INDICEREN VAN ZORG – OWE 8
Samenvatting OWE 8
,INHOUDSOPGAVE
Verpleegproces....................................................................................................................... 3
Patronen van Gordon.......................................................................................................... 3
OMAHA............................................................................................................................... 4
Positieve gezondheid........................................................................................................... 6
Mantelzorg.............................................................................................................................. 9
Mantelzorg........................................................................................................................... 9
Redzaamheid.................................................................................................................... 12
Netwerk/zorgtechnologie...................................................................................................12
Mantelzorgscan................................................................................................................. 13
Verpleegtechnische handelingen..........................................................................................15
Katheteriseren (eenmalig)..................................................................................................15
Zelfkatheterisatie............................................................................................................... 17
Tracheostoma/tracheacanule............................................................................................19
Communicatieve vaardigheden.............................................................................................25
Basisvaardigheden samenvatten, parafraseren, doorvragen samenvatten, parafraseren, doorvragen............................................25
Palliatieve zorg...................................................................................................................... 34
Hospice.............................................................................................................................. 34
Complementaire zorg........................................................................................................ 34
Palliatieve zorg definitie.....................................................................................................36
Rouwverwerking................................................................................................................40
Recht..................................................................................................................................... 41
BOPZ................................................................................................................................. 41
Zorg en dwang...................................................................................................................43
Organisatie en financiering van zorg.....................................................................................45
WMO................................................................................................................................. 45
WLZ................................................................................................................................... 47
ZVW.................................................................................................................................. 48
RIBW................................................................................................................................. 49
overige informatie.............................................................................................................. 53
EBP....................................................................................................................................... 56
Meetinstrumenten.............................................................................................................. 56
Kwalitatief en kwantitatief onderzoek.................................................................................57
Overig . samenvatten, parafraseren, doorvragen .............................................................................................................................. 67
Medisch................................................................................................................................. 71
1
Samenvatting OWE 8 – indiceren van zorg
, Eierstokkanker & longkanker.............................................................................................71
Algemene informatie hersenen en zenuwstelsel................................................................87
Dwarslaesie....................................................................................................................... 94
Dementie........................................................................................................................... 97
CVA................................................................................................................................... 99
MS................................................................................................................................... 105
COPD.............................................................................................................................. 108
Autisme............................................................................................................................ 109
Diabetes type 2................................................................................................................ 112
