Ontwikkelingspsychologie deel 2
Intro en overzicht 2021
DOELEINDEN ONTWIKKELINGSPSYCHOLOGIE DEEL 2
Verdeel de levensloop in betekenisvolle periodes
Identificeer de ontwikkelingstaken voor een bepaalde periode
Maak gebruik van de levensloop perspectief om de juiste vragen te stellen!
TAKEN, PERIODES EN LEVENSLOOP PERSPECTIEF
Ontwikkelingstaken: – Robert Havighurst’s Developmental Task Theory –
“Developmental tasks are the array of skills and abilities that human beings develop across their
lifetimes.”
Ontwikkelingstaken: het reeks van vaardigheden en vermogens (bekwaamheden) dat mensen
ontwikkelen doorheen hun levensloop.
Ontwikkelingstaken hangen af van leeftijd, en zij defineren dus periodes
Ontwikkelingstaken kan je niet in willekeurige volgorde afwerken
Bronnen van ontwikkelingstaken:
1. Lichamelijke (biologische) rijping
Oprecht staan en lopen leren, aanpassen aan seksuele rijping (puberteit) of aan de
menopauze (middelbare volwassenheid)
Biologische rijping centraal in eerste levensjaren, individuele doelen en waarden
ontwikkelen later.
2. Individuele doelen en waarden
Keuze voor job of hobby’s, morele beslissingen
3. Culturele/maatschappelijke verwachtingen (ook mogelijkheden zoals naar school kunnen
gaan als kind en niet in mijnen gaan werken)
Leren lezen, verantwoordelijkheid voor het millieu en de samenleving
Afhankelijk van leeftijd verschilt de invloed v 3 factoren
Uitdagingen, bepalingen en kansen
De Havinghurst theorie slaagt de brug en zij bemiddeld tussen biologische (bv genetisch
bepaalde) facetten van ontwikkeling en ontwikkelingsaspecten die worden gesteund of vereist
door andere mensen in het leven van een individu.
Groen: brein, rood: cultuur, blauw: individuele doelen en waarden
Periodes van ontwikkeling
Prenatale Fase Conceptie tot geboorte
Baby- en Peutertijd Geboorte–2 jaren
Vroege Kinderentijd (Kleuter) 2–6 jaren
Middelbare Kinderentijd 6–11 jaren
Adolescentie 11–18 jaren
Jongvolwassenheid 18–40 jaren
Middelbare Volwassenenheid 40–65 jaren
Late Volwassenheid 65
1
, jaren–
dood
Levensloopperspectief
Ontwikkeling als:
Levenslang
Meer en meer mensen leven langer (zie afbeeldingen dia 9-11)
Multidimensioneel en multidirectioneel
Dimensies van ontwikkeling: lichamelijk, cognitief, emotioneel en sociaal
In pubertijd bv gebeurt enorm veel door hormonale invloeden waardoor
emotionele ontwikkeling enorm achteruitloopt. Ontwikkeling gaat niet voor
alle dimensies synchroon, met gelijke snelheid en gaat zelfs niet zelfde richting
in.
Traditionele zicht op levensloop= levenstrap: middelbare leeftijd stond je op de piek.
Ontwikkeling is trap, je gaat omhoog en dan alsmaar naar beneden. Weten nu dat dit niet
klopt.
Prestatie- IQ: taken die betrekking hebben op snelheid en nauwkeurigheid. Piek op onze
leeftijd en dan sterke daling, er zijn wel grote individuele verschillen maar big
picture is duidelijk.
Verbale IQ: ander verloop als prestatie IQ, verschillende dimensies v
vaardigheden die verschillende richtingen uitgaan
Positieve gevoelens met leeftijd hoger
Plastisch
Plasticiteit = vaardigheid iets nieuws te leren. Levenslang leren gaat over
vaardigheid om te kunnen leren die blijft tot dood.
Afhankelijkheidsratio: meer en meer mensen op pensioen en worden dan afhankelijk van
anderen. Proberen zoveel mogelijk de oudere mensen werkzaam te houden. (Zie
afbeeldingen dia 19-21)
Beïnvloed door veelvoudige, interagerende krachten
Hoe vaak gaan families samen eten? Welke meerwaarde heeft dat? Hoe komt adolescent
in contact met alcohol? Culturele factoren die invloed kunnen hebben op ontwikkeling.
