Examen 2020: bachelor verpleegkunde
PSYCHISCH KWETSBAARHEID
PSYCHISCH WELBEVINDEN
DEFINITIE V. WELBEVINDEN
• Van deale: zich goed voelen, zich tevreden voelen
• Ander woordenboek: de mate waarin iemand zich lichamelijk, geestelijk & sociaal goed voelt
• Belevingstoestand die omwille v. verschillende redenen kan wijzigen à Subjectief bepaald
• Verschillende componenten maken deel uit v welbevinden: lichamelijk, geestelijk & sociaal goed
voelen bv we kunnen lichamelijk goed voelen maar toch eenzaam & omgekeerd
WELBEVINDEN VANUIT EEN WETENSCHAPPELIJK PERSPECTIEF
Sinds beging 21ste eeuw groeiend wetenschappelijk aandacht voor welbevinden, er is ook een meer
wetenschappelijke definitie v. welbevindenà status v. psychofysiologische coherentie (institute of
hearthmath) à onderzoek naar welbevinden & hoe dit zich vertaalt in fysiologische parameters:
• Proefpersonen: die inn sterke mate v. welbevinden ervoeren dat er een synchronie was tussen hun
elektrocardiogram & hun elektro-encefalogram
• Wie in hogere mate v. welbevinden rapporteert à langer aan het werk, minder beroerte gevoelig,
langer risico hart-en vaatziekten
GEESTELIJKE GEZONDHEID ALS COMPONENT V. WELBEVINDEN
DEFINITIE V. GEESTELIJKE GEZONDHEID
Maar hoe definiëren we nu geestelijke gezondheid?
- Als iets dat de persoon autonoom bepaalt? of door anderen bepaald wordt? Als een norm? Of iets wat
ook rekening houdt met de menselijke variatie?
- Als een afwezigheid van ziekte? Als een toestand van geestelijk welbevinden? Of dienen we onze
definitie nog ruimer te definiëren, nl. een toestand van geestelijk, lichamelijk en sociaal welbevinden?
- Maar als we voorgaande beschrijvingen hanteren, ligt de lat dan niet erg hoog? En wat betekent dit voor
mensen die lijden aan een langdurige aandoening, zoals diabetes, hart- en vaatziekten, reuma, arthrose
en mensen met psychische aandoeningen? Vallen die dan uit de boot? En wat is het risico als we vanuit
deze definitie vertrekken? Is er dan geen risico dat bij het leven horende processen zoals rouw,
aanpassing aan nieuwe omstandigheden (bijv. bij verhuis, promotie op het werk, enz.) of rebels gedrag
in het kader van het zoeken van je eigen identiteit als opgroeiende jongere ook zullen gepercipieerd
worden als ‘onwelbevinden’? Met dus risico op overdiagnose, overbehandeling? En kan het denken over
gezondheid worden gescheiden van wat iedere mens drijft: bezig zijn met doelen op zo’n manier dat je
kan ervaren dat het leven zin heeft à Vandaar dat we geestelijke gezondheid liever definiëren volgens
hoe de WHO het in 2014 definieerde:
• Mental health is defined as a state of well-being in which every individual realizes his or her
own potential, can cope with the normal stresses of life, can work productively and fruitfully,
and is able to make a contribution to her or his community (WHO, 2014)
1
, Examen 2020: bachelor verpleegkunde
o Geestelijke gezondheid gaat meer om tevredenheid, prettig voelen, zelfvertrouwen,
gevoel v. zelfwaarde, vertrouwen hebben kunnen hebben in jezelf & de wereld rond
jou à je kan leven sturen/aansturen
GEESTELIJKE GEZONDHEID: JE KAN HET ZELF POSITIEF BEÏNVLOEDEN
Geestelijke gezondheid beïnvloeden:
- Geestelijk gezond: voldoende veerkracht kan beschikken wanneer het leven al eens lastiger wordt.
Veerkracht: ondanks ongunstige omstandigheden toch je leven op de rails kan houden.
- Uit onderzoek (wetenschappelijke literatuur) blijkt dat er vijf strategieën zijn die kunnen ingezet
worden om je veerkracht en dus geestelijke gezondheid positief te beïnvloeden.
1. Actief zijn (je hoeft niet naar de gym, maar gewoon wandelen, tijd nemen om iets te doen
dat je leuk vindt, een hobby, een studie, een activiteit die je boeit, enz.)
2. Verbondenheid met medemensen (aandacht om in contact te blijven met mensen rond jou,
je familie, je vrienden, je buren, je collega’s, enz.)
3. Van betekenis zijn (iets doen voor een ander, een glimlach, een dank je wel, je inzetten voor
iets)
4. Iets nieuws uitproberen (tijd maken om jezelf te blijven inspireren, te motiveren, een nieuw
recept, leren iets te herstellen, enz.)
5. Zelfbewust in het leven staan (bewuste aandacht geven aan je gedachten, je gevoelens, aan
wat je hier en nu ervaart, wat je eet, drinkt, wat je ruikt, enz. (mindfulness)
• Inzetten op deze punten werkt beschermend naar psychische problemen toe,
aandachtspunten voor iedereen, als je weet dat ¼ te maken heeft psychische/psychiatrische
problemen in het leven
• Veerkracht burgers versterken: Vlaamse actie 10 punten stappen acti plan: ‘fit in je hoofd,
goed in je vel’
o Jezelf ok vinden, bewegen, nee durven zeggen, ervoor gaan, iets nieuws proberen,
hulp durven vragen, op vrienden rekenen, leven in het hier & nu
• Dr Daniel Siegel
• Voor het examen moet je dit kunnen uitleggen. : soms eens de dingen op v/h HMP
• Sleep time: genoeg slaap is belangrijk! Voor de hersenen, immuunsysteem
• Physical time: bewegen: goed cardiovasculaire system, de hersenen (groeien)
• Focus time: niet multitasking, maar focussen op 1 ding tegelijk à hersenen gezond houden en
klare/scherpe (mind)
2