Uitgebreide hoorcollege aantekeningen bij het mastervak Internationaal Privaatrecht (IPR) aan de Radboud Universiteit te Nijmegen. Het is vak is te volgen binnen de master Burgerlijk Recht of als vrij keuzevak in een master Nederlands recht. Inclusief schema's uit de powerpoints.
,HC1 Introductie en verwijzingsregel
Professor Rick Verhagen.
Tentamen: Open boek tentamen.
De meeste mastervakken zijn een uitwerking van vakken die je al hebt gehad. IPR is een heel eigen
vak met een eigen methodologie.
Inhoud
• Introductie van het ipr
o Begrip en functie van het ipr
o Bronnenvan het Nederlands ipr
o Het vereiste van internationaliteit
• Functie en structuur van de verwijzingsregel
o De meerzijdige conflictregel of verwijzingsregel
• Kwalificatie
Dit college zal erg theoretisch zijn omdat we moeten beginnen met een basis van ipr.
Begrip en functie van het ipr
Waarom hebben we ipr nodig?
• Recente casus
o MH17: Advocaat bij OP1 sprak over het recht dat nabestaanden van de slachtoffers
hebben op het instellen van een civiele vordering. Schadevergoedingsvordering op
grond van OD op de verdachten die het vliegtuig zouden hebben neergeschoten. In
het Nederlands recht hebben nabestaanden hier recht op sinds 2018. Geldt voor
misdrijven die hebben plaatsgevonden vanaf 2018 en dit ongeluk was eerder. Maar
is het Nederlands recht hier wel van toepassing? En heeft de rechter wel de
rechtsmacht om hierover te oordelen? De schade, de dood van de passagiers, heeft
plaatsgevonden in Oekraïne. Het zou dus heel goed kunnen zijn dat dat recht van
toepassing is op deze vorderingen. Misschien was er daar wel al in 2015 een recht op
schadevergoeding voor de nabestaanden van slachtoffers.
o HEMA: Door de coronacrisis in financiële moeilijkheden gekomen. Het houdt ook
nauw verband met een grote schuldenlast die rust op HEMA. HEMA is zelf
aansprakelijk geworden voor de financiering van degene die HEMA heeft gekocht
(600 miljoen schuld). Er moet een hoog rentepercentage betaald worden voor die
600 miljoen en HEMA kon dat niet meer dragen. HEMA is om de tafel gaan zitten
met de schuldeisers. Met de meerderheid is een akkoord bereikt: de schuldenlast
wordt teruggebracht tot 300 miljoen en in plaats daarvoor krijgen de schuldeisers
aandelen. Meer dan 90% van de schuldeisers stemt hiermee in, maar een kleine
minderheid niet. Er is echter unanimiteit vereist. Op dit moment ligt er bij de EK een
wetsontwerp dat in zo’n situatie het mogelijk maakt dat HEMA naar de Nederlandse
rechter zou gaan om te vragen of zo’n meerderheidsakkoord verbindend verklaard
zou kunnen worden voor de minderheid van de schuldeisers die niet wilden
instemmen. Maar dat geldt nu nog niet. De obligatieovereenkomst bevatte een
forumkeuze voor de rechter in New York. Gezamenlijke schuldeisers hebben deze
forumkeuze veranderd naar Engeland en rechtskeuze ook veranderd naar Engels
recht. Vervolgens op de basis die nu bestond met de Engelse rechtssfeer, heeft de
2
, Engelse rechter zich bevoegd verklaard om dat akkoord verbindend te verklaren ook
voor de minderheidsschuldeisers. Als die het hier niet mee eens zijn en gaan
procederen bij de Nederlandse rechter, is dan de Nederlandse rechter gehouden om
de rechtsgevolgen van het Engelse vonnis te erkennen? Dit is een vraag van ipr.
o Amazon: Als je een boek koopt op Amazon online, dan sluit je een overeenkomst met
een Amerikaanse vennootschap en dan is zeer waarschijnlijk het recht van New York
van toepassing is. De Amerikaanse rechter is waarschijnlijk bevoegd om te oordelen
als er een geschil ontstaat. Of Amazon zich hierop kan beroepen, ook een vraag van
ipr.
o Denk ook aan huwelijken die in het buitenland gesloten zijn tussen personen van
verschillende nationaliteiten. Erkennen we dat hier? Ook als het huwelijk is
beëindigd zonder vonnis? Of als ze ergens anders getrouwd zijn en hier een
echtscheiding willen. Naar welk recht gaat de echtscheiding?
