Anesthesie
Anesthesie
Sedatie en anesthesie
Doel
• Immobilisatie en omgaan mogelijk maken
• Reversibel bewustzijnsverlies
• Spierrelaxatie
• Pijnreactie tegengaan; analgesie
• Met behoud van fysiologische functies → cardio-respiratoire stelsel niet te sterk onderdrukken
• Vlotte en ongecompliceerde recovery
• Vroeger werd dit met 1 product beoogd → barbituraten, omdat er niets anders beschikbaar was
• Dit kan in een aantal gevallen
• Huidige trend is meer producten met selectieve en mekaar aanvullende werking
• Multidimensionale aanpak
• Lagere dosissen en breder spectrum om alle doelstellingen te bekomen → balanced anaesthesia
4 stappen balanced anaesthesia
• Premedicatie vs. sedatie → premedicatie is een voorbereiding op anesthesie, sedatie is enkel het
rustig houden van het dier
• Inductie → vaak IV injectie-anesthesie, kan ook door IM (eerder kat) of via masker (voor rat en
muis)
• Onderhoud → inhalatie-anestheticum of via injectie/infuus
• Recovery → checken of het dier goed zelfstandig kan ademen en of het dier na een ingreep
pijnvrij is
Sedatie
• Doorgaans worden dezelfde middelen gebruikt voor sedatie en premedicatie
• De dosering ligt vaak hoger voor sedatie
• Premedicatie gebeurt voorafgaand aan een algemene anesthesie
• Sedatie wordt vaak gebruikt ter vervanging van anesthesie bij kleine ingrepen
• Algemene perceptie dat sedatie veiliger dan anesthesie zou zijn → niet perse waar, je gebruikt
een hogere dosering en minder opties om levensfuncties te monitoren
• Sedativa hebben cardiorespiratoire nevenwerkingen
• Minder monitoringsopties beschikbaar
• Waardoor algemene anesthesie een veiligere optie kan zijn dan zware sedatie bij patiënten met
verhoogd AE-risico
Sedatieprotocols
Sedatie bij het gezonde dier
Gebruik maken van een gebalanceerd protocol:
• Door het induceren van opiaten kan de dosis van het sedativum lager gehouden worden (additief
effect of synergisme)
• Minder nevenwerkingen (dosis gebonden)
• Bij een niet-pijnlijke aandoening/handeling:
o Dexmedetomidine (1-10 µg/kg IV/IM)/medetomidine (2-20 µg/kg IV/IM) (α2-agonist) +
butorfanol (0,1-0,4 mg/kg IV)
o ACP (acepromazine) (0,01-0,03 mg/kg IV of 0,05 mg/kg IM) + butorphanol (0,1-0,4 mg/kg IV)
o Zuurstoftoediening is sterk aangeraden!
1
, • Bij een pijnlijke aandoening/handeling:
o Dexmedetomidine (1-10 µg/kg IV/IM)/medetomidine (2-20 µg/kg IV/IM) + methadon
(0,1-0,3 mg/kg IV)
o ACP (0,01-0,03 mg/kg IV of 0,05 mg/kg IM) + methadon (0,1-0,3 mg/kg IV)
o Zuurstoftoediening is sterk aangeraden!
Sedatie bij het zieke dier
Gebruik maken van een gebalanceerd protocol:
• Door het induceren van opiaten kan de dosis van het sedativum lager gehouden worden (additief
effect of synergisme)
• Minder nevenwerkingen (dosis gebonden)
• Bij een niet-pijnlijke aandoening/handeling:
o Butorphanol (0,1-0,4 mg/kg IV) + evt. midazolam (0,2-0,5 mg/kg IV/IM) → bij gezond dier zou
dit weinig sedatie geven
o Zuurstoftoediening is sterk aangeraden omwille van het gebrek aan cardiopulmonaire
reserve!
• Bij een pijnlijke aandoening/handeling:
o Methadon (0,2-0,4 mg/kg IV) + evt. midazolam (0,2-0,5 mg/kg IV/IM)
o Zuurstoftoediening is sterk aangeraden omwille van het gebrek aan cardiopulmonaire
reserve!
Anesthesieprotocols
Voorbereiding anesthesie
Anamnese Pre-anesthetisch OZ
↘ ↙
Risico-analyse voor
anesthesie
Anamnese:
• Is het dier nuchter?
• Heeft het dier problemen en wordt het daarvoor behandeld?
• Kan het dier nog voldoende inspanning doen zonder in de problemen te komen?
Pre-anesthetisch OZ: vnl. goed luisteren naar cardiovasculaire en respiratoire stelsels.
ASA-classificatie
ASA schaal Fysische beschrijving Voorbeelden
1 Gezond Ovariohysterectomie of castratie
2 Milde systemische aandoening, normale Gecontroleerde DM, milde hartklep
functie insufficiëntie
3 Ernstige systemische aandoening met Radius fx met pulmonaire confusie,
gelimiteerde functie symptomatische hartaandoening
4 Ernstige systemische levensbedreigende Sepsis, orgaanfalen, FLUTD,
aandoening maagdilatatie/volvulus (MDV)
5 Stervende, 24u overleving weinig Multipel orgaan falen, ernstige shock,
waarschijnlijk zonder chx ernstig trauma, gevorderde MDV
6 Spoed
Van 3-6: risico op peri-anesthetische mortaliteit = x4
2