Zorg op maat: dagelijkse zorg – ADL
HOOFDSTUK 1: ADL ACTIVITEITEN
INLEIDING
ADL = activiteiten dagelijks leven
- Katzschaal elementaire verrichtingen
o Wassen
o Aan- en uitkleden
o WC-gang en transfer: gaan, staan, liggen en gaan zitten
o Continentie
o Eten en drinken
- BelRai = Belgische versie van een internationaal en wetenschappelijk
onderbouw meetinstrument dat zorgbehoeften en zorgcapaciteiten van een
zorgvragen in kaart brengt.
o Verplicht vanaf juni 2023 bij alle chronische zorgvragers
o Doel
Kwaliteit zorg verbeteren
Multidisciplinaire overleg verbeteren
Nodeloze handelingen vermijden
Verborgen behoeften sneller ontdekken
Optimale zorgplanning opstellen
Zorgzwaarte in kaart brengen financiering zorg berekenen
Zorginstellingen kijken via BelRai naar ADL functies bestraffing
bepalen + voldoende infrastructuur voor patiënten
HOOFDSTUK 2: LICHAAMSVERZORGING
- Normale bevuiling tegengaan + beschermen tegen MO
- Persoonlijke hygiëne = alles wat te maken heeft met wassen en verzorgen van
lichaam
HUIDVERZORGING
MANIER VAN HUID VERZORGEN
- Bed, bad, lavabo of douche
o Rekening houden met beperkingen: geen, lichamelijk en psychisch
Zelfstandig, onder hulp, totale hulp
HET BEDBAD
= volledige verzorging van een patiënt, welke niet uit bed kan of mag, of zich niet
kan verzorgen omwille van beperkingen
- Volgorde: de 8 basisprincipes
WASSEN MET WATER EN ZEEP
- Zeep tast vetlaag van huid aan
- Vochtregulerende functie van huid vermindert onder invloed van gewone zeep
- Gebruik van neutrale of zure zepen!!
WASSEN ZONDER WATER OF VERZORGEND WASSEN
- 8-10 disposable doekjes met sterke geweven structuur gebruiken
- Reinigende, huidverzorgende en snel drogende vloeistof
- 1 doekje per ledemaat
- Warm maken in microgolf
BEPERKINGEN QUA LICHAAMSZORG
- Geen of weinig beperkingen
, o Zelfzorg behouden/stimuleren
Voorzieningen: belangrijk voor hoe en in welke mate een patiënt
zal instaan voor zijn lichaamsverzorging
Houding verpleegkundigen
Respecteren gewoontes patiënt
- Psychische beperkingen
o Depressieve patiënten stimuleren en informeren
o Patiënten met dementie
- Fysieke beperkingen
o Informeren en inspraak van patiënt
o Mogelijkheden van de patiënt zien hulpmiddelen
Instapbedden, badlift, hulpmiddelen bad/douche, douchestoelen
AANDACHTSPUNTEN HUID
- Kleur
o Bleke huid bv. laag hemoglobinegehalte, lage bloeddruk, …
o Geel bv. leveraandoeningen
o Blauw bv. zuurstofgebrek
o Rood bv. ontsteking
- Turgor = elasticiteit
o Lage turgor vochtgebrek of dehydratatie
- Algemene conditie van huid
o Droge huid
o Acne
o Huiduitslag
PPT voor foto’s van huidaandoeningen
MONDVERZORGING
Belang?
