5
GRONDSLAGEN VAN HET STRAFRECHT
THEMA 1 RECHT EN RECHTSWETENSCHAP
1 INLEIDING
.
Recht = alomtegenwoordig overal aanwezig
Recht = complex gegeven moeilijk te omschrijven in eigen terminologie
Opvattingen verschillen van mens tot mens + van land tot land
MAAR
• definitie nuttig?
o Ja, enkel juridisch probleem behoeft juridische ‘oplossing’
• Definitie mogelijk?
o Nooit volledig sluitend maar wel enkele essentialia 1
ENGE DEFINITIE
Recht = rechtsregels op maatschappelijk aanvaardbare manier problemen “oplossen”
Bv. Schadevergoeding / sanctie
Afdwingbare normen o
Via overheid
= geweldmonopolie:
• zorgt ervoor dat men zichzelf geen recht mag verschaffen
• in de loop van de geschiedenis is de overheid de enige die geweld mag gebruiken -> om
onrecht recht te zetten
>< niet-afdwingbare normen bv. Normen van goed fatsoen of morele standaarden
MAAR zorgt voor discussie
Bv. Wanneer jongen geslagen wordt omdat hij boer aan tafel laat rechtsregel/gedragsregel??
DUS onderscheid:
Rechtsregels: afdwingbaarheid gaat uit van bevoegde overheid
Sanctie-vrijwillig =
Rechtsregel wordt grotendeel gerespecteerd ‘omdat het zo hoort’ NIET door de opgelegde juridische sanctie
Dwang komt zeer weinig aan bod
1 Belangrijke kenmerken
, lOMoARcPSD|11439016
5
BREDE DEFINITIE
Recht = jargon, methode, geheel van instellingen
Juridisch probleem: Stromae vergeet afspraak om op te treden in de Vooruit terwijl 100en kaartjes zijn
verkocht
Geen juridisch probleem: je vergeet de afspraak om bij je moeder langs te gaan
Voor juridisch probleem juridische “oplossing”
“oplossing” tussen aanhalingstekens omdat het recht er niet voor kan zorgen dat Stromae nog komt MAAR kan
wel ervoor zorgen dat hij een financiële schadevergoeding moet betalen o = essentiële beperking van het
recht
o Juridische “oplossing” is meestal financiële oplossing
We spreken over recht van zodra aan de meeste van volgende kenmerken is voldaan
A | EEN RATIONEEL OPGEBOUWD GEHEEL
Recht = samenstellende deeltjes die op een logische manier met elkaar verbonden zijn
Dus: zaak van de rede
MAAR recht is niet harteloos
Toename van de aandacht voor de voelende mens in het recht
Bv. De belangen van een kind + recht om gehoord te worden in familiezaken
Praktijk recht voelende mens
Theorie recht logische of rationele bezigheid
TERMINOLOGIE
Elke term specifieke betekenis vastgelegd door
• Wet
• Of rechtspraak
• Of rechtsleer
• Of gewoonte
Juristen gebruiken jargon2 dat strikter is dan gewoon taalgebruik
2 Een jargon is het taalgebruik binnen een vakgebied of een groep mensen
, lOMoARcPSD|11439016
5
Bv. “belastingen ontduiken is een misdaad”
FOUT misdrijf = een handeling die strafbaar is:
• Misdaad = zwaarste misdrijf bv. Moord, brandstichting
• Wanbedrijf = bv. Diefstal, slagen en verwondingen
• Overtreding = bv. Verkeersovertreding
Juridische terminologie = genormeerd
Bv. Verboden voor voertuigen om stil te staan op plaats waar het gevaarlijk is voor andere weggebruikers
“stilstaan” = niet langer stilstaan dan nodig is voor in- of uitstappen of in- of uitladen
Juridische taal = vak- en volkstaal
• Sommige termen zelfde als in dagdagelijks taalgebruik
• Soms specifieke betekenis die afwijkt van wat in gewone omgang wordt verstaan
• Soms woorden die buiten juridische context geen zin hebben o Door noodzaak op wetenschappelijk
niveau toepassingsgebieden en definities te kunnen omschrijven en menselijke situaties te kunnen
bekijken en beoordelen op basis van feiten, met het oog op analyse
o Om een afstand te creëren
C | DE BEDOELING VAN HET RECHT IS DE MAATSCHAPPIJ TE ORDENEN
Recht = middel om de maatschappelijke orde te regelen, te herstellen
In principe waardeneutraal, maar wordt ingezet door de politiek om beleid af te dwingen
Maar toepassing en omzetting van rechtregels = techniek
Toch: juristen niet pure technici
o Bij bijna elke rechtstoepassing en bij bijna elke geschillenbeslechting
Persoonlijke inbreng jurist = waardekeuze
Discussie regulering – deregulering:
Overheid te ver gegaan in wil om alles wettelijk te regelen?
D | WAARAAN VAN OVERHEIDSWEGE SANCTIES KLEVEN
Norm = rechtsnorm ALS er een sanctie aan verbonden is
Sanctie = algemene term verschillende soorten sancties
Bv. Misdrijven worden gesanctioneerd door een straf bv. boete, gevangenisstraf
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur Anoniem12345678. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €7,16. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.