................................................................ 55
DE SANCTIEREGELING BIJ PROCESHANDELINGEN............................................................................................. 56
DE SANCTIEREGELING BIJ PROCESTERMIJNEN ................................................................................................. 58
RECHTSPLEGINGEN VAN BIJZONDERE AARD ............................................................................................. 60
KORT GEDING .......................................................................................................................................... 60
DE RECHTSMIDDELEN......................................................................................................................... 63
ALGEMENE REGELS ................................................................................................................................... 63
DE GEWONE RECHTSMIDDELEN ................................................................................................................... 64
DE BUITENGEWONE RECHTSMIDDELEN ......................................................................................................... 69
DEEL V. BESLAG EN TENUITVOERLEGGING.................................................................................... 70
HOOFDSTUK 1. ALGEMENE BEGRIPPEN .................................................................................................. 70
HOOFDSTUK 2. DE BESLAGRECHTER...................................................................................................... 74
HOOFDSTUK 3. DE BEWARENDE BESLAGEN ............................................................................................. 74
HOOFDSTUK 4. UITVOERENDE BESLAGEN ............................................................................................... 76
HOOFDSTUK 5. IOS-PROCEDURE .......................................................................................................... 77
2
,DEEL I. ALGEMENE INLEIDING
HOOFDSTUK 1. BEGRIPSOMSCHRIJVING EN BESTAANSREDEN
Gerechtelijk recht = “de verzameling van alle rechtsregels die het de rechtzoekende mogelijk maken hun
geschillen, ongeacht de aard ervan, bij toepassing van de regels van het materieel recht, te laten beslechten
door een rechter of een scheidsrechter.”
è Burgerlijk procesrecht
- Tak van het (ruimere) gerechtelijk recht
- Biedt formele regels tot bindende beslechting privaatrechtelijke geschillen (niet noodzakelijk
particulieren) door de rechterlijke macht
- ‘Gemeen recht’ voor alle rechtsplegingen (art. 2 Ger. W)
- Voorkomen van ‘eigenrichting’ (art. 5 Ger W)
En de handhaving van de maatschappelijke orde, rust en vrede. In een rechtsstaat kan niet
worden geduld dat een benadeelde eigenmachtig tegenover zichzelf recht laat wedervaren.
Eigenrichting berust op willekeur en geweld.
- Concrete toepassing van materieelrechtelijke regels op individuele geschillen
Dit geeft aanleiding tot het ontstaan en de evolutie de rechtspraak van onze hoven en
rechtbanken.
HOOFDSTUK 2. BRONNEN VAN HET GERECHTELIJK PRIVAATRECHT
§1. DE GRONDWET
(1) Artikel 40
“De rechterlijke macht wordt uitgeoefend door de hoven en rechtbanken.” Erkenning van de
‘rechterlijke macht’.
(2) Artikelen 144-159: fundamentele organisatorische regels aangaande de RM:
- Bevoegdheid kennis te nemen van geschillen over burgerlijke en politieke rechten
- Bevoegdheidsbeperking van het HvC
- Openbaarheid en motiveringsplicht
- De wijze waarop rechters en ambtenaren van het OM worden benoemd
- Hiërarchie wetten
§2. HET GERECHTELIJK WETBOEK
- Wet van 10 oktober 1967 met als opzet ‘minder omslachtige, snellere en minder kostbare rechtspleging’
- Bepaalde parlementaire stukken blijven van belang (o.m. Verslag Van Reepinghen 1964)
- Veelvuldige wijzigingen ondergaan (1992, 2007, 2012...2019) met als oogmerk het bestrijden van de
gerechtelijke achterstand door:
o Macroniveau: gerechtelijke reorganisatie (hertekening gerechtelijk landschap, mobiliteit,
verzelfstandigd beheer)
o Microniveau: actieve(r) rechter, deformalisering, herwaardering eerste aanleg
§3. BIJZONDERE WETTEN
- Wet van 15 juni 1935 betreffende het taalgebruik in gerechtszaken (Wet Taalgebruik Gerechtszaken)
- (Afwijkende) procedureregels in andere wetboeken of afzonderlijke wetgeving: gevaar voor
‘verkokering’ (bv. Richtlijn 2014/104/EU schadevorderingen mededingingsrecht, art. XVII.74 WER
‘overlegging van bewijsmateriaal’)
§4. RECHTSPRAAK
- Algemene regel: geen bindende precedentenwerking (art. 6 Ger.W.: “geen uitspraak bij wege van
algemene en als regel geldende beschikking”- art. 5 BW)
- Rechter mag, maar moet motiveren waarom hij zich aansluit bij eerdere rechterlijke beslissing
- Uitzondering.: prejudicieel gezag van gewijsde (HvJ EU, GwH, BenGH…), wettelijke verplichting tot
navolging van uitspraak die het Hof van Cassatie in dezelfde zaak deed (art. 1110, vierde lid Ger.W.)
3
, - Kenbaarheid van rechtspraak: een voor het publiek toegankelijke, elektronische databank van
vonnissen en arresten van de rechterlijke orde, overeenkomstig de door de Koning bepaalde nadere
regels (art. 782bis (komend recht))
§5. RECHTSLEER
Sedert een 40-tal Jaren hebben zich steeds meer gezaghebbende juristen toegelegd op de beschrijving,
uitlegging en kritische analyse van het burgerlijk procesrecht, o.m. onder impuls van het ‘Interuniversitair
Centrum voor Gerechtelijk Recht’. Het hoeft geen betoog dat aldus van de rechtsleer een aanzienlijke invloed
uitgaat op de activiteiten van zowel de magistratuur als de wetgever.
§6. ALGEMENE RECHTSBEGINSELEN EN GEBRUIKEN
- Aanvullende rechtsbron
- Bv. Recht van verdediging, beschikkingsbeginsel, verbod op (proces)rechtsmisbruik
- In de praktijk: regels van rechtspleging vaak bepaald door gebruiken (bv. De organisatie van de
inleidende zitting of de neerlegging van de stukken).
- Ze zorgen voor de nodige rechtsonzekerheid: niet elke rechtbank heeft dezelfde gebruiken. Kunnen ook
wel positief functioneren.
§7. INTERNATIONALE NORMEN
- Meergelaagde rechtsorde: EVRM, Unierecht, Beneluxrecht, etc
- Doorwerking in burgerlijk procesrecht (EVRM, Europees eenvormig procesrecht, EU-richtlijnen…) roept
vragen over samenhang op
§8. UIT DE BRONNEN GEDISTILLEERDE BEGINSELEN VAN BEHOORLIJKE PROCESVOERING
è Algemene beginselen zijn bij uitstek geschikt om coherentie te bewerkstelligen (Van Gerven).
Fundamenteel en doelgericht: ‘goede procesorde’. Waarborg voor én iets waar men naar moet streven.
(1) Recht van toegang tot de rechter
- Art. 6 EVRM, art. 47 Handvest Grondrechten EU, art. 13 GW:
Elke eis in burgerlijke zaken moet aan een rechter (met volle rechtsmacht) kunnen worden
voorgelegd – verbod eigenrichting en rechtsweigering
- Beperkingen moeten legitiem en evenredig zijn: aanleggrens (art. 617 Ger.W), rolrecht (GwH
9 februari 2017, nr. 13/2017)
- Negatieve en positieve verplichtingen: recht op juridische bijstand (art. 23 GW)
(2) Hoor en wederhoor
- Art. 6 EVRM, art. 47 Handvest Grondrechten EU, algemeen rechtsbeginsel van het recht van
verdediging
- Het uit het recht van verdediging afgeleide recht op tegenspraak gebiedt dat alles wat aan
rechter wordt voorgelegd om zijn uitspraak te beïnvloeden, voorwerp moet kunnen uitmaken
van debat.
- Gelijkheid van proceskansen = wapengelijkheid als onderdeel van eerlijk proces (EHRM 30
oktober 1991, Borgers v België)
(3) Onpartijdigheid (objectief en subjectief)
- Art. 6 EVRM, art. 47 Handvest Grondrechten EU, algemeen rechtsbeginsel, art. 292 Ger.W.
- “willing suspension of disbelief”, onbevangen, onbevooroordeeld
- Subjectieve onpartijdigheid (persoonlijk) en objectieve onpartijdigheid (structureel)
- “Even appearances may be important […] justice must not only be done: it must also be seen
to be done “(EHRM 26 oktober 1984, De Cubber v. België)
- Maar geen “tyrannie des apparences” dus objectief gerechtvaardigde vrees vereist
(4) Onafhankelijkheid
- Art. 6 EVRM, art. 47 Handvest Grondrechten EU, art. 151 GW, algemeen rechtsbeginsel
- Systeem moet zijn georganiseerd dat rechter functie kan uitoefenen zonder externe druk.
- Functioneel (art. 151, § 1 GW)
- Geobjectiveerde toegang tot de magistratuur (HRJ, art. 151, § 2 GW)
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur auroredeckers. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,09. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
80467 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans