Niklas Luhmann Hans Kelsen HLA. Hart
• Moderniseringsproces • Recht positivist • Recht positivist
Een historisch proces in de westerse cultuur • Werk: Normenstufenbau • Natuurrecht
dat voortdurend aan de gang was binnen de Universeel geldende normen die
geschiedenis. • Gelooft in de scheiding van recht en moraal tegelijkertijd ook morele normen zijn en dus
Er was dus sprake van: ook gelden in het recht.
▪ Functionele differentiatie van de • Hoogste juridische norm = de grondwet
deel/subsystemen Grundnorm: deze heb je nodig om het gehele • Recht en moraal zijn communicerende vaten die
▪ Subsystemen zijn autonoom tegenover rechtssysteem te funderen. in elkaar grijpen.
elkaar. Ze functioneren volgens hun Hiervan is het hele systeem dus afhankelijk.
eigen regels. • Twee soorten rechtsregels:
• Er wordt verder NIET gekeken naar de inhoud en de Primaire rechtsregels: handelingsgeboden of
• Onderscheiden van deelsystemen: morele kwaliteit van de regels. Men spreekt van verboden. Hier hoort altijd een sanctie bij.
Elk van de deelsystemen brengen hun eigen rechtsgeldigheid en deze wordt bepaald door Secundaire rechtsregels: welk procedure er
geldigheidsregels voort. procedurele aspecten. gevolgd moet worden wanneer er een
▪ Het deelsysteem refereert naar zichzelf conflict is tussen twee primaire regels.
en bepaalt haar eigen regels. • De grenzen van tolerantie: weerlegbare democratie: ▪ Rules of change
▪ Er kan input gebeuren van het ene Waarderelativisme en democratie gaat van ▪ Rues of adjudication
deelsysteem naar het ander. nature hand in hand. ▪ Rules of recognition
De vijanden van de democratie mag men volgens
• Moraal is GEEN afspiegeling van het recht. Kelsen enkel en alleen rationele argumenten • Er wordt verder NIET gekeken naar de inhoud en
Zij kunnen elkaar beïnvloeden, maar ze gebruiken. Men mag dus GEEN dwang of geweld de morele kwaliteit van de regels. Men spreekt
vervullen allebei een andere functie. gebruiken. van rechtsgeldigheid en deze wordt bepaald
Het afschaffen van de democratie nadat men zelf door procedurele aspecten.
• Onderscheid moderne en premoderne democratisch aan de macht is gekomen, dat is nu
maatschappij. eenmaal een gevaar dat je gewoon moet • Kritiek op Radbruch van het sini lege beginsel:
Premoderne maatschappij: geen sprake van accepteren als je uitgaat van de Kelsiaanse De wetgever moet een nieuw strafwetboek
functionele differentie enkel sprake van een rechtspositivisme. stemmen met een terugwerkende kracht.
hiërarchie. Godsdienst domineert alle
maatschappelijke functies.
Moderne maatschappij: wel te maken met
differentiatie. Hier is er ook een scheiding
van kerk en staat.
1
, Lon Fuller Ambivalentie bij Jezus Ambivalentie bij Paulus
• Recht en moraal mag niet worden onderscheiden. • Vertegenwoordiger van de sekte • Pleitte voor sociale rust en gehoorzaamheid
tegenover de burgerlijke overheid.
• Geeft kritiek op Austin: • Maakte antipolitieke uitspraken zoals “Mijn
Wetten moeten een algemene strekking koninkrijk is niet van deze wereld.” • “Alle macht van God” dit kan ook op twee
hebben. manieren geïnterpreteerd worden.
Juridische normen moeten bekendgemaakt/ • Boodschap van Jezus is ook niet in De burger moet elke machthebber
gepubliceerd worden. overeenstemming met het Romeinse keizerrijk. gehoorzamen omdat dat allemaal van God
Verbod op retroactieve werking van de afkomstig is en dus moet de burger de staat
strafwet. • Jezus had kritiek op de Farizeeën: deze waren gehoorzamen.
Normen moeten begrijpelijk zijn. joodse geschriftgeleerden die het oude testament Als alle macht van God afkomstig is, dan
Recht moet intern consistent zijn. toepassen. moet de heerser gehoorzamen aan wat God
De wet mag niet onuitvoerbaar zijn. wil.
Recht moet duurzaam zijn doorheen de tijd • “Geef de keizer wat de keizer toekomt en geef
Rechtspraak dient te gebeuren o.b.v. het God wat God toekomt”. Dit kan geïnterpreteerd
geldende recht. worden op twee manieren:
Dat er een hiërarchie was
• Geeft kritiek op het recht positivisme: Of als een verregaand compromis.
Fuller vond het rechtspositivime geen
degelijke/ acceptabele theorie. Hij vindt dat
het rechts positivisme te ver gaat in dat
scheiden en onderscheiden van recht en
moraal. Ze hangen wel degelijk met elkaar
samen, en dat moet worden ingezien.
2
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur brdgdg. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.