Biologie vakinhoud II.3: Biodiversiteit (deel 1)
1. Classificatie
- Ordenen/indelen van voorwerpen in deelverzamelingen is nuttig omdat dit het opzoeken +
terugvinden vergemakkelijkt
- Classificeren = levende wezens ordenen of indelen in deelverzamelingen; men gaat daarbij uit
van natuurlijke verwantschappen
- Om studie van organismen te vereenvoudigen gegroepeerd o.b.v. hun overeenkomsten +
verschillen
Resulteert in eenvoudige ordening/classificatie
- Biodiversiteit = de verscheidenheid aan soorten organismen
Belangrijk aspect voor dynamisch gezonde ecosystemen
A) Taxonomie, systematiek en fylogenie
1) Taxonomie
- Taxonomie = de wetenschap die zich bezighoudt met de classificatie, de nomenclatuur en
identificatie van levende organismen
- Taxon = organismen met gemeenschappelijke kenmerken
Bv. taxon "Mammalia": walvissen, vleermuizen, paarden en mensen
2) Systematiek
- Systematiek = tak van de biologie, die a.h.v. relevante kenmerken en eigenschappen,
rangschikkingen voorstelt die een idee geven van mogelijke verwantschappen en gradaties in
bouw
- Systematiek steunt op gegevens uit:
o Paleontologie
o Morfologie
o Embryologie
o Fysiologie
o Ethologie
o Chemische structuur
o Aardrijkskundige verspreiding van organismen
- Systematiek = de studie van de evolutieve relaties en verwantschappen van verschillende
organismen
Systematicus reconstrueert fylogenese van organisme = organismen evolutief verwant?
- Carl Linnaeus:
Grondslag voor hedendaagse systematiek
Inventariseren + binominale naamgeving gebruiken om organisme te benoemen
o Latijn: geslachtsnaam (genus) + soortnaam (species) bv. Homo sapiens
o Geen misverstanden ontstaan over welk organisme bestudeerd werd
o Verwantschapsbanden worden meteen duidelijk
o Geslachten familie orde klasse stam/fylum rijk
, 3) Fylogenie
- Fylogenie = domein binnen biologie waar systematici ontstaan van + verwantschappen tussen
organismen en groepen van organismen bestudeert
Gebaseerd op aanwijzingen
Via boomstructuur diverse evolutionaire relaties weergeven
- Voordeel van fylogenetische classificatie
Toont onderliggende biologische processen die verantwoordelijk zijn voor verscheidenheid
aan organismen
- Aangetoond: alle huidige soorten hebben een gemeenschappelijke oorsprong (wortels boom)
- Gebruik van fylogenie voor classificatiedoeleinden = relatief recent
a) Een stamboom ‘lezen’
- Fylogenetische stamboom = cladogram geeft evolutieve verwantschappen weer tussen
organismen of groepen van organismen, die men taxa noemt
- Nakomelingen die afstammen van dezelfde knoop vormen zustergroepen. De andere zijn
buitengroepen:
- Alle levende + uitgestorven organismen hebben welbepaalde plaats in deze ene fylogenie
“tree of life”
- Classificaties gebaseerd op fylogenetische relaties, staan borg voor grootst mogelijk
voorspellende waarde m.b.t. de kenmerken van de geclassificeerde organismen
, b) Een boom met verschillende vormen
- Manier waarop fylogenetische stamboom getekend wordt +oriëntatie ervan ≠ van belang
- Zo zijn de volgende voorstellingen allemaal gelijkwaardig:
c) Monofyletische en parafyletische groepen
- Monofyletische groep of clade = groep organismen bestaande uit een voorouder en alle
nakomelingen van die voorouder
- Monofyletische groep stemt niet noodzakelijk overeen met 1 van de groepen uit het
classificatiesysteem van Linnaeus
Bv. Reptielen + vogels samen 1 monofyletische groep vormen. Is niet geval binnen
classificatiesysteem volgens Linnaeus, waar vogels en reptielen tot een verschillende groep
gerekend worden
, - Parafyletische groep = bestaat uit organismen die afstammen van een gemeenschappelijke
voorganger, maar omvat niet alle organismen die van die voorganger afstammen
Reptielen in fylogenie vormen parafyletische groep, omdat vogels er niet zijn in
opgenomen.
4) Soort
- Biologisch: soorten zijn groepen van onderling kruisende natuurlijke populaties, die reproductief
geïsoleerd zijn van andere dergelijke groepen
- Evolutionair: een soort is een enkele evolutielijn bestaande uit organismen met eenzelfde
voorouderlijke afstamming, die verschilt van gelijkaardige evolutielijnen en daardoor
gekenmerkt is door haar eigen evolutieve eigenschappen en haar verloop in de tijd
- Fylogenetisch: een soort is de kleinste onderscheidbare groep (cluster) van individuele
organismen, waarin een voorouderlijk patroon van afstamming voorkomt
- 2 vb. die aantonen niet eenvoudig om sluitende definitie van begrip “soort” te geven:
o Deense dog + chihuahua tot zelfde soort gerekend, hoewel ze niet voldoen aan definitie
volgens BSC
o Alle definities van begrip veronderstellen dat organisme al zijn genen krijgt van 1/2 ouders.
Nu heeft men vastgesteld dat er horizontale genoverdracht kan optreden tussen zeer
verschillende groepen van prokaryoten, sommige eencellige eukaryoten + bepaalde
schaaldieren en stekelhuidigen
B) Welke criteria hanteren bij het classificeren?
- Vóór enkele decennia (fylogenetische) relaties tussen organismen vastgesteld met
“morfologische” kenmerken
Overeenkomsten + verschillen in celstructuren, weefsels, organen, skeletbouw,…
Aspecten van fysiologie, gedrag, enz.
- Laatste decennia ook “moleculaire” kenmerken
Vaak om gegevens die men puurt/haalt uit DNA
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur maximehuygen. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €15,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.