, Deel I: Publiekrecht in perspectief
Hoofdstuk I: Basisbegrippen en centrale thema’s van het publiekrecht
Afdeling III: Het bestuur
Trias politica of de horizontale machtenscheiding: er worden traditioneel drie overheidsfuncties
onderscheiden
1) Wetgevende macht
2) Uitvoerende macht
3) Rechterlijke macht
Het begrip bestuur wordt in beginsel voorbehouden voor de organen en instellingen van de
uitvoerende macht, deze omschrijving schiet echter tekort:
uren, hoewel die niet onder de UM vallen
at voor de tenuitvoerlegging, maar ze heeft ook een normatieve bevoegdheid
ve rechtscolleges worden gerekend tot de UM, maar ze oefenen een rechtssprekende functie uit ≠ besturen
ken is geen monopolie van de UM
n personeel
tregelen oplegt aan een magistraat
Het overheidsapparaat is steeds verder uitgebouwd
• Burgers en ondernemingen komen dagelijks in contact met de overheidsadministratie en dit
voor de meest uiteenlopende aangelegenheden
• In elk van die domeinen vervult het bestuur normerende en uitvoerende en/of rechtsprekende
bevoegdheden
Het bureaucratiemodel van Max Weber (19de – 20ste eeuw)
• Primaat van de politiek
• Administratie voert instructies uit als willoze machine
• Onderworpen aan formele regels en procedures
• Gekenmerkt door een depersonalisering van onderlinge verhoudingen
• Een strikte hiërarchie
Vandaag wordt het bureaucratiemodel geassocieerd met een logge, dure weinig flexibele en
gebruiksonvriendelijke administratie, die weinig ruimte laat voor individuele vrijheid.
Daarom wordt gebruik gemaakt van andere organisatievormen en werkmethodes:
• Administratie moderniseren naar het beeld van private ondernemingschap
• Een beroep doen op gespecialiseerde diensten en instellingen die beschikken over een zekere
autonomie: verzelfstandiging (deconcentratie en decentralisatie)
• Kerntakendebat en privatisering overheidstaken
Recht kan niet tot 1 bestuurslaag worden herleid:
Page | 2
, • Elk bestuursniveau staat in verhouding tot de andere bestuursniveau, die niet als zij zelf
exclusieve gedeelde of concurrerende bevoegdheden hebben en een eigen administratie
• De burgers maken deel uit van verschillende overheidsverbanden, van het lokale tot het
internationale niveau.
3.1. Verhouding tussen regering en administratie en belang van administratieve rekenplichtigheid
A. VOORRANG VAN DE POLITIEK
Door de grote verscheidenheid van domeinen waarop het overheidsbeleid betrekking op heeft:
• Beslaat de administratieve een verschillende diensten met gespecialiseerd personeel,
waarvan vaak afzonderlijke regels en procedures gelden
• In de regering is er dezelfde taakverdeling: de ministers krijgen bevoegdheden die aansluiten bij
een bepaalde overheidsdienst
• De administratie is een instrument in handen van de regering bij de uitwerking, de uitvoering en
de handhaving van wet- en regelgeving
• De ministers zijn politiek verantwoordelijk tegenover het parlement voor de handelingen van de
administratie
o Motie van wantrouwen
o Ontslag van minister
Er zijn verschillende manieren om de controle op de administratie te behouden:
1) Spoils system (VS):
De nieuw verkozen president kan de top van de administratie en soms zelfs de volledige administratie
vervangen door personen op wie hij kan vertrouwen dat zijn beleid getrouwd en snel wordt uitgevoerd.
2) Merit system:
Het merit system is het proces van het bevorderen en aannemen van overheidspersoneel op basis van
hun vermogen om een baan uit te oefenen, in plaats van op basis van hun politieke connecties. Het is
het tegenovergestelde van het spoils system.
3) Partijpolitisering van de administratie:
De functies van topambtenaren worden geregeld door afspraken tussen de politieke partijen
4) Ministeriële kabinetten:
Deze zijn samengesteld uit naaste medewerkers van de minister, zij genieten van het vertrouwen van
de minister of diens politieke partij. Zij zijn de brug tussen de politieke en de administratie, voor de
ambtenarij het direct aanspreekpunt met de minister.
B. ADMINISTRATIEVE REKENPLICHTIGHEID
Page | 3
, Dit houdt in dat de administratie verplicht is om rekenschap af te leggen over de genomen
beslissingen en verantwoordelijk kan worden gesteld voor wat misloopt, dit bestaat uit 2
componenten:
1) De verplichting om rekenschap af te leggen: openheid van zaken geven
2) Ambtenaren kunnen administratief en tuchtrechtelijk verantwoordelijk gehouden worden
wanneer ze verkeerd handelen of aan hun plicht verzuimen
3.2. Verreikende overheidstussenkomst
A. ALGEMEEN EN BIJZONDER TOEZICHT
De verreikende overheidstussenkomst heeft vele oorzaken:
➢ Uitbouw van de sociale staat en de openbare nutsvoorzieningen vanaf midden 19de eeuw
➢ Verdere uitbouw verzorgingsstaat na WO II: sociaal vangnet uitwerken en zich actief inzetten
voor welvaart en welzijn voor alle lagen van de bevolking
➢ Verstedelijking en bevolkingsgroei dwong de overheid tot meer planmatig omgaan met de
grond en de ruimte
➢ Industrialisering vroeg om meer overheidsingrijpen ter bescherming van veiligheid en milieu
➢ Rampen en crisis zetten overheid aan tot noodplannen, maatregelen en verstrengd toezicht
Bijzonder bestuursrecht: ruimtelijke ordening, overheidsopdrachten, ambtenarenrecht, milieurecht,
…
Algemeen bestuursrecht houdt zich bezig met volgende gemeenschappelijke vraagstukken:
➢ Bestuursbegrip, organisatie, verschijningsvormen van bestuur
➢ Verhouding tussen verschillende besturen onderling
➢ Actiemiddelen en werking van het bestuur
➢ Regels/ beginselen waaraan het bestuur gebonden is
➢ Rechtsbescherming van de burger ten aanzien van het bestuur
B. ONTBREKEN VAN CODIFICATIE VAN HET ALGEMEEN BESTUURSRECHT
De regels van het algemeen bestuursrecht zijn verspreid over tal van supranationale normen en zijn
niet verankerd in wetgeving.
➢ Een alomvattende codificatie ligt niet voor de hand: op welk niveau?
➢ Er moet wel veel aandacht worden besteed aan harmonisatie en coördinatie van wet- en
regelgeving op alle niveaus
De fundamentele beginselen (ABBB) en leerstukken (intrekkingsleer) kwamen tot ontwikkeling in
rechtspraak.
3.3. Bijzondere prerogatieven en verplichtingen van het bestuur
Page | 4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur rhunecools. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €10,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
