Resume
samenvatting bestuursrecht deel rechtsbescherming
- Établissement
- Universiteit Gent (UGent)
samenvatting bestuursrecht deel rechtsbescherming
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
1. De beginselen van behoorlijk bestuurHB p.343- 404
1ste vraag: Is het een administratieve rechtshandeling of niet?
2de vraag: Zijn er gebreken bij die administratieve rechtshandelingen?
3de vraag: Bij welke instantie moeten die gebreken aangeklaagd worden?
4de vraag: Hoe verloopt de procedure?
Beginselen van behoorlijk bestuur zijn een onderdeel v/d ruimere categorie v/d algemene
rechtsbeginselen.
1. Algemeen: wat is rechtsbescherming
Def.: “het geheel van technieken die erop gericht zijn te voorkomen dat rechten worden
geschonden en/of geschonden rechten te herstellen”
Voorkomen: preventieve rechtsbescherming
Herstellen: curatieve rechtsbescherming
Functies v/d beginselen van behoorlijk bestuur: repressief en preventief (HB)
Repressief:
Beginselen van behoorlijk bestuur zijn erop gericht de burger te beschermen tegen
willekeur:
Wanneer het wettenrecht niet voldoende rechtsbescherming biedt en onvolledig,
onduidelijk of tegenstrijdig is
Bij het toezicht op de uitoefening van discretionaire bevoegdheden
Toetsingscriteria voor de rechter repressiever werking tegen onbehoorlijk bestuur
Preventief: Regels voor de wijze waarop het bestuur moet handelen.
2. Preventieve rechtsbescherming (p.348)
Voorkomen van conflicten/komen tot zorgvuldigere besluitvorming
Rechtsbeschermingsmechanismen die inwerken tijdens de besluitvormingsprocedure
Voorbeelden
Verplichte/facultatieve adviesaanvragen: om experten aan het woord te laten
(experten die de overheid dan meestal op technisch vlak gaan voorlichten)
Formele motiveringsplicht: bij iedere individuele administratieve rechtshandeling
moet in de akte zelf de motieven zijn opgenomen waarom dit besluit werd genomen
(het is preventief omdat het de overheid verplicht om goed te weten waarom ze
maatregelen uitvoeren en dus geen nutteloze maatregelen zullen nemen)
Openbare onderzoeken: bij bepaalde beslissingen moet er een openbaar onderzoek
worden uitgevoerd (vb: bij Uplace, wat vinden de buurtbewoners?). Het voordeel
hiervan is dat de overheid de eventuele klachten al kan inschatten en hierop kan
inspelen
Beginselen van behoorlijk bestuur
Openbaarheid van bestuur: openbaarheid van bestuursdocumenten (preventief: de
overheid moet ervan uitgaan dat die documenten ooit openbaar kunnen worden
gemaakt en dat als er daar iets niet klopt dat dat zal uitkomen) zorgvuldigere
beslissingen
, 3. Beginselen van behoorlijk bestuur (p.349)
1) Begrip
Onderdeel van de “algemene rechtsbeginselen”
Wat zijn “algemene rechtsbeginselen”?
(1) RechtsBEGINSELEN: ongeschreven rechtsregels (vraag naar codificatie groeit)
→ abstract geformuleerd → behoeven nadere concretisering (via de rechtspraak)
(2) BEGINSELEN: = grondslagen van het recht
→ fundamenteel karakter
(3) ALGEMEEN: zeer ruime draagwijdte/toepassingsgebied
Sommige algemene rechtsbeginselen worden ook opgenomen i/d GW of in specifieke
wetgeving (bvb. het gelijkheidsbeginsel).
Vinden hun grondslag in de rechtspraak – gaan nadien een zelfstandig bestaan leiden:
burger kan zich voor de rechter erop beroepen
Voorbeelden van algemene rechtsbeginselen:
Scheiding der machten
Verbod op het miskennen van de kracht van gewijsde
Verbod van rechtsmisbruik
…
Beginselen van behoorlijk bestuur richten zich niet tot de rechter. Ze richten zich eerder tot
de administratieve overheid (gemeente, provincie, gewesten en gemeenschappen, de
Belgische staat, onderwijsinstellingen zijn ook administratieve overheden).
Wie is het bestuur? Het zijn wel administratieve overheden, maar wie het precies? Dat is een
moeilijke discussie.
In het bestuursrecht: beginselen van behoorlijk bestuur
Algemene rechtsbeginselen die betrekking hebben op de wijze waarop bestuursbeslissingen
moeten worden voorbereid, genomen en ter kennis gebracht
Afgeleid uit de algemene zorgvuldigheidsnorm – precieze draagwijdte is moeilijk af te
bakenen
Wie moet de beginselen van behoorlijk bestuur naleven?
o Het bestuur (wie of wat is dat?)
o NIET de rechter (de rechter moet toetsen of de regels wel nageleefd worden)
o NIET de burger
Notities:
De overheid moet zorgvuldig te werk gaan. De draagwijdte van die beginselen is bijzonder
moeilijk af te leiden.
Niet tot de rechter: een rechter moet toetsen of het bestuur die regels heeft nageleefd maar
het is niet de rechter die eraan onderworpen is.
De administratieve overheid (wel): wat is dat? Een gemeente (organiek, want gemeenten
worden bij naam genoemd in de grondwet), een provincie, het Vlaamse Gewest, de federale
overheid/ de Belgische staat.
Leerlingen evalueren = steeds administratieve overheden. Ze nemen beslissingen die derden
bindt. Dat is irrelevant voor onderwijs van steden en gemeenten en provincies en het
gemeenshcapsonderwijs omdat zij organiek een administratieve overheid zijn. Opgericht bij
,decreet/overheidsbeslissing. Het vrije onderwijs zijn administratieve overheid in de mate van
b en c-attesten. De mate waarin die instelling beslissingen neemt die eenzijdig derden bindt.
Hier: omdat het niet alleen de meerling bindt, maar die leerling die zich daarmee aan eender
welke andere instelling aanbiedt zal zeggen dat je een B attest hebt en je dus je traject niet
verder kan zetten (relatie leerling-school is in principe enkel contractueel) tuchtbeslissingen
niet: het geldt enkel binnen de school. Een leerling kan zich dus wel ergens anders
aanbieden. Geen enkele andere school is daardoor gebonden.
Hoorplicht: maatregel van ontslag niet worden opgelegd nadat de betrokkenen zin
standpunt heeft naar voor kunnen brengen (moet de stad Oostende zich daaraan houden bij
een contractueel personeelslid). Volgens de arbeidsrechtbank moet dat wel, maar het hof
van cassatie vindt dat niet.
Waar komen ze vandaan?
Wat is de aanleiding geweest?
o Verruiming van het overheidsoptreden
o Ontbreken van (sluitende) wettelijke regelingen
o Groeiende discretionaire beslissingsbevoegdheid van de overheid (gevaar
voor willekeur)
Notities:
Overgewaaid uit Nederland
(Beter op de volgende slide) De regelgever zegt niet je moet dat beslissen. Je hebt dus een
hele waaier aan opties bij beslissingen. Artikel119 gemeentewet de overheid kan hier alle
kanten mee op. Ze kan kiezen of ze een tuchtstraf oplegt of niet en welke dat dan ook is.
Ruime beslissingsbevoegdheid is niet hetzelfde als willekeur. Daartegen word je beschermd
door de beginselen van behoorlijk bestuur. Er is geen catalogus aan tuchtfeiten.