Syndromen (fagile x, down).................................................................................................113
Hoorcolleges....................................................................................................................... 122
Oncologie........................................................................................................................ 122
Zenuwstelsel en hersenen...............................................................................................126
wijkverpleging en indiceren..............................................................................................127
mantelzorg in nl............................................................................................................... 129
palliatieve zorg................................................................................................................. 132
Overige informatie Werkgroepen.........................................................................................134
responsiecolleges................................................................................................................ 141
hersenen en zenuwstelsel...............................................................................................142
responsiecolleg dwang in de zorg/wetten........................................................................143
responsiecollege CVA.....................................................................................................144
responsiecollege longcarcinoom......................................................................................146
2
Samenvatting OWE 8 – indiceren van zorg
,VERPLEEGPROCES
PATRONEN VAN GORDON
Gezondheidspatronen van Gordon
1 Gezondheidsbeleving en – houding wat de cliënt van zijn gezondheid en welzijn vindt en
hoe hij voor zijn gezondheid zorgt
2 Voeding en stofwisseling de inname
van vocht en voedsel in verhouding tot de fysiologische behoefte
3 Uitscheiding de uitscheiding van
darmen, blaas en huid, inclusief de beleving van regelmaat en eventuele hulpmiddelen
4 Activiteiten
beweging, activiteiten, ontspanning, recreatie en vrijetijdsbesteding; inclusief de activiteiten
van het dagelijks leven en de belemmeringen
5 Slaap-rust de perioden van slaap, rust en
ontspanning verspreid over de dag en de nacht; inclusief de subjectieve beleving van kwaliteit
en kwantiteit
6 Cognitie en waarneming het waar nemen, verwerken van informatie,leren, denken en
problemen oplossen; incl. de zintuiglijke waarneming (zien,horen, proeven, voelen en ruiken)
en eventuele prothesen; inclusief pijn en pijnbeleving)
7 Zelfbeleving de wijze waarop iemand zichzelf ziet, inclusief lichaamshouding, motoriek,
oogcontact, stem en spraak
8 Rollen en relaties de belangrijkste rollen en verantwoordelijkheden van een cliënt;
inclusief de subjectieve beleving hiervan
9 Seksualiteit en voortplanting de seksuele relaties, beleving van de seksualiteit en de
voortplanting; vruchtbaarheid en maturiteitsfase van de vrouw
10 Stressverwerking de wijze waarop iemand in het algemeen met problemen en stress
omgaat; inclusief het ervaren vermogen om de situatie te beheersen
11 Waarden en levensovertuiging de waarden, normen, doelstellingen en overtuigingen
(ook spirituele) waarop iemand zijn keuzen en beslissingen baseert
Verpleegproces:
- Stap 1 model kiezen (OMAHA, ICF)
- Stap 2 anamnese/verzamelen gegevens (gebruik je EBP bv meetinstrumenten
- Stap 3 analyseren van informatie’
- Stap 4 formuleren van verpleegproblemen
- Stap 5 welke verpleegproblemen is belangrijk? (eisenhouwer, piramide maslow)
- Stap 6 formuleren van doelen
3
Samenvatting OWE 8 – indiceren van zorg
, - Stap 7 kiezen van interventies (gebruik je EBP)
- Stap 8 rapporteren en evalueren (gebruik je EBP)
OMAHA
Het OMAHA systeem is een classificatie, waarin iedereen dezelfde taal gebruikt voor het
vastleggen van het hele zorgproces, van het begin tot het afsluiten van de zorg.
Het benoemen van actuele vragen en potentiële aandachtsgebieden van je cliënt en zijn
omgeving. Het vaststellen van acties op grond van de verkenning van de situatie, je eigen
kennis en ervaring samen met je cliënt. Het in beeld brengen van de huidige situatie en de
gewenste uitkomsten bij je cliënt.
De kracht van het OMAHA Systeem is:
- Brede holistische kijk (een geheel);
- Gebruiksvriendelijk en snel aan te leren;
- Gebruikte termen makkelijk te begrijpen (jezelf + cliënt);
- Breed toepasbaar in alle sectoren.
DUS! In het OMAHA Systeem onderbouw je wat je doet en waarom, en wat jij en je cliënt
samen willen bereiken. Het helpt je je zorgplan in eenduidige taal op te stellen. Je laat zien
wat jij en je cliënt samen willen bereiken. Het Omaha System is breed toepasbaar in alle
velden en sectoren. Het Omaha System is allesomvattend: het helpt je om breed te kijken
vanaf de start van de zorg, tot aan je acties en de uitkomsten die je samen met de cliënt en
zijn omgeving wilt bereiken. Er zijn ook classificaties die maar een deel van het zorgproces
omvatten.
De cirkel van het OMAHA Systeem
1. Verzamel en onderzoek gegevens
Je start het zorgproces met een professioneel gesprek met je cliënt en mantelzorger. Tijdens
dit gesprek kijk je vanuit je eigen expertise naar de zorgbehoefte van je cliënt en zijn
omgeving. Je verzamelt en onderzoekt gegevens en brengt zo de actuele vragen en de
potentiële aandachtsgebieden van je cliënt en de mantelzorger in beeld. Dit leg je vast met
termen uit het Omaha System. Vervolgens bepaal je in overleg met je cliënt op welke
aandachtsgebieden je cliënt zorg nodig heeft. Je voert een gesprek met de cliënt en zijn
omgeving en bouwt een vertrouwensrelatie op. Je verzamelt en onderzoekt gegevens.
