DEEL 1: Wils- en/of handelingsonbekwame
zorgontvangers
Omschrijf de verschillende bekwaamheidsbegrippen uit het recht.
Feitelijke bekwaamheid (KUNNEN)
= feitelijk in staat zijn (dus over de capaciteit beschikken) om iets te doen vb. feitelijk bekwaam om te schrijven
Rechtsbekwaamheid (MOGEN)
= over de mogelijkheid beschikken om rechten en plichten te hebben vb. rechtsbekwaam om te stemmen
Handelingsbekwaamheid (ZELF EN ZELFSTANDIG MOGEN)
= over de mogelijkheid beschikken om de rechten en plichten die men heeft, zelf en zelfstandig uit te
oefenen (in abstracto). Dus ook zelf en zelfstandig rechtshandelingen stellen vb. handelingsbekwaam om
een testament op te stellen
Leg uit: toerekeningsvatbaarheid en wilsbekwaamheid. Situeer onder het juiste bekwaamheidsbegrip.
Er zijn 2 types feitelijke bekwaamheid:
1. Toerekeningsvatbaarheid
= feitelijke bekwaamheid om schuld te hebben aan een bepaalde gedraging. Dus persoon
is verstandig genoeg om de gevolgen van zijn daad in te zien én heeft zijn wil voldoende
onder controle.
2. Wilsbekwaamheid
= feitelijke bekwaamheid om vrij en weldoordacht zijn wil te vormen (beslissingen te
kunnen nemen) en die te uiten. Dus persoon is in staat om informatie te begrijpen die
relevant is voor de uiteindelijke beslissing, die informatie toe te passen op zijn eigen
situatie én de voor- en nadelen van verschillende keuzemogelijkheden kunnen afwegen
én uiteindelijke keuze kunnen communiceren. Wilsbekwaamheid wordt beslissing per
beslissing bepaald (in concreto).
Wat is het verschil tussen volledige en beperkte handelingsonbekwaamheid?
Volledige handelingsonbekwaamheid = persoon mag bepaalde rechten niet zelf uitoefenen (beslist
door wetgever of rechter)
Beperkte handelingsonbekwaamheid = persoon mag bepaalde rechten wel zelf maar niet zelfstandig
uitoefenen (dus onder bijstand of met toestemming)
Wat is het verschil tussen vertegenwoordiging en bijstand?
Vertegenwoordiging = rechten van volledig handelingsonbekwame persoon worden uitgeoefend door
iemand anders (vertegenwoordiger)
Bijstand = beperkte handelingsonbekwame persoon wordt bij het stellen van rechtshandelingen
bijgestaan door iemand anders
1
Docent: Hanna Van Den Berghe
,LEERDOELEN OLA ‘BEROEPSGERELATEERDE WETGEVING’
Licht kort het toepassingsgebied, de bevoegde rechter en de gevolgen toe van verlengde
minderjarigheid en voorlopig bewind.
Verlengde minderjarigheid Voorlopig bewind
Mentaal gehandicapte personen Personen die hun goederen niet kunnen
Van toepassing op beheren wegens gezondheidstoestand
(fysiek/psychisch)
Bevoegde rechter Rechtbank van eerste aanleg Vrederechter
Betrokkene bleef onder ouderlijk of Volledig handelingsonbekwaam (enkel
voogdijgezag, ook na 18 jaar op vermogen)
Rechts- en handelingsbekwaamheid van Onder voorlopige bewindvoerder
Gevolgen
minderjarige (< 15 jaar)
- Rechtsonbekwaam om te huwen
- Volledig handelingsonbekwaam
Licht de krachtlijnen toe van het nieuw globaal beschermingsstatuut voor meerderjarige personen.
Welke rechter kan het opleggen, op wiens verzoek, onder welke voorwaarden?
Enkel vrederechter krijgt bevoegdheid om te oordelen of een meerderjarige persoon beschermd moet
worden. Dit statuut kan aangevraagd worden door de te beschermen persoon zelf, zijn familie of een
andere belanghebbende (vb. buur, hulpverlener) of de procureur des Konings.
Criteria voor dit statuut: personen die omwille van hun gezondheidstoestand (vb. dementie, coma)
niet in staat zijn om hun belangen zelf te beheren.
Wie kan als bewindvoerder worden aangesteld?
- Naast familielid (ouders, echtgenoot, samenwonende partner, …)
- Advocaat
- NIET bestuurs- of personeelsleden van de instelling waartoe beschermde persoon verblijft
In welke zin is de opdracht van de bewindvoerder afgebakend en beperkt?
Proportionaliteit: beschermingsstatuut wordt afgemeten aan de concrete beschermingsbehoefte van
de betrokkene. Dus NIET alles of niets, WEL oplijsting voor welke specifieke handelingen de betrokkene
handelingsonbekwaam wordt beschouwd. Wat hij zelf nog kan, hiervoor wel nog handelingsbekwaam.
Wat betekent subsidiariteit, proportionaliteit in de context van wetgeving over het nieuw globaal
statuut?
Subsidiariteit = bewindvoerder enkel aangesteld indien onvoldoende buitengerechtelijke bescherming
voor betrokkene
Toen betrokkene nog wilsbekwaam was zorgvolmacht opgesteld. Als betrokkene
wilsonbekwaam wordt, blijft deze zorgvolmacht gelden!
(= buitengerechtelijke bescherming)
Indien geen zorgvolmacht en betrokkene wordt wilsonbekwaam bewindvoerder
(= gerechtelijke bescherming)
Proportionaliteit = bewindvoerder enkel aangesteld voor specifieke handelingen waarvoor betrokkene
handelingsonbekwaam wordt beschouwd
2
Docent: Hanna Van Den Berghe
, LEERDOELEN OLA ‘BEROEPSGERELATEERDE WETGEVING’
Geef de verschilpunten weer tussen het nieuw globaal beschermingsstatuut en het oude statuut van
voorlopig bewind.
Globaal beschermingsstatuut Voorlopig bewind
(nieuw) (oud)
Principe van subsidiariteit belangrijker: Subsidiariteit minder belangrijk
buitengerechtelijke bescherming heeft
voorrang op gerechtelijke bescherming
Proportionaliteit Volledig handelingsonbekwaam (alles of niets)
Bescherming bij rechtshandelingen die Bescherming bij rechtshandelingen die
vermogen én persoon van betrokkene raken vermogen van betrokkene raken
Rechter oordeelt in welke situatie betrokkene Volledige handelingsonbekwaamheid
beperkt of volledig handelingsonbekwaam is
Rechtshandelingen die NOOIT tot bevoegdheid /
van bewindvoerder horen
vb. toestemming tot huwen, toestemming tot abortus
Rechtshandelingen waarbij bewindvoerder /
enkel na voorafgaande machtiging door
vrederechter mag optreden
vb. wijziging verblijfplaats, lening aangaan
Door wie worden de patiëntenrechten van wilsonbekwame meerderjarigen uitgeoefend? Onderscheid
meerdere hypotheses.
- Door de patiënt zelf aangeduide vertegenwoordiger
Voorwaarde: aangeduid toen hij nog wilsbekwaam was
- Bewindvoerder over de persoon van betrokkene
Voorwaarde: aangesteld door rechter als betrokkene handelingsonbekwaam verklaard
is voor zijn patiëntenrechten
- Informele vertegenwoordiger uit cascaderegeling
Voorwaarde: indien bewindvoerder volgens ‘voorlopig bewind’ (enkel vermogen) OF
indien betrokkene niet handelingsonbekwaam voor zijn patiëntenrechten
- Ouders of voogd
Voorwaarde: betrokkene is verlengd minderjarig verklaard
Leg uit hoe een vertegenwoordiger de patiëntenrechten van een meerderjarige patiënt dient uit te
oefenen. Hoe is zijn bevoegdheid beperkt?
Vertegenwoordiger is bevoegd om alle rechten die aan patiënt toekomen, uit te oefenen zoals de
patiënt deze zelf zou uitoefenen indien wel wilsbekwaam.
Grenzen aan bevoegdheid van vertegenwoordiger:
- Recht op inzage of afschrift door vertegenwoordiger kan geweigerd worden door beroeps-
beoefenaar
- Recht op toestemming of weigering mag door beroepsbeoefenaar anders beslist worden als
die beslissing niet in belang van patiënt is vb. geen bloedtransfusie omwille van godsdienst
NIET als uitdrukkelijke wilsverklaring van patiënt m.b.t. deze beslissing
- Soms door patiënt zelf opgestelde voorafgaande wilsverklaring waarin weigering van een
welbepaalde behandeling wordt uitgedrukt
- Vertegenwoordiger kan niet zelf voorafgaande wilsverklaringen opstellen
3
Docent: Hanna Van Den Berghe
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur aislinnbonte. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €2,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.