De beginselen van behoorlijk bestuur bepalen de grenzen waarbinnen de overheid
gebruik kan maken van de haar toegekende discretionaire beoordelingsvrijheid
Is de bevoegdheid van de overheid gebonden, dan kan geen toepassing worden
gemaakt van deze beginselen
2) Functies v/d beginselen van behoorlijk bestuur
Repressief:
o Toetsstenen voor de rechter: Versterken van de rechtsbescherming van de
burger t.o.v. overheidsoptreden
Preventief:
o Overheid weet aan welke regels zij zich moet houden op gevaar af onwettig te
handelen
3) Plaats in de hiërarchie der normen (p.350)
Centrale vraag: “welke regel heeft voorrang?”
Koninklijk besluit / decreet / ministerieel besluit / Grondwet / besluit van de Vlaamse
Regering / wet
Notities:
Bovenaan:
Grondwet
Wet en decreet (/ordonnantie)
, Besluit van de Vlaamse Regering/ Koninklijk besluit/ besluit van de Brussels
hoofdstedelijke regering
MB (ministerieel besluit)
De grondbeginselen staan zeker voor de reglementaire aktes (besluiten enzo) maar of ze
boven de wet of boven de grondwet staan is een academische vraag. Sommige algemene
rechtsbeginselen hebben een GW statuut (bvb.: het gelijkheidsbeginsel), deze beginselen
primeren dan op de formele wet i/d normenhiërarchie en worden door het GH gebruikt als
criteria voor de toetsing van wetskrachtige normen.
Catalogus van de (belangrijkste) beginselen van behoorlijk bestuur (p.358)
Een sluitende indeling of opsomming v/d beginselen van behoorlijk bestuur is niet te geven.
De meningen hierover verschillen en de verschillende beginselen kunnen overlappen/ Hierbij
is de catalogus van beginselen ook evolutief.
A. Zorgvuldigheidsbeginsel
B. Hoorplicht
C. Onpartijdigheidsbeginsel
D. Motiveringsbeginsel
E. Redelijkheidsbeginsel/Evenredigheidsbeginsel
F. Gelijkheidsbeginsel
G. Rechtszekerheidsbeginsel
H. Redelijke termijn eis
A. Zorgvuldigheidsbeginsel (p.362)
Men kan alle beginselen van behoorlijk bestuur samenvatten onder één noemer: het bestuur
moet zich zorgvuldig gedragen.
Verschillende aspecten:
Zorgvuldig voorbereiden van beslissing
Alvorens een beslissing te nemen, moet het bestuur zich ervan vergewissen over alle nuttige
gegevens te beschikken om met kennis van zaken te kunnen beslissen, de overheid moet
volledig zijn ingelicht over de belangrijke gegevens die de beslissing kunnen beïnvloeden
(oplijsten + controleren). De overheid moet dus over alle juridische en feitelijke gegevens
beschikken. De RvS kan dit controleren, er is sprake van een schending v/h beginsel van
behoorlijk bestuur wanneer de beslissing uitgaat v/e verkeerde voorstelling v/d feiten of er
geen behoorlijk onderzoek is geweest (p.363). Bij een zorgvuldige voorbereiding wordt er
vaak een advies aangevraagd (bvb van deskundigen). Deze adviezen zijn niet bindend, maar
spelen wel een grote rol i/h bestuursrecht.
Vb.: technische beslissing – advies vragen aan experten (zelfs zonder wettelijke verplichting).
Notities: Gegevens verzamelen en ook op juistheid controleren.
Adviezen, de overheid hoeft die niet te volgen want ze heeft een ruime discretionaire
bevoegdheid. Maar bij niet luisteren naar experten, daar zal je een heel goede uitleg voor
moeten hebben bij de bestuursrechter. Bij afwijken van adviezen een verstrengde
motiveringsplicht
Zorgvuldig nemen van beslissing
Na het inventariseren v/d relevante gegevens en de op het spel staande belangen, moet de
overheid deze gegevens en deze belangen tegen elkaar afwegen in het licht v/h doel v/h
besluit.
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur Lotte999. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €7,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
80467 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans