Les 9: De Copernicaanse omwenteling op vlak van
epistemologie
9.1 Situering
Kant
Koningsbergen (1724-1804)
Belangrijkste filosoof van de Moderne tijden
Studeerde wiskunde, wetenschappen en filosofie + werd professor filosofie en
natuurwetenschappen
Erg punctueel
(Opgeleid binnen de rationalistische traditie)
Hume ‘redde’ hem uit dogmatische slaap: rede en ervaring zijn allebei even belangrijk
3 kritieken - 3 vragen (les 1)
-Wat kan ik kennen?
-Wat moet ik doen?
-Wat mag ik hopen?
Kant zag het als zijn levenswerk om de sceptische conclusies van Hume te weerleggen en een
nieuw kader te scheppen
Kant wilde de Rede redden, hij bouwde een totaal nieuwe visie uit op de verhouding tussen ons
en de wereld
Hij sloeg de brug tussen rationalisme en empirisme: Hij besefte dat alles begint bij ervaring,
maar dat ervaring zonder denken niets oplevert
9.2 Zuivere en Praktische Rede
Zuivere rede Praktische rede
beweringen over de fysische wereld beweringen kunnen niet empirisch
kunnen empirisch getoetst worden (haar getoetst worden (domein buiten de
grenzen vallen samen met onze ervaring) ervaring)
geen vrijheid vrijheid
Fenomenale en noumenale wereld thema’s:
De kritiek der Zuivere Rede: “Hoe kunnen -vrijheid, God, onsterfelijkheid (van de ziel)
we kennen?” -ethiek en morele plicht
Kritiek der Praktische Rede: “Hoe moeten
we handen?”
Hume’s grenzen van de kennis
Over de grenzen van de empirische kennis: “filosofie bestaat daar waar ze haar grenzen kent”
Hume
-Synthetische a posteriori oordelen (over de wereld)
-Analytische a priori oordelen (zoals wiskunde)
Kant’s a priori synthetische oordelen
Categorieën: ze vormen het kader waardoor waarneming en denken mogelijk zijn, ze
structureren onze wereld en onze gedachten
Zintuiglijkheid : het vermogen om dingen in wereld waar te nemen veronderstelt de noties
ruimte en tijd
, Verstand : het vermogen om over dingen na te denken veronderstelt categorieën zoals eenheid
(substantie); realiteit; oorzaak; mogelijkheid,…
9.3 De Copernicaanse wending van Kant
Categorieën van de waarneming en categorieën van het verstand.
Ze zijn niet uit de ervaring af te leiden en ze zijn ook niet het gevolg van het uiteenrafelen van
ideeën, maar je hebt ze wel nodig om tot kennis te komen
Categorieën van de waarneming Categorieën van het verstand
Ruimte en tijd 12 categorieën
We nemen ruimte en tijd niet waar Basisprincipes die onze waarneming
Alles speelt zich af in het hier en nu ordenen
Vb. substantie, eenheid, veelheid en
oorzaak
Een bij/vleermuis zullen de wereld op een andere manier ervaren omdat onze ervaring op een
andere manier wordt geordend
Ruimte, tijd en oorzakelijkheid zijn geen kenmerken van de werkelijkheid op zichzelf, maar
kenmerken die wij mensen aan de wereld opleggen
Fenomenologische filosofie: “we moeten terug naar de zaken zelf”
Hoe ziet een boom er uit zonder mijn blik?
We weten enkel hoe de wereld aan ons verschijnt en niet hoe de wereld ‘op zich’ is.
“Tot op heden nam men aan dat al onze kennis zich naar de voorwerpen moest richten. Ik stel
de eis dat de voorwerpen zich naar onze kennis richten. De rede heeft betrekking op de manier
waarop we de voorwaarden kennen.”
Dualisme: fenomenale wereld (de wereld zoals hij aan ons verschijnt) en de noumenale wereld
(de wereld op zich)
Kants’ idealisme
Kant toont aan dat we de wereld niet zien zoals ze ‘in werkelijkheid’ is, maar dat de wereld op
een bepaalde manier aan ons verschijnt (en aan andere wezens op een andere manier)
We hebben een specifiek ‘beeld’ van de wereld doordat onze geest die wereld op een
specifieke manier structureert
Kants’ dualisme (twee ‘werelden’)
De wereld zoals wij haar ervaren = de wereld Het ‘ding-op-zich’ (de noumenale wereld)
van de fenomenen
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur yentllambrecht. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €2,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.