BEGRIJP ONDERWIJS I
Notities examen I
Thyra Janssens
Thyra.janssens@student.hogent.be
+32497752015
B11
MT1 – Engels – Zedenleer
,Inhoudsopgave
1. Maatschappelijk bewustzijn ....................................................................................................... 3
1.1 Maatschappelijk bewustzijn via systeemdenken ......................................................................... 3
1.2 Maatschappelijk bewustzijn via referentiekaders........................................................................ 3
1.3 Maatschappelijk bewustzijn via sociaal-cultureel bewustzijn...................................................... 4
2. finaliteiten onderwijs ................................................................................................................. 5
2.1 Finaliteit basisonderwijs ............................................................................................................... 5
2.2 finaliteit secundair onderwijs ....................................................................................................... 7
2.2.1 Eerste graad .......................................................................................................................... 8
2.2.2 Tweede graad ....................................................................................................................... 9
2.3 buitengewoon onderwijs............................................................................................................ 10
2.4 Finaliteit hoger onderwijs........................................................................................................... 12
3. Onderwijsbeleid....................................................................................................................... 13
3.1 Onderwijs in Vlaanderen - Macro niveau ................................................................................... 13
3.1.1 Onderwijsnetten (3) ........................................................................................................... 15
3.2 Onderwijs op meso-niveau......................................................................................................... 19
3.3 Onderwijsorganisatie op micro-niveau ...................................................................................... 20
4. Historische breuklijnen ............................................................................................................ 21
4.1 Democratische samenleving ...................................................................................................... 21
4.2 Vrijheid van onderwijs ................................................................................................................ 21
4.2.1 Verband leerplicht- democratie ......................................................................................... 21
4.2.2 Soorten historische breuklijnen (3) .................................................................................... 22
5. Armoede ................................................................................................................................. 24
5.1 (kans)armoede in cijfers ............................................................................................................. 24
5.2 De buitenkant van (kans)armoede ............................................................................................. 24
5.2.1 4 soorten kapitaal ............................................................................................................... 25
5.3 Definitie van armoede (Vranken) ............................................................................................... 27
5.3.1 Vier manieren om naar armoede te kijken ........................................................................ 27
5.4 De binnenkant van (kans)armoede ............................................................................................ 29
5.5 Armoede en ongelijke kansen in het onderwijs ......................................................................... 30
5.6 De krachten van kansarmen ....................................................................................................... 30
5.7 Voorbeelden van organisaties die het onderwijs ondersteunen ............................................... 31
6. Burgerschap en duurzame ontwikkeling ................................................................................... 32
6.1 Burgerschap ................................................................................................................................ 32
6.2 Focus op duurzame ontwikkeling ............................................................................................... 33
7. Deontologie en aansprakelijkheid............................................................................................. 38
7.1 Wat is deontologie ?................................................................................................................... 38
7.2 Onderwijsdeontologie ................................................................................................................ 38
7.3 Plichten van het GO! .................................................................................................................. 39
1
, 7.4 Het pedagogisch project van het GO! ........................................................................................ 39
7.5 Beroepsgeheim........................................................................................................................... 40
7.6 Ambtsgeheim ............................................................................................................................. 40
7.7 Wanneer moet je zwijgen?......................................................................................................... 40
7.8 Wanneer moet je spreken? ........................................................................................................ 41
7.9 Wanneer mag je zwijgen ? ......................................................................................................... 41
7.10 Wanneer mag je spreken?.......................................................................................................... 41
7.11 Functies van een klassenraad ..................................................................................................... 42
7.12 Zorgvuldig bestuur...................................................................................................................... 42
7.12.1 Zorgvuldig bestuur : oneerlijke concurrentie ..................................................................... 42
7.12.2 zorgvuldig bestuur : politieke activiteiten .......................................................................... 42
7.12.3 Sponsoring en reclame ...................................................................................................... 43
7.12.4 Handelsactiviteiten ............................................................................................................. 43
7.12.5 Kosteloosheid vs. Kosten .................................................................................................... 43
7.12.6 Ontvangen van een voordeel ............................................................................................. 43
7.13 Juderisering van de onderwijsdeontologie ................................................................................ 44
7.14 Strafrechtelijke sanctie – tuchtsanctie ....................................................................................... 44
7.15 Aansprakelijkheid ....................................................................................................................... 44
7.16 Burgerlijke aansprakelijkheid ..................................................................................................... 44
7.16.1 Aansprakelijkheid voor eigen fout...................................................................................... 45
7.16.2 Aansprakelijkheid voor andermans fout ............................................................................ 45
8. Non- discriminatie in het onderwijs .......................................................................................... 46
9. Meertaligheid in onderwijs : OKAN ........................................................................................... 48
10. Andere onderwijssystemen in Noord en Zuid ............................................................................ 50
10.1 Het onderwijsmodel van Finland................................................................................................ 50
10.2 Het onderwijsmodel van Congo ................................................................................................. 51
10.3 Het onderwijsmodel in Wallonië ................................................................................................ 52
2
, 1. Maatschappelijk bewustzijn
1.1 Maatschappelijk bewustzijn via systeemdenken
Traditioneel : oorzaak - gevolg denken
Vb : is gewoon systeem zoals de ijstijd er was, nu is
er gewoon een opwarming
Systeem denken : actualiteit vanuit verschillende
hoeken ( perspectieven en visies) bekijken om :
de wereld beter de begrijpen
De beïnvloeding van onderwerpen
onderling te begrijpen
De wereld te zien als continu verandering
Vb : bekijken vanuit
omgeving ,wetenschappelijk ,politiek & economisch
perspectief
1.2 Maatschappelijk bewustzijn via referentiekaders
Referentiekader
Een referentiekaders is het geheel van je persoonlijke waarden, normen, kennis en ervaring.
