Deborah Saunders
ABNORMALE DUUR VAN DE ZWANGERSCHAP
Normale duur :
- 40 weken/ 280 dagen na menstruatie / 266 dagen na conceptie
- Tussen 37 en 42 weken (WHO, FIGO)
Abortus: expulsie op minder dan 12 – 14 weken
Immature geboorte: geboorte tussen 12 – 14 weken en 24 – 26 weken (grens leefbaarheid)
Vroeggeboorte: geboorte tussen 24 – 26 weken en 37 weken
Serotiniteit: na 41? 42? weken
CLASSIFICATIE VOLGENS ZWANGERSCHAPSDUUR
- < 28 weeks: extreme preterm birth
- 28 – 31 6/7 weeks: very preterm birth
- 32 – 36 6/7 weeks: preterm birth
➔ Verschillen in overlevingskansen, nood aan intensieve zorg, lange termijngevolgen
CLASSIFICATIE VOLGENS KLINISCHE PRESENTATIE
- Spontane preterme arbeid (75%)
- Electieve preterme arbeid, geïndiceerd om maternele of foetale redenen (25%)
RISICOFACTOREN
- Voorgaande vroeggeboorte (25 à 30% recidief)
- Infecties van de urogenitale tractus
- SES (Socio Economische Status)
- Etniciteit
- Pre-eclampsie
- Oudere moeders
- Overrekken van de uterus
- Polyhydramnion
- Macrosomie
- Meerlingzwangerschap
- Roken
- ART (Artificial Reproductive Techniques)
- Vaginaal bloedverlies tijdens zwangerschap
- Congenitale afwijkingen van de uterus
- Cervixinsufficiëntie
- Infectieziekten moeder (appendicitis, pneumonie, pyelonefritis)
- Abnormale placentatie (placenta praevia)
- Congenitale afwijkingen van het kind
- Geweld tijdens de zwangerschap
- Stress (fysiek, psychisch)…
P-PROM
= preterm Prelabure Rupture of Membranes
1
, Deborah Saunders
- Breken van de vliezen voor 37 weken zwangerschap
- In 75% van de gevallen bevalt men binnen de week
RELATIE INFECTIES EN PRETERME GEBOORTE
- Chorio-amnionitis:
o in 1-5% van de terme zwangerschappen
o in 25% van de preterme zwangerschappen
- Vooral Mycoplasma hominis, Ureaplasma urealyticum, Gardnerella vaginalis (bacteriële vaginose),
Peptostreptococcus en Bacteroiden
GEVOLGEN
- Neonatale sterfte
o Vroeggeboorte is de belangrijkste oorzaak van neonatale sterfte
- Korte - termijn morbiditeit
o RDS (Respiratory Distress Syndrome)
o Peri- en Intra-ventriculaire bloedingen
o Peri-ventriculaire leucomalaciën (witte stofletsels)
o NEC (Necrotische EnteroColitis)
o Bronchopulmonaire dysplasie
- Lange - termijn morbiditeit
o ‘Cerebral palsy’
o Visuele stoornissen
o Verminderd gehoor
o Leerproblemen
o Gedragsproblemen, psychologische problemen
SYMPTOMEN
- Objectiveerbare contracties van de uterus, elke 5 à 10 minuten, gedurende tenminste 60 minuten
observatie
- Verandering van de portio (verweking, verkorting, ontsluiting)
- Eventueel gebroken vliezen in combinatie met uterusactiviteit
- Te verwarren met banale harde buiken!
BIJKOMENDE ONDERZOEKEN
- Maternale parameters (bloeddruk, pols, T°)
- Urinekweek
- Kweek van vaginale en cervicale secreties
- Echografie foetus (biometrie, biofysisch profiel, placenta voorliggend?)
- Vaginale echografie (cervixlengte, funneling)
- Labo: complet en CRP
- Geen vaginaal toucher/ inwendig onderzoek bij vermoeden gebroken vliezen (evt.
speculumonderzoek)
- Specifieke testen → Grote negatief voorspellende waarde!
