BOUWELEMENTEN
• Ieder levend wezen = systeem
• Fundamentele bestanddelen = elementen
• 92 natuurlijke elementen → 26 in levende wezen
• 11 belangrijkste elementen in mens = bouwelementen
H, C, O, Ca, Fe, Mg, Cl, S, P, N
• Vier elementen sterkst vertegenwoordigd: H, O, C en N
SPOORELEMENTEN
Spoorelementen
= elementen in micro-hoeveelheden < 0,05%
→ noodzakelijk voor goed funcVoneren van lichaam
OLIGO-ELEMENTEN
Oligo-elementen
= zijn absoluut noodzakelijke spoorelementen voor een organisme (bv. I, Fe, F, Cu, Mn, Zn, Se)
TOEVALLIGE SPOORELEMENTEN
Toevallige spoorelementen
= toevallige elementen in organisme aanwezig
OPEN SYSTEMEN
Levende organismen = open systemen
• Constante uitwisseling van energie en materie met de omgeving
Elementen (bio-elementen ook) → weg
• Globaal = streven naar winst
Bv. voedsel =winst fecaliën =verlies
---→ Moet in evenwicht anders ziektes!
,2. ANORGANISCHE MOLECULEN
EssenVele anorganische moleculen: H20, CO2 en O2
WATERSTOF H20
• Belangrijkste deel van de cel 70%
• Oplos-, reacVe-, transportmiddel, warmteregulaVe
ZUURSTOF 02
• Om organisch materiaal te oxideren
(aerobe aaraak van voedingsstoffen; in alle organismen)
KOOLSTOFGAS CO2
• afvalproduct van verbranding van organisch materiaal
• Belangrijkste anorganische bron van koolstof
• CO2 → organische verbindingen → voedsel voor organisme → afvalproduct (CO2)
--→ deze vier groepen + macromoleculen =totale celmassa (maar ook andere componenten)
3.1 S U I K E R S (P O L Y S A C H A R I D E N)
Sachariden:
- monosachariden
- disacchariden
- polysachariden
MONOSACHARIDEN
• de meest eenvoudige suikers: monosachariden
• algemene formule:
(CH20)n
n: 3-8 (bv. n = 3 triose)
• monosachariden: ketongroep of aldehydegroep àingedeeld ketosen & aldosen
,• ketenvormige of ringvormige monosachariden
• stereochemische isomeren
= suikers die dezelfde formule hebben maar verschillen in de posiVe van de OH-groep (aan
eerste koolstofatoom)
Bv. alpha-glucose en beta-glucose
• FuncVes:
Van belang voor de vele stofwisselingsprocessen in cellen
Glucose:
- levert energie bij aaraak,
- tussenproducten (grondstoffen voor synthese van andere belangrijke moleculen)
- onderdeel van grotere moleculen
Bv. ribose --> bouwsteen RNA en ATP
INGEWIKKELDE SUIKERS
• Disachariden en polysachariden
= aaneengekoppelde monosachariden
• Polymeriseren
= het aaneenkoppelen van kleine moleculen tot lange ketens waarbij polymeren worden
gevormd
DISACHARIDEN
• Twee hexose molexulen = disaccharide (afsplitsing H20)
• Voorbeelden dissacharide:
- sacharose & lactose =bestanddelen van voedingsmiddelen
• Maltose = tussenproduct bij aaraak zetmeel
POLYSACHARIDE MOLECULEN
• Polysacharide moleculen = veel aaneengekoppelde (glucose)moleculen
• Bv. zetmeel, glycogeen en cellulose
Zetmeel en glycogeen: opslagvorm van α-glucose
Zetmeel: bij planten; mengsel van amylose en amylosepecVne
Glycogeen: bij mens en dier, in de lever & spieren
, Cellulosemoleculen: opgebouwd uit β-glucose --> draadvormig structuur --> belangrijk voor
celwand (stevigheid)
COMPONENTEN CELMEMBRAAN
kleine oligosachariden --> covalent binden met eiwifen --> glycoproteïnen
kleine oligosachariden --> covalent binden met lipiden --> glycolipiden
elementen celmembraan!
VETZUREN ALS BASIS VOOR LIPIDEN OF VETTEN
VETZUURMOLECULE
- lange koolstofwaterketen; hydrofoob & weinig chemisch reacPef --> hydrofobe staart
- carboxylgroep (-COOH); als zuur; ionisaPe in waterig oplossing (-COO-) --> hydrofiele kop
Alle vetzuren (bijna) covalent gebonden andere moleculen via carboxylgroep
OPBOUW LIPIDEN / VETTEN
• Lipiden opgebouwd uit C, H, O (P en N eventueel)
• Apolair: goed oplosbaar in apolaire oplosmiddelen (slecht oplosbaar in water)
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur anoniem20005. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.