2. Stel (aandacht)gebied vast.
Je kunt daarvoor kiezen uit 42 gebieden die vallen binnen vier domeinen:
o Omgevingsdomein (buurt, werkplek, inkomen, administratie, hygiëne, woning)
o Psychosociaal domein (communicatie met, maatschappelijke voorzieningen,
geestelijke gezondheid, groei en ontwikkeling, interpersoonlijke relaties, mantelzorg,
zorg voor kind of huisgenoot, mishandeling, rolverandering, rouw, seksualiteit, sociaal
4
Samenvatting OWE 8 – indiceren van zorg
,contact, spiritualiteit, verwaarlozing)
o Fysiologisch domein (ademhaling, besmettelijke, infectueuze conditie, bewustzijn,
circulatie, cognitieve vaardigheid, darmfunctie, gehoor, geslachtsorganen, huid,
mondgezondheid, neuro / musculaire / skelet functie, pijn, postnataal, spijsvertering –
vochthuishouding, spraak en taal, urineweg functie, zicht, zwangerschap)
o Gezondheid gerelateerd gedragsdomein (fysieke activiteit, gebruik van verslavende
middelen, gezinsplanning, gezondheidszorg supervisie, medicatiebeleid, persoonlijke
zorg, slaap en rust patronen, voeding, persoonlijk zorg)
3. Meet stand van zaken per gebied, aanvang zorg
Als zorgprofessional wil je weten of de gezondheidstoestand van je cliënt vooruit gaat of dat
je achteruitgang voorkomt. Het Omaha System biedt daarvoor een uniek hulpmiddel. Op
basis van jouw expertise bepaal je wat de huidige stand van zaken is voor je cliënt. Ook
schat je in wat de gewenste uitkomsten bij de cliënt zijn. In het Omaha System doe je dit op
drie onderdelen: Kennis, Gedrag en Status.
Status
Hoe een cliënt ‘is’.
Zijn conditie in relatie tot objectieve en subjectieve kenmerken.
Kennis
Wat een cliënt ‘weet’.
Zijn vermogen om informatie te onthouden en interpreteren.
Gedrag
Wat een cliënt ‘doet’.
Zichtbare reacties, acties of activiteiten van de cliënt, passend bij gelegenheid of doel.
4. Plan en voer actie uit
Vervolgens ga je per aandachtsgebied bepalen wat je gaat doen om dit te realiseren. Als
zorgprofessional maak je een keuze op basis van je expertise, de scores en de wensen van
je cliënt en zijn omgeving. Met het Omaha System kies je een hoofdgroep, oftewel een soort
actie die past bij wat je cliënt nodig heeft. Dit doe je uit de vier hoofdgroepen:
- AIB: Adviseren Instrueren Begeleiden. Advies over medicatie, instructie over persoonlijke
zorg en begeleiding bij het maken van de juiste keuzes.
- B: Behandelen en procedures toepassen. Meer behandel technische acties die je aan het
lichaam doet.
- CM: Case-managen: Acties die je doet rond organiseren, coördineren en verwijzen.
- MB: Monitoren, bewaken. Acties rond het opsporen, meten, analyseren en toezicht houden
op de situatie. Meestal bestaat je werk uit een combinatie van acties.
Protocol wondzorg kun je ook CM bijvoegen (bestellen materialen). Je plant de acties en
monitort hoe je ze uitvoert.
5
Samenvatting OWE 8 – indiceren van zorg
,5. Meet stand van zaken tussentijds / eind zorg
Passend bij de behoefte en situatie, leg je tussentijds de stand van zaken opnieuw vast.
6. Evalueer op elk gebied
Je evalueert elk aandachtsgebied en stelt zo nodig het proces bij. Zo doorloop je het
volledige cyclisch proces.
In het midden staat het individu, leefeenheid en de gemeenschap/buurt centraal. De basis
van je zorgplan is het geheel aan geselecteerde gebieden, acties en schaalscores. Hoe het
zorgplan met het Omaha System er in jouw organisatie uit komt te zien, is afhankelijk van de
ICT-leverancier die jouw organisatie gebruikt.
Voordelen OMAHA
- Makkelijk te gebruiken en volgt denkwijze van zorgproffesionals
- Breed toepasbaar voor thuis, in sociaal domein maar ook intramuraal
- Integreert op logische manier aandachtsgebieden, uitkomsten en acties
- Gevalideerd en internationaal geborgd
- Gebruiksvriendelijk in automatisering waardoor makkelijk te vertalen naar ECD
- Ondersteunt zorgprofessionals in methodisch denken en werken
- Maakt voor cliënt helder waar gezamenlijk aan gewerkt wordt.
Filmpje: https://www.omahasystem.nl/omaha/omaha-system-classificatie.html#animatie
%20gehaald%2018/05/2017 en https://www.youtube.com/watch?v=J4wjxrWjAUs
POSITIEVE GEZONDHEID
Positieve gezondheid is eigenlijk:
“Vanuit aandacht, gezamenlijk met de zorgvrager, met een waarderende (positieve, niet
veroordelende) blik, in een onderzoek naar diens motivatie en betekenis in het leven, op
basis van het verhaal van de zorgvrager, datgene begeleiden, toepassen of ondernemen
waarmee de zorgvrager zo gezond mogelijk blijft of zich zo gezond mogelijk voelt.”