o Actim Partus /Fibronectinetest
o Actim PROM / Amnisure test
- CTG vanaf (24-) 26 weken
o Cardiotopografie: monitoring contracties en foetale harttonen baby
2
, Deborah Saunders
Cervixlengte
- Als cervixlengte < 25 mm: duidelijk verhoogd risico op vroeggeboorte
Funneling
- Bij een gesloten os externum, kan het os internum al opening vertonen
- Is eveneens een predictor van vroeggeboorte
BEHANDELING
- Momenteel weinig efficiënt
- In > helft van de vrouwen met dreigende vroeggeboorte, zal vroeggeboorte uiteindelijk niet
optreden → positief voorspellende waarden van de testen niet zeer hoog
- Afhankelijk van de oorzaak
- Afhankelijk van de conditie van moeder en kind (zwangerschapsduur, risico’s van behandeling…)
BELEID BIJ DREIGENDE VROEGGEBOORTE
Zwangerschapsduur tussen 34 en 37 weken
- Expectatief, geen tocolyse
- Relatieve bedrust
- CTG 1x per dag
- Ontslag indien niet evolutief en na geruststelling patiënte, tenzij bij p-PROM
- Meestal bij deze groep ook corticosteroïden geven, als je denkt dat binnen de week bevallen
(vroeger enkel bij < 34w!)
Zwangerschapsduur < 34 weken
- Relatieve bedrust
- Antibiotica bij p-PROM of bij chorioamnionitis.
- Tocolyse, tenzij bij contra-indicaties
- Foetale longrijping: Bethamethason (vb Celestone®) 2x 12 mg IM, met 24h tussentijd
o Longrijping: 2 spuiten bethamethasone aan moeder --> door placenta naar baby -->
zorgen voor surfactant productie en laatste rijping van longen gaan initiëren en
bevorderen
o Voordeel voor longen + minder hersenbloedingen...
- Bij partus imminens: GBS profylaxe
TOCOLYSE
- Verlenging zwangerschap (2-7d) => verbeteren neonatale uitkomst
- 1 kuur van 48 uur (evidence based)
- Uitstel partus: corticosteroïden krijgen de kans om in te werken, ter bevordering van de foetale
longrijping
o Partus 48u uitstellen --> Corticosteroïden werken optimaal 48uur na toediening
- IU – transport naar centrum met NIC
- Na acute tocolyse wordt de behandeling gestopt
- Onderhoudsbehandeling of herbehandeling met tocolyse is niet bewezen nuttig
3
, Deborah Saunders
Contra-indicaties:
- < 24 weken en > 32-34 weken
- Preëclampsie die partus vereist
- Chorioamnionitis
- Abruptio/solutio placentae
- IUGR en afwijkende doppler/ CTG
- Foetale aandoeningen die niet met het leven verenigbaar zijn
Calciumantagonisten vb nifedipine (Adalat®)
- vasodilaterend effect, werden aanvankelijk gebruikt als antihypertensiva.
- Bijwerkingen als hypotensie, hoofdpijn, duizeligheid en flushes zijn een gevolg van de vasodilatatie
Oxytocine-antagonist vb atosiban (Tractocile®)
- Voorkeurspreparaat bij diabetes, meerlingen en maternale cardiale afwijkingen
- Orgaanspecifieke werking, dus minder bijwerkingen.
- Bijwerkingen: weinig: hoofdpijn, misselijkheid, braken en pijn op de borst.
- Grootste nadeel is de hoge kostprijs
Beta-sympathicomimetica vb: ritodrine (Prepar®) en fenoterol (Partusisten®, Berotec®).
- Minder en minder gebruikt
Prostaglandinesynthetase remmers vb indomethacine (Indocid®, Dolcidium®)
- verhoogd risico op vroegtijdige sluiting van de ductus Botalli bij de foetus. Op termijn kan dit
leiden tot pulmonaire hypertensie en tricuspidalisklep-insufficiëntie.
- De foetale urineproductie neemt af, als gevolg van een verminderde nierdoorbloeding. Dit leidt
tot een verminderde hoeveelheid vruchtwater. Om deze reden wordt dit medicament wel eens
gebruikt bij een polyhydramnion.
GLUCOCORTICOÏDEN
- Bij een preterme geboorte zijn de longen nog niet volledig rijp
- De laatste weken van de zwangerschap zijn er nog een aantal belangrijke rijpingsprocessen
o Surfactantproductie
o Verdunning van de alveolaire septa
o Celdifferentiatie
- Werking:
o via enzym-inductie waardoor de productie van surfactant in de long gestimuleerd
wordt.
o Mogelijks stimulatie van de celrijping en -differentiatie
- bv betamethason
- Meest efficiënte maatregel bij dreigende vroeggeboorte bij vrouwen met risico op vroeggeboorte
tussen 24 en 34 weken
- Vermindert de kans op IRDS, intraventriculaire bloedingen en NEC.
- Vermindert de neonatale mortaliteit.
ANTIBIOTICA
- Vanuit de rationale dat oa. intra-uteriene infecties de oorzaak zijn van vroeggeboorte =>
toedienen AB aan risicopatiënten
4