Het bepaalt hoe je :
Kijkt naar iets
Hoe je over iets denkt of oordeelt
Hoe je je gedraagt in een bepaalde situatie
Verschillende referentiekaders
Kunnen sterk verschillen of samenvallen
Kan het bekijken tussen:
- Mensen
- Naargelang perspectief : historisch, wetenschappelijk, cultureel,
economisch, plaats, …
Waarden
Houdingen , gedachten die we als persoon nastreven. Ze geven onze richting aan ons handelen
Normen
Normen zijn regels die bepalen welk gedrag goed of fout is, gewenst of ongewenst, toegestaan of
verboden
Waardenpatroon
Een waardenpatroon is het geheel van waarden dat voor een persoon (of een groep personen of
institutie) bepaalt wat wenselijk of onwenselijk is om na te streven, waarbij dat geheel van waarden
een eigen patroon heeft dat kenmerkend is voor die persoon.
3
, Persoonsgerichte vs groepsgerichte cultuur
Volgens Houssein Boukhriss is het handelen van
individuen afhankelijk van de cultuur waarin die zijn
opgegroeid
Beide culturen delen dezelfde waarden maar
verschillen in belangrijkheid.
Bij groepsgerichte cultuur staan de groepsnormen
voorop, en de persoonsgerichte waarden onderaan.
Verschillende referentiekaders : diversiteit
Diversiteit verwijst naar de sociale, culturele en etnische verscheidenheid in de samenleving naar
verschillen tussen schooltaal en thuistaal, naar verschillen in persoonlijke en lichamelijke beleving,
naar verschillen in talenten, interesses, bezigheden, zienswijzen, behoeftes,…
Omgaan met elkaars referentiekaders
Je moet erkennen dat er een diversiteit aan referentiekaders is
Een beeld krijgen van de achterliggende dynamieken
waarom staat deze waarden op 1 ?
Op zoek gaan naar gemeenschappelijkheden en gedeelde belangen
Wat bind ons ?
1.3 Maatschappelijk bewustzijn via sociaal-cultureel bewustzijn
Sociaal-cultureel bewustzijn
We zijn sociaal-cultureel bewust als we beseffen hoe
het referentiekader, het denken en handelen van
mensen worden beïnvloed door factoren zoals sociale
klasse, culturele achtergrond, etniciteit en taal.