‘De definitie van Positieve gezondheid is aantrekkelijk omdat het de mens centraal stelt, en
niet zijn ziekte. Het spreekt mensen aan op hun kracht in plaats van op hun zwakte, het
benadrukt hun potentieel. Wat veel mensen aanspreekt, is het idee dat gezondheid betekent
dat mensen niet belemmerd worden in zaken waar hun hart sneller van gaat kloppen. De
focus ligt op een betekenisvol leven’.
Indicatie is geen momentopname maar proces en daarmee onderdeel van/doel in het
zorgplan.
Er kunnen verschillende methoden gebruikt bij het indiceren vanuit de positieve gezondheid,
zoals:
- Presentiebenadering:
o Vanuit afstemming op de leefwereld, levensloop en persoon van de ander
ontstaat een praktisch idee over en aanpak van wat voor deze mens, op dit
6
Samenvatting OWE 8 – indiceren van zorg
, moment, in deze situatie goed, behulpzaam en steunend zou kunnen zijn en wat
in overeenstemming is met diens verlangens en zinbeleving.
o De presentiebenadering stemt af op het tempo, de taal, de eigen wijsheid, de
ruimte en de netwerken van de zorgvrager.
- Narratieve methode: vertellende begeleiding.
o Het (levens)verhaal van de zorgvrager staat centraal en is bron hulpverlening. Op
basis van dit verhaal kan met behulp van zorgverlener betekenis gezocht en
gevonden worden. Dat klinkt groot, maar kan (ook) heel ‘klein’ zijn.
o De kern van methode van narratief werken is dat het probleem dat de persoon op
dit moment in zijn leven ervaart wordt geplaatst binnen het perspectief van zijn
levensloop. Dit kan helpen om anders naar problemen te kijken en anders te
benoemen. Het kan er toe leiden dat mensen nieuwe oplossingen ontdekken en
het kan zijn dat mensen bepaalde gebeurtenissen verwerken en kunnen loslaten.
Behoud van zingeving, ondanks lijden: levenskunst.
- SDM: Shared Decision Methode
Doormiddel van informeren op een gelijkwaardige manier gezamenlijk besluiten
nemen over zorg. Het is gericht op het vergroten van controle van de zorgvrager
over de besluiten die genomen worden. Het gaat daarmee verder dan informeren en
gezamenlijk besluiten, het is onderdeel van het zorgverleningsproces geworden.
Anders denken en handelen door verpleegkundigen. Client heeft de regie.
- Betekenisgeving
o Niets in het leven heeft een betekenis, behalve de betekenis die we er zelf aan
geven. o Appreciative inquiry: ‘waarderende blik’, aandacht richt zich op datgene
wat goed gaat, niet wat niet goed is. Dus niet aandacht richten op
ziektegeschiedenis of beperking. Vanuit het verhaal van de zorgvrager aandacht
richten op datgene dat hem/haar beweegt, wat belangrijk is voor diegene.
o Zingeving: dit is 1 van de domeinen van positieve gezondheid en kern van
gezondheid. Aandacht hiervoor betekent aandacht hebben voor betekenisgeving.
Dat dit kern lijkt te zijn van gezondheid, is nieuw inzicht dat momenteel volop
onderwerp van onderzoek is.
- Motivational interviewing
o Door Machteld Huber zelf aangegeven als belangrijke vaardigheid om
positieve gezondheid toe te passen. MI is: voorkomen dat je op de trein zit,
terwijl de zorgvrager nog op het perron staat. Gesprekstechniek waarbij
zorgvrager geleidelijk in contact komt met wat voor hem/haar van betekenis is
in het leven.
o Wat beweegt een cliënt? Wat zijn iemand zijn/haar diepere motieven?
- Salutogenese methode: gezondheidsleer o Oorzaken van gezondheid of te wel
pathogenese. Voorbeeld hiervan waarover je veel leest/hoort in media is dat met
voeding diabetes II te genezen. In plaats van begeleiding richten op omgaan met
ziekte, kun je terug redeneren en richten op gezond gedrag. Hierbij is motivational
interviewing essentieel.
o Preventief gericht.
7
Samenvatting OWE 8 – indiceren van zorg
