Notes de cours
Kunstgeschiedenis WBKA tot 1300 - 8 (jaar 1) Iconografie en iconologie: Émile Mâle en Erwin Panofsky
- Cours
- Établissement
College aantekeningen
[Montrer plus]
Vendeur
S'abonner
ndww
Aperçu du contenu
Westerse Architectuur en Beeldende Kunst voor 1300college 8: 9/10: Iconografie en iconologie: Émile Mâle en Erwin Panofsky
In dit college komen de begrippen iconografie en iconologie aan de orde. Je maakt kennis met twee
belangrijke kunsthistorici, te weten Emile Mâle, de grondlegger van de iconografische discipline, en
Erwin Panofsky, die de term iconologie lanceerde.
De studie van de iconografie onderzoekt wat er op een kunstwerk is voorgesteld. De studie van de
iconologie graaft dieper en onderzoekt wat de onderliggende betekenis is van het uitgebeelde en
waarom een bepaalde voorstelling juist in die tijd door een bepaalde opdrachtgever voor een
bepaalde plaats werd geselecteerd.
Voor het tentamen moet je in ieder geval weten wie de beide heren zijn en wat hun verdienste was
voor de kunsthistorische discipline. Ook moet je kunnen aangeven wat het verschil is tussen
iconologie en iconografie.
Niedermendig, interieur van de St
Cyriakuskirche in Niedermendig (Eifel) Elzas
à Laatste oordeel, door trompetten van de
engels
à in de bogen zelfs schilderingen
à continue bijgeschilderd naar mate de
iconografie veranderde
à beeld van de apostelen, herkennen aan 12
man, blote voeten en boeken (evangelie)
Christophoresà christus drager, heilige ,
legende man zoekend naar de hoge heer,
vind uiteindelijk een kluizenaar, zet mensen
over met de boot (doet goed), draagt kindje
jesus…blabla
Voorbeelden van Iconografie
Passie symbolen van Christus
Het lijden van Christus wordt steeds belangrijker, 36 symbolen
Haantje kraait 3x haantje van verraad
Olijfberg, lantaarn à
Heilige jacobus met hoed en stok en jacobsschelp+ man met kroon en lelieà
Heilige jacobus koningt 5 koningen
Wel 3 x te zien in deze kerk. Wat doet dat daar eigelijk? Je zoekt een verklaring? Dit is iconologie
Ridderà kruistocht? Met twee niet westerlingen? Wat doet dat daar? Dit is iconography
DEFINITIES
à De studie van de iconografie onderzoekt wat er op een kunstwerk is voorgesteld. (Mâle)
à De studie van de iconologie graaft dieper en onderzoekt wat de onderliggende betekenis is
van het uitgebeelde en waarom een bepaalde voorstelling juist in die tijd door een bepaalde
opdrachtgever voor een bepaalde plaats werd geselecteerd. (Panofsky)
, Emile Mâle, L'art religieux du XIIIe siècle en France, Parijs 1889
3de editieà in Engels verschenen vanwege zijn populariteit.
Goede inleiding van de iconografie.
De derde editie, die in 1910 verscheen, werd in het Engels vertaald onder de titel
“The Gothic Image, Religious Art in France of the Thirteenth Century”
“In de Middeleeuwen was alle kunst didactisch van aard.
Alles wat de mens moest weten – de geschiedenis van de wereld vanaf de Schepping, de religieuze
dogma’s, de voorbeeldige levens van de heiligen, de hiërarchie van de deugden, de verschillende
wetenschappen, kunsten en ambachten – werden hem bijgebracht door de vensters in de kerk en de
beelden in de portalen.
De kerk was als het ware een ‘Biblia Pauperum’ (een armen-Bijbel), een term die door de
boekdrukkers uit de 15de eeuw werd bedacht voor een van hun eerste boekproducties.
Door simpelweg te kijken leerden de eenvoudige en onwetende mensen, diegenen die gerekend
werden tot het “sancta plebs Dei” (heilige volk van God), in de kerk vrijwel alles over hun geloof.
De daar uitgebeelde figuren, die uitdrukking geven aan een grote spirituele diepgang, leken wel de
levende getuigenis te zijn van de waarheid van het Woord Gods.
De ontelbare beelden, die op heldere wijze waren gerangschikt, stonden symbool voor de
wonderbare orde die door de geniale geschriften van Sint Thomas van Aquino de geesteswereld
regeerde”.
“Door het medium van de kunst werden zelfs de meest eenvoudige en nederige mensen doortrokken
van de moeilijkste theologische concepten.
Maar de betekenis van deze diepzinnige werken werd langzamerhand obscuur.
Latere generaties, met een geheel ander wereldbeeld, begrepen de middeleeuwse kunst niet meer,
en na de tweede helft van de 16de eeuw was deze zelfs tot een compleet enigma verworden.
Symboliek, de ziel van de gotische kunst, was dood.”
Volgens Mâle:
Sleutel was verloren gegaan, hoe vinden we hem weer terug, hoe kunnen we het weer openen?
“Alles wat de theoloog, de encyclopedist en de exegeet als essentieel beschouwden kreeg zijn
weerslag in steen en glas-in-lood”
Victor Hugo, Notre Dame de Paris, 1482 uit 1831:
“Het architectonisch boek behoorde niet langer toe aan de priester, aan de religie, aan Rome: het was
het boek der verbeelding, der poëzie, van het volk […]”
Victor Hugo: “de Middeleeuwen kenden geen enkele essentiële gedachte die ze ook niet in steen
lieten uithouwen”
1831à pleidooi voor het behoud van de notre dame, want die ging op de schop vandaar dat Hugo
een verhaal omheen heeft gemaakt.
Beeldhouwwerk en schilderen
Volgens Hugo:De middeleeuwen kenden geen enkele essentiele gedachte die ze ook niet insteen lieten
uithouwen. De kathedraal was als een boek voor het volk en hield niet op te onderrichten tot de
boekdrukkunst het iedereen mogelijk maakte boeken te bezitten, totdat: “De gotische zon te rusten
werd gelegd achter de gigantische drukpersen van Mainz”.
Emile Mâle: “Er is eigenlijk maar een manier om de Middeleeuwen te leren kennen en dat is om zo
diep mogelijk te duiken in het christelijke gedachtegoed. En het is juist in de kathedraal, met haar
mystieke geometrie, haar duizenden figuren die geschilderd of gebeeldhouwd zijn, dat de theologie,
de liturgie, de wetenschap, zijn verbeeld in een begrijpelijke vorm. Het abstracte denken van de
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur ndww. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €8,86. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
79202 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans