INLEIDING SOCIALE AGOGIEK: SEMESTER 1
Hoofdstuk 1: Verandering en agogiek
1.1 Veranderen en helpen veranderen
Veranderen brengt altijd onzekerheid met zich mee. Je gaat namelijk van een bekende
situatie naar een onbekende, een sprong in het diepe.
Veranderen heeft verschillende betekenissen.
Bijvoorbeeld:
Het weer verandert. Het onderwerp (het weer) is hetgene dat veranderd. Het
weer kan je niet veranderen. Het onderwerp wordt zelf anders.
Ik verander de inrichting van mijn kamer. Het onderwerp (ik) doet iets
waardoor iets anders (de inrichting) verandert. Er is sprake van DOEN
veranderen. Doordat ik de inrichting van de kamer verander, verandert die
inrichting.
Iemand DOEN veranderen = beïnvloeden Dit is een constant gebeuren.
Bijvoorbeeld:
Van de straat naar school
Van de gevangenis terug naar de samenleving
Agogie, ofwel agein in het Grieks, betekent voeren of leiden.
Agogiek is de leer van het doen veranderen van mensen, van het veranderen in
overgankelijke zin.
Opkomst van de agogie
De mens van nog maar enkele eeuwen geleden leefde meestal in een kleine,
overzichtelijke gemeenschap op het platteland. Iedereen kende iedereen. De
gemeenschap en het gezag bepaalden in hoge mate hoe je je gedroeg, en er
veranderde weinig. Je zag er al van jongs af voorbeelden van wat je in het leven kon
overkomen: vrouwen bevielen thuis, aan seksualiteit zat weinig geheimzinnigs, zieken
sterven in de woonkamer, kinderen zagen hoe hun ouders hun werk uitvoerden. De
agogiek kwam op tijdens de industrialisatie (uitvinding stoommachine). Deze leidde tot
een massatrek naar steden op zoek naar werk. Daar leefde men in grote anonimiteit,
wat haaks op hun boerenleven stond waar iedereen alles van elkaar wist. Hoewel er
veel keuzemogelijkheden van werk waren, bleven mensen arm. hulp & begeleiding
kwamen op.
,1ste Rijke dames
2de Socialisten die voor de arbeidersklasse opkwamen
3de Werkgevers gingen meer investeren in arbeiders
Arbeidsindeling: Er komen steeds meer verschillende taken om het leven beter te
maken. Er komen verschillende opleidingen voor verschillende beroepen: onderwijs
wordt gegeven door opgeleide onderwijzers, verpleging wordt verleend door opgeleide
verplegers, enz. = Groei instellingen
1.2 Kenmerken van agogie
Hoewel de werkvelden sterk uiteen kunnen lopen, zijn er veel gemeenschappelijke
punten. Kenmerkend is in de eerste plaats dat het steeds gaat om mensen in
verandering.
Bijvoorbeeld:
Een maatschappelijk werker helpt iemand zodanig te veranderen dat hij voortaan
geen grote schulden meer maakt.
Een organisatieadviseur wil een bedrijf zo helpen veranderen dat werknemers
meer bevrediging in het werk vinden.
Een agoog probeert altijd mensen te beïnvloeden opdat zij veranderen.
Beïnvloeden en veranderen zijn kernbegrippen in de agogiek!
MW = Mensen helpen van hun verslaving (bv. gokken) of armoede
PW = Vakbondswerk
SCW = Elk doelgroep in contact brengen met kunst en cultuur
Voorwaarden voor agogische verandering
Het betreft psychosociale verandering
Psyche = Ziel of geest, Sociaal = De onderlinge verhoudingen tussen mensen.
Bv. Als je je niet goed voelt tussen de mensen.
Psychosociaal functioneren als individu of in groepsverband
Bv. Jeugdwerk
VERANDERING IN LOUTER KENNIS WORDT NIET TOT DE AGOGIE GEREKEND!
De beïnvloeding vindt beroepsmatig plaats
Beroep uitoefenen waar je een verandering in kan brengen.
De beïnvloeding is doelgericht
Een professionele plan hebben die een begin en einde heeft om doelgericht te
werk te gaan.
, De veranderaar werkt systematisch
Hij maakt een plan voor zijn activiteiten en stemt deze zorgvuldig op elkaar af,
waarbij hij zich baseert op zijn vakkennis en ervaring.
De beïnvloeding vindt bewust plaats
De cliënt is er zich van bewust dat die dat bepaalde verandering gaat maken.
Je gaat dus openlijk en eerlijk zijn t.o.v. je cliënt. (geen manipulatie of
indoctrinatie)
De verandering wordt door de betrokkenen gewenst
De cliënt staat centraal!
De beïnvloeding wordt vrijwillig ondergaan
Vaak: gedwongen hulpverlening
Met al uw kennis en vaardigheden dit proberen vrijwillig te maken.
De beïnvloeding is niet wederzijds
Deze beïnvloeding is onbedoeld (van je cliënt)
Het gaat van de professional (agoog) naar de cliënt
Jij moet er altijd voor de cliënt zijn
Het gaat om (jong)volwassenen
Kinderen = pedagogie
Definitie agogiek
De leer van eenzijdige, systematische, doelgerichte, beroepsmatige beïnvloeding die
gericht is op het bereiken van een meer wenselijk geachte psychosociale situatie van
volwassenen (individueel of in onderling verband) die zich van deze beïnvloeding
bewust zijn en die deze situatie ook nastreven.
Agogie speelt in op gedachten, gevoelens en gedragingen.
1.3 Cliënt
Degene die helpt veranderen = agoog
Degene die de verandering ondergaat =
Patiënt
Cliënt
Cliëntsysteem
Doelgroep
, 1.4 Met of zonder K?
Terminologie
Pedagogie
Het begeleiden, het opvoeden, van kinderen
Andragogie
Het begeleiden van volwassen mensen
Ouder woordje voor ‘agogie’
Pedagogiek
De leer van het begeleiden en opvoeden van kinderen
Agogiek
De leer van het begeleiden en helpen veranderen van mensen in het
algemeen
(Andr)agologie
De wetenschap van alles van de bovenstaande kenmerken
De leer van het voeden
Schematische samenvatting
Kinderen Volwassene Algemee
n n
Het eigenlijke beïnvloeden Pedagogie Andragogie Agogie
De praktijkleer ervan Pedagogiek Andragogiek Agogiek
De wetenschap ervan Pedagologi Andragologie Agologie
e
1.5 Beroepen en velden
Agogie centraal
Het ‘gaan veranderen’ staat centraal
Van mensen of doelgroepen, bv. OCMW, CLB, CAW, …
Agogisch aspect
Bv. verpleegkundige: omdat ze leren over de gezondheid van de mensen
Werkveld
De instellingen waar je het beroep gaat uitoefenen. Bv. maatschappelijk
werk, organisatieadvies, jongerenwerk, kinderbescherming, …