Organisatie van gezondheidszorg 1
Hoofdstuk 1: Organisatie & organiseren
1. Definities
- Gezondheid WHO= toestand volledig fysiek, geestelijk & sociaal welzijn + nt alleen afwezigheid ziekte of
zwakte.
- Systeem
o = samenhangend geheel elkaar beïnvloedende factoren binnen universum. Het verwijst naar relaties
& werkingen daarvan + is alleen waarneembaar in gevolgen.
o = geheel onderling samenhangende componenten, componenten bepalen hoe geheel eruit ziet+ die
je nodig hebt om vooropgestelde doel realiseren.
- Gezondheidszorg = systeem deel uitmaakt gezondheidssysteem& maatschappij. Als systeem benadert, leg
accent op geheel om zo onderscheiden verschijnselen vanuit samenhang in en geheel te begrijpen.
Voordeel:
o Werking en structuur beter tot uitdrukking
o Bepaalde verschijnselen breder geheel gezien en begrepen
o Zoeken oplossingen problemen gezondheidszorg
- Gezondheidszorgsysteem kenmerken:
o Geen statisch gegeven, voortdurend in beweging.
Beslissingen kunnen veranderingen aanbrengen, systeem wijzigt systeem kan gestuurd
worden
Niet van begin samenhangend geheel
o Bestaat uit conglomeraat van activiteiten naar functie en structuur sterk verschillen
Vb. curatieve sector vs preventieve
Diversiteit van hulpverleners maakt moeilijk om als samenhangend geheel functioneren +
grote verscheidenheid van beslissingsplaatsen om systeem te besturen
o Is geen uitgebalanceerd systeem waarin alle onderdelen op elkaar afgestemd en in evenwicht zijn.
Gezondheidsactoren bewust geworden door goede organisatie& nuttige aanwending van
stuurmogelijkheden op effectieve en efficiënte wijze vooropgestelde doelen kunnen bereiken.
- Gezondheidssysteem= activiteiten bevorderen, herstellen of behouden gezondheid rechtstreeks doel,
activiteiten gezondheid indirect beïnvloeden
o Behoort
Gezondheidszorgsysteem
Activiteiten en structuren individuele doelstelling
Activiteiten en structuren collectieve doelstelling (volksgezondheid):
Streven hoog niveau gezondheid bevolking door voorkomen ziekte, verlengen
levensduur, bevorderen gezondheid en verbeteren kwaliteit dr gecoördineerde
inspanningen samenleving.
Volkgezondheid streeft bescherming en verbetering gezondheidstoestand dr
preventieve maatregelen, voorlichtings&opvoedingscampagnes + programma’s
gezondheidsbevordering
o Omvat determinanten on-/ rechtstreeks invloed gezondheid:
Gezondheidszorgvoorzieningen
Onderwijs
Landbouw en milieu
Risicopreventie
Bescherming bepaalde bevolkingsgroepen
, Organisatie van gezondheidszorg 2
Wetenschappelijk onderzoek
Inkomen, werkgelegenheid, gezinsituatie
- Gezheidszorgssysteem objectieven realiseren totaalbeleid gezondheid voor ogen + nt beperken
gefragmenteerd beleid gezondheidszorg
o Besluitvorming beinvloed dr beslissingen en ontwikkelingen subsystemen, omringende systemen en
totale maatschappelijke systeem
o maatregelen succes rekening houden externe systeeminvloeden
- Billijke gezondheidszorg= publieke financiering met verplicht karakter, rechtvaardigheid aanbodzijde en
rechtvaardige verdeling middelen individuen.
- Wijze van betaling hulpverleners beïnvloedt efficiëntie gezondheidszorgsysteem. Contracten tussen
verzekeraars en aanbieders zorg kan beter evenwicht en efficiente allocatie.
- Uitwerken systeem gezondheidszorg opgave voor beleid evenwicht billijkheid toegang noodzakelijke zorgen,
doelmatigheid, kwaliteit aangeboden zorg en betaalbaarheid.
- Gezondheidszorgssysteem als doelstelling: tegemoet komen nood aan gezondheidszorg op rechtvaardige
wijze
2. Organisatie
- Organisatie = hoe systeem/ situatie op bepaald moment is. Elke organisatie is sociaal geconstrueerd
- Organiseren = het dynamische; is een proces. Gebeurt samenspel stakeholders
- Organisatie gezondheidszorg vanuit systeemperspectief
2.1 Health system benadering
- Health system = alle organisaties, personen & bronnen met primair doel behouden, verbeteren/herstellen
van gezondheid(zorg ) dr efficient mogelijk gebruik maken beschikbare middelen.
o Includeert invloed op gezondheidsderminanten als directe gezondheidsverbeterende acties
o Werkt preventief, promotend, curatief en revaliderend in combinatie public health acties& piramide
van gezondheidszorgfaciliteiten
o Heeft nodig: personeel, fondsen, info, giften/toelagen, transport, communicatie& ‘overall guidance &
direction’.
o De acties zijn responsibel& financieel eerlijk zijn wnr mensen behandelt
- WHO framework:
o Wereldbank controleert oneffenheden v framework
o WHO bouwstenen blokkeren framework
o Voor health systems bij uitvoeren assessment
- 6 grote bouwstenen:
o Service delivery
= effectief, veilig& kwaliteitsvol pers. & nt-pers. Zorginterventies bij mensen in nood,
waar&wnr nodig met min verspilling van bronnen
o Health workforce
= responsief, eerlijk& efficient aantal bronnen &omstandigheden, aanwezig in voldoende
aantallen
o Health information systems
Verzekeren van productie, analyse, disseminatie & gebruik van acceptabele& tijdige info over
zorgdeterminanten, uitvoering, gezondheidszorg systemen, gezondheidsstatus
o Medische technologie:
= medicatie, vaccins & technologie om veiligheid, kwaliteit en efficiënte kostenbatenanalyse
o Financiering
Fundraising , bescherming van financiële catastrofe
o Leiderschap/regering
, Organisatie van gezondheidszorg 3
= strategische policy framework gecombineerd met effectief overzicht, coalitie vorming &
regulatie, aandacht voor systeemontwerp
- Systeemdenken in Health systems = bouwstenen staan nt op zichzelf, de interactie& relaties tussen
bouwstenen maakt tot systeem. Elk bouwsteen staat voor subsysteem.
o Doelen: verbeteren gezondheid, aanspreekbaarheid, soc&financ risicoprotectie, verbeteren
efficiëntie
2.2 Verschillende Healthcare systems
- Verzorgingsstaat =
o een sociaal systeem waarin de Staat primaire verantwoordelijkheid draagt voor het welzijn van
zijn burgers, zoals in kwesties van gezondheidszorg, onderwijs, werkgelegenheid en sociale zekerheid
aan de burgers die het nodig hebben, betaald door belastingen. Dit via beleidssysteem dat Staat gaat
coördineren en uitvoeren.
o ≠ bestuurniveaus: nemen verantwoordelijkheden op voor burger
Bismarck en Beveridge systeem grondleggers
- Beveridge Model: Angelsaksisch systeem
o Public Health system Engeland,
o = staatsysteem die zelf gezondheidszorg organiseren. Overheid organiseert alles: lonen uitbetalen,
organiseren ziekenhuizen
o Via belasting geint. Vanuit begroting pot gemaakt
- Bismarck Model: Duits model
o Sociale verzekering ingevoerd financiële bijdrage werkgevers en werknemers, waarvan bijdrage
percentage op loon is (deels werkgever, deels werknemer) en uitkeringen gegarandeerd onder
toezicht overheid.
o Geënt op solidariteit: actieven dragen bij aan niet-actieven.
o Systeem gekoppeld belangengroepen democratie
o Gebaseerd behoeften en niet individueel inkomen
o Belangengroepen bestuursmatig gecorporeerd: beleid, bestuur en beheer gezondheidszorg
- Convergentie : belastingssysteem gebaseerd op
o Solidariteit: beschermen en helpen medemens
o Draagkracht: bijdragen wat je kan
Financiering enkel overheid leidt niet voldoende doelmatigheid privaat gefinancierde minder
billijkheid
- Andere systemen buitenland
o Communistisch systeem: Semashko
Socialistisch systeem vanuit de staat volledig gecontroleerd: organiseren zorg voor burgers
maar niet verankerd kapitalistisch model
o Marktmodel
Obamacare= systeem individuen en kleine bedrijven eventueel overheidssteun inschrijven
health insurance exchange
VS: private financiering op vrijwillige basis verzekeraars met zorgaanbieders contracten
sluiten. Overheidsrol is minimaal
o Ontwikkelingslanden
Landen nog niet economisch ver ontwikkeld; gezondheid door staat beschermingsmodel: geld
niet.
, Organisatie van gezondheidszorg 4
2.3 Health system koppelen organisatie &organiseren
- Bouwstenen Health system zijn onderdeel organiseren & financiering zorg
- Dyn. samenwerking en interactie tussen bouwstenen vormt Health systeem.
- Belang v managen Health system om kosteneffectiviteit zorg verbeteren leidt tot coherent beleid
gezhsector
- Link organiseren& organisatie:
o Health system is historisch gegroeid, continu verandering
o Financiering gezondheidszorg : begroting wordt op beleidsniveau opgemaakt
o Interactie tss bouwstenen maakt organisatie afgestemd om tot efficient & kwaliteitsvol systeem te
komen
Strategische beleidskaders waarin bevolking drijfveer is voor systeem. Zij beinvloeden
organisatie, preventie,…
o Vb. paying for performance
Regering moet uitdaging zoeken rond transparantie bonusbetaling
Informatie bouwsteen: herorganiseren condities rond betaling
Service delivery: personeelsgedrag aanpassen,
Financieren van groot budgetbenadering