Je moet niet alleen kijken naar jouw persoonlijk
referentiekader maar ook naar het
referentiekader van de persoon in kwestie. Je
moet kijken wat erachter zit
4
, 2. finaliteiten onderwijs
2.1 Finaliteit basisonderwijs
Hoofddoel onderwijs : vorming continue en totale persoonlijkheidsontplooiing
Basisonderwijs : onderverdeeld in kleuter-en lager onderwijs
Finaliteit
Einddoelstelling voor een niveau
Kleuteronderwijs
Doel van kleuteronderwijs : kinderen stimuleren via spel en exploratie om zich in
verschillende leergebieden eigen te maken
Werken aan ontwikkelingsdoelen
doelstellingen vastgelegd door de Vlaamse overheid
niet verplicht deze te halen
indien je deze doelen niet haalt kan je wel starten in het lager onderwijs
Lager onderwijs
Werken aan eindtermen
doelstellingen vastgelegd door de Vlaamse overheid
doelstellingen voor verschillende vakken ( vb : MO,PO,LO, Nederlands,… )
2 overschrijdende leergebieden
'leren leren'
sociale vaardigheden
kunnen in alle activiteiten gerealiseerd worden , niet leergebied gebonden
28 uur les per week
scholen mogen indeling zelf kiezen
baseren op eigen pedagogisch project = 'pedagogische vrijheid '
Aan einde van lager onderwijs : getuigschrift
noodzakelijk om naar secundair onderwijs A-stroom te gaan
Niet behaald : kan naar B-stroom
Buitengewoon onderwijs
Zelfde structuur als in gewoon onderwijs
Biedt lln met een beperking opvoeding en onderwijs, afhankelijk van het type beperking
Enkel toegankelijk met doorverwijzing van Centrum voor Leerlingenbegeleiding
Het Inclusief onderwijsproject (ion) startte samen met het geïntegreerd onderwijsproject
(GON) met als doel kinderen met een beperking niet af te zonderen maar les te laten volgen
in het normaal onderwijs
M-decreet
5
,Leren is een recht
Leren is in België een recht en een plicht
Leerplicht
ouders hebben de plicht kun kind te laten leren
Leerplicht van 6 tot 18
Voor iedereen in België : leerplicht van 6 tot 18
Bepaalt door de federale overheid
Wordt leerplichtig op 1 september het jaar dat je 6 wordt
mag pas naar school in het gewoon Nederlandstalig onderwijs als je het schooljaar
ervoor minstens 250 dagen aanwezig waren in een Nederlandstalige kleuterschool
Deeltijdse leerplicht
Vanaf 15 of 16 is er deeltijdse leerplicht
Als je de eerste 2 jaren van het voltijds secundair hebt beëindigd ( geslaagd of niet)
als je het niet zit zitten om tot je 18 elke dag naar school te gaan : deeltijds leren of
werken vanaf 15 of 16
Leerplicht voor kinderen met een beperking
Kinderen en jongeren met beperking : leerplichtig
Permanent onderwijs aan huis en vrijstelling van leerplicht : mogelijk
Leerplicht voor kinderen met andere nationaliteit
Kinderen met andere nationaliteit : leerplichtig vanaf 60e dag na hun inschrijving in het
vreemdelingenregister of bevolkingsregister van de gemeente
Leerplicht voor kinderen van ouders zonder vaste verblijfsplaats
Ook kinderen van binnenschippers, kermis-en circusexploitanten en -artiesten en
woonwagenbewoners hebben leerplicht
Leerplicht voor Vlaamse kinderen in het buitenland
Vlaamse kinderen in buitenland : vallen onder leerplicht van dat land
domicilie in België : minderjarige kinderen volgen leerplicht België
Leerplicht is geen schoolplicht
Geen schoolplicht in België
huisonderwijs voldoet
niet verwarren met huisonderwijs voor langdurig zieke kinderen
Huisonderwijs
Individueel huisonderwijs : ouder geeft zelf les of stelt privéleraar aan
Collectief huisonderwijs : ouder laat de kinderen naar een privéschool gaan of organiseert
met aantal ouders samen huisonderwijs
Om diploma te halen : examen afleggen bij de Examencommissie van de Vlaamse
Gemeenschap
6
, 2.2 finaliteit secundair onderwijs
Algemeen
Onderwijs van 12 tot 18
Bestaat uit 3 graden, uitzonderlijk een 4e graad
Waarom een modernisering?
Te veel uitstroom van jongeren zonder kwalificatie
Te veel studierichtingen bieden niet wat ze beloven
Te veel zittenblijvers
Te grote invloed op socio-economische achtergrond leerling
hoe kansarmer de lln, hoe minder kansen op school
Eindtermen ( wiskunde, Frans, PAV) worden onvoldoende bereikt in bepaalde richtingen
Ook resultaat sterkst presterende leerlingen daalt
Groter probleem in Vlaanderen tussen kansrijke en kansarme lln dan een probleem in het
onderwijs
Doel
Alle leerlingen en ouders keuzevaardiger maken
Een positieve school-en studiekeuze onafhankelijk van SES (= sociaal economische situatie)
Eindtermen van de basisvorming ambitieuzer
Aansluiting eindtermen SO bij de startcompetenties HO en omgekeerd
Afstemming op de arbeidsmarkt
Opwaarderen technisch en beroepsgericht onderwijs
Voorkomen van vroegtijdig schoolverlaten
Hoe?
Verhogen van kleuterparticipatie
Versterken overgang basis-secundair
Versterken oriënterende functies eerste graad
Nieuwe indeling studieaanbod tweede en derde graad
Versterken basisvorming
Versterken oriënterende functie 1e graad
Versterken
Verdiepen
Verkennen
Differentiatie
Iedereen krijgt 27 uur gemeenschappelijk , 5 VVV uren
STEM
Sience- techology- engeneering-mathematics
7