• Twee redenen waarom ipr:
1) Internationale rechtsverhoudingen
- In zeer frequente mate hebben we hiermee te maken
2) Rechtsverscheidenheid
- MH17: In NL nog niet recht om schadevergoeding te vorderen, naar Oekraïens recht
misschien wel
- HEMA: In NL nog geen mogelijkheid om een akkoord verbindend te verklaren voor
minderheidsschuldeisers, in Engeland wel
- Naar NL is voor overdracht van een zaak vereist een leveringshandeling en die moet
geschieden naar geldige titel. In Duitsland is voor een overdracht geen geldige titel
vereist. In België en in Frankrijk is een titel vereist, maar een levering is niet
noodzakelijk. Het sluiten van de overeenkomst, doet het eigendom al overgaan. Het
is dus van groot belang voor goederenrechtelijke kwesties om te bepalen welk
goederenrecht van toepassing is.
- Overeenkomsten recht: Engels recht kent het specifieke vereiste van consideration –
er moet een tegenprestatie zijn bedongen. Dat kennen wij niet.
Voornaamste taak van ipr: Aanwijzen welk stelsel van materieel recht van toepassing is op een
internationale rechtsverhouding.
Begrip en functie van het ipr
Indeling IPR
a) Rechtsmacht: internationaal bevoegde rechter
- Voor ons: Is de Nederlandse rechter bevoegd?
- Brussel I, Haags Forumkeuzeverdrag
- Verdrag van Lugano: Heeft EU gesloten met staten die lid zijn van de Europese
Economische Ruimte. Kan belangrijk worden want als Engeland weg is dan gaat
Brussel I niet meer gelden op vonnissen van de Engelse rechter. Dan via het Verdrag
van Lugano toch erkenning en tenuitvoerlegging van Engelse vonnissen.
- Ook nog regels in Nederlands recht die goed aansluiten bij deze
verordening/verdragen
b) Conflictenrecht: toepasselijk recht →Welk materiaal recht is van toepassing op een
internationale rechtsverhouding?
- Rome I (overeenkomsten), Rome II (verbintenissen uit de wet)
3
, - Als geen internationaalrechtelijke regelingen van toepassing zijn →boek 10 BW: onze
eigen conflictregels/verwijsregels samengebracht
c) Erkenning en tenuitvoerlegging →Moet een vonnis van een buitenlandse rechter door de
Nederlandse rechter worden erkend?
- Brussel I
- Geen regeling in BW of Rv als geen verordening of verdrag van toepassing is
- Wel: Jurisprudentie HR
NB. Het Nederlandse conflictenrecht zal er vaak toe leiden dat de Nederlandse rechter buitenlands
recht moet toepassen. Dat kan heel lastig zijn. In zo’n situatie laat de rechter zich vaak voorlichten
door partijen zelf, al geven die vaak een gekleurd beeld. Maar er zijn ook anderen die de rechter kan
inschakelen.
Bronnen en internationaliteit
Bronnen van IPR:
• Verdragen
o Haagse Conferentie voor het Internationaal Privaatrecht; hele belangrijke organisatie
die tientallen verdragen heeft teweeggebracht. Iedere staat die hiervan lid is (bijna
alle landen) kunnen door al die landen worden geratificeerd. Meestal worden
verdragen door een beperkt aantal landen geratificeerd. Een aantal verdragen wel
door Nederland geratificeerd, dan vindt je hierin dus de toepasselijke Nederlandse
ipr-regels.
o Haags Vertegenwoordigingsverdrag
o Haags Trustverdrag: Verwijzingsregels voor het Angloamerikaanse verschijnsel Trust
o Haags Verkeersongevallenverdrag
o Haags Productaansprakelijkheidsverdrag
• EU-recht – Van het grootste belang. Een steeds groter gedeelte van het in Nederland
geldende ipr is van Europeesrechtelijke oorsprong.
o Rome I
o Rome II
o Brussel I
o Insolventieverordening
→Positieve bron van IPR want het bevat concrete verwijzingsregels etc. Maar er is
ook een negatieve invloed te zien van de EU. In het IPR rechtspersonenrecht zie je
dat sommige verwijzingsregels van de lidstaten als onverbindend kunnen worden
beschouwd omdat het een inbreuk kan zijn op de vrijheden van de EU. In NL wet die
zegt dat als je vennootschap is opgericht volgens buitenlands recht en ontplooit
diens activiteiten grotendeels in NL, dan gelden bijzondere regels voor die
vennootschap. Een aantal regels van NL recht worden dan toch van toepassing
verklaard op de Engelse vennootschap en een paar formaliteiten. HvJ InspireArt:
Deze wet is onverbindend voor zover van toepassing op vennootschappen die zijn
opgericht naar het recht van een lidstaat van de EU. Niet is uit te sluiten dat ook
andere nationale ipr-regels kunnen sneuvelen doordat ze in strijd zouden zijn met de
vrijheden van de EU.
• Nationaal recht
o Boek 10 BW: Groot aantal verwijzingsregels
o Art. 1-14 Rv: Bevoegdheidsrecht
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur puckkomrij. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €9,94. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