- Slechte mondhygiëne: slechte adem, longinfecties, gaatjes, parodontitis, …
TANDPLAQUE EN ZIJN GEVOLGEN
TANDPLAQUE
Zuurproductie Toxines Basenproductie
Demineralisatie Gingivitis Mineralisatie
(tandvleesontsteking),
Cariës (tandbederf) mucositis, parodontitis Tandsteen
(kaakbotontstekingen)
ENKELE PROBLEMEN OP EEN RIJTJE
Cariës
- Tandbederf
- Beschadiging en/of verlies van tandmateriaal
- Gevolg van bacteriële activiteit in plaque die tandoppervlak bedekt
o Breken suiker af tot zuren
Gingivitis
- Wanneer plaque onvoldoende verwijderd wordt ontsteking van het
tandvlees
- Ontstoken tandvlees = rood, gezwollen, bloedt gemakkelijk, pijn
Parodontitis
- Later stadium van gingivitis
- Ontsteking van parodontaal ligament en kaakbot
,- Slechte adem, los staan van tanden en zelfs uitvallen van tanden
- Vooral bij oudere mensen
Aften
- Wondje in slijmvlies van mond
- Pijnlijke recidiverende, solitaire of multiple erosies of ulceraties van
mondslijmvlies
- Mensen die roken hebben minder last van aften
- Predisponerende factoren: stress, trauma, overgevoeligheid voor voeding,
hormonale verandering, …
- Branderig gevoel, gevolgd door intense pijn
Traumatische ulceraties
- Lijkt op een afte
- Veroorzaakt door mechanische en/of thermische oorzaak beschadiging
mondslijmvlies
o Bv. bijtwonde, scherpe rand van vulling, te warme voeding
Schimmelinfecties in de mond
- Candida Albicans = belangrijkste potentiële pathogenenstam
- Lokale factoren: chronische irritaties, slechte mondhygiëne
- Algemene factoren: endocriene stoornissen (diabetes), HIV, malnutritie,
bestraling, bepaalde medicatie
- Witte plekjes in mond thv wangen, tong en gehemelte, slikken van voedsel
pijnlijk
Stomatitis
- Mondslijmvliesontsteking, algemene ontsteking van slijmvliezen
- Slijmvliezen natuurlijke barrière die lichaam beschermt tegen
binnendringen van schadelijke stoffen, bacteriën en schimmels
- Geïrriteerde en/of kapotte slijmvliezen die ongemak en pijn veroorzaken
- Roodheid en oedeem, droge mond, branderig gevoel van lippen, …
-
Halitose/halidosis
- Slecht ruikende mond, adem
- Oorzaak: acute of chronisch gingivitis en parodontitis, slechte mondhygiëne,
GOEDE MONDHYGIËNE
Basisadviezen mondgezondheid
- Goede mondhygiëne
o Reinig tanden en/of gebitsprothese minstens 2x/dag (2min/keer)
o BASS-methode
o Klassieke of elektrische tandenborstel naspoelen + droog bewaren
o Tandpasta met fluoride (uitgezonderd gebitsprothese)
o Goede tanden- of gebitsborstel
o Minstens 1 keer reinigen TUSSEN tanden
o Tong schrapen
- Minstens 1x/jaar mondonderzoek (alsook zonder natuurlijke tanden)
- Mondvriendelijke voeding
o Zuurtegraad van mond zo weinig mogelijk verstoren
EEN GEBITSPROTHESE
- Mondaandoeningen gerelateerd aan gebitsprothese
o Stomatitis 60% van ouderen
Oorzaken: onvoldoende reinigen, slecht passende prothese
, o Bijbesmetting met candida treedt vaak op
o Scheurmond
- Verzorgen van gebitsprothese
o Mondholte!!
o Met handschoenen contact lichaamsvocht
o Niet poetsen met tandpasta
o Verwijder onderprothese + bovenprothese in gebitspotje
o Kort naspoelen met weinig water
o Eerst bovenprothese dan onderprothese
Verzorging van niet-uitneembare prothetische structuren: kronen, bruggen,
implantaten, …
- Interdentale reiniging!!
- Extra aandacht: reiniging tandvlees snellere opstapeling van tandplaque
- Structuren achteraan in mond
BIJKOMENDE MONDZORG
- Waarom zware zieken + NPO vliesvorming
- Bijkomende mondverzorging nodig bij
o Drank- en/of eetverbod (NPO)
o Hoge koorts
o Nasogastrische sondes
o Endotracheale tubes
o Chemotherapie
o Na grote operatie
- Aandachtspunten!!
o Bewuste patiënt handschoen, kompressen
o Niet-bewuste patiënt kocher + kompres, staafjes + sponsje
o Voorkom verslikking
o Tandenrij, wangzakken en tong goed proper!
o Naspoelen
o Lippen verzorgen
o Vinger nooit in mond van verwarde patiënt
HAARVERZORGING
KAMMEN EN WASSEN
- Controle irritatie en ongedierte
- Haarwassing
o Langdurige hospitalisatie, na koortsperiode, na EEG
o Kan in bed of aan lavabo
VOET- EN NAGELVERZORING
VEEL VOORKOMENDE PROBLEMEN TER HOOGTE VAN DE VOET
- Ingegroeide nagel
- Kalknagel = onychomycose, schimmelinfectie nagel
- Wratten papillomavirus
- Eksteroog-likdoorn ingegroeide eelt
OOGVERZORGING
- Losweken van korstjes
- Uitwassen van de ogen
- Eventueel indruppelen van het oog
- Eventueel aanbrengen van zelf