Individuele verschillen: resilience
o Bekwaamheid zich aan te passen aan uitdagingen en bedreigingen voor de
ontwikkeling
o Veerkracht, weerstandigheid, wilskracht, herstellingsvermogen (sommigen blijven in
drugs, gamen, … hangen. Anderen proberen dit en stoppen ermee of doen het
helemaal niet)
Ervaring beschouwen als controleerbaar
Toewijding: interesse in dagdagelijkse activiteiten
Uitdagingen zijn normaal en kansen om te groeien
o Factoren
Persoonlijkheidskenmerken
Warme relatie ouders, sociale steun buiten familie
Bronnen en kansen in de samenleving
VRAGEN VANUIT EEN UITGEBREID PERSPECTIEF
Hoe bepaald de lichamelijke ontwikkeling tijdens de pubertijd de vorming van een adolescente
identiteit?
Hoe verschillen vrouwen en mannen ten opzichte van mentale vaardigheden en om welke
reden?
2
, Wat kan een maatschappij verwachten van oudere werknemers ivm met prestatie en leren van
nieuwe vaardigheden?
Welke steun leverd een cultuur voor ouderen bij hun overgang na de pensioenleeftijd?
Is homoseksualiteit genetisch bepaald?
Wat betekend “normale” mentale gezondheid als 50% van de 90+ ers een dementie
ontwikkelen?
3
, Hoofdstuk 11: Lichamelijke en cognitieve ontwikkeling tijdens de
adolescentie
ADOLESCENTIE: WAT EN WANNEER?
Overgang tussen kindertijd en volwassenheid
Aanvang wordt gekenmerkt door de puberteit; dit zijn verschillende biologische gebeurtenissen
die uiteindelijk leiden tot een volwassen lichaam en seksuele maturiteit (in de biologische
betekenis)
Biologisch perspectief
- Puberteit = rebellie & roekeloosheid (Hall: “savages”)
- Biologische opschudding zorgt voor verhoogde emotionaliteit & conflict (Storm-and-
Stress-perspectief, JJ Rousseau)
- Freud – genitale fase; bewustwording van seksuele impulsen
Sociaal perspectief
- Sociale en culturele invloeden; ruime interindividuele en bepaalde interculturele
verschillen (M. Mead)
Gebalanceerd standpunt
- Zowel biologische als sociale invloeden
- Interactie hersenontwikkeling en sociaal gedrag
Ontwikkelingstaken en cultuur
- Basis ontwikkelingstaken van deze periode zijn over de hele wereld hetzelfde, maar duur
periode en specifieke vereisten verschillen tussen culturen
- Korte periode (enkele jaren) in stam- en dorps-gemeenschappen ouders vormen
blauwprint, je neemt bv boerderij van je ouders over dit kan al op 15 jaar.
- In de huidige geïndustrialiseerde samenlevingen zijn ontwikkelingstaken dermate
complex dat de adolescentie een decennium duurt
Ontwikkelingen van de adolescentie
- Psychologische adaptatie aan (aanvaarding van) fysieke veranderingen (volgroeid
lichaam, onevenwichtigheid)
- Leren mannelijke of vrouwelijke sociale rol in te vullen
- Verwerven van volwassen manieren van denken (bv. hypothetisch- deductief redeneren)
- Bereiken van emotionele en economische onafhankelijkheid (t.o.v. ouders).
- Ouders hebben minder invloed omdat peers belangrijker worden.
- Ontwikkeling van meer volwassen manieren van omgaan met leeftijdsgenoten van beide
geslachten
- Verwerven van waarden en een ethisch kader voor gedrag
- Identiteitsconstructie (veilig gevoel van ‘zelf’ in seksuele, morele en maatschappelijke
termen)
Complexe ontwikkelingstaken: drie fases van adolescentie
Vroeg 11-12 tot 14 § Snelle puberale verandering
jaar
Midden 14 tot 16 jaar § Puberteit bijna voltooid
Laat 16 tot 18 jaar § Volledig volwassen uiterlijk
§ Anticipatie van volwassen
rollen
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur julietielemans. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €7,16. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.