Dit document biedt een uitgebreide en helder gestructureerde samenvatting van het vak Strafrecht en Strafprocesrecht, gegeven door de gerenommeerde professor Michele Panzavolta tijdens het academiejaar 2023/2024. Alle belangrijke concepten en onderwerpen die tijdens de colleges aan bod kwamen, word...
DEEL 1: ALGEMENE ORIËNTATIE............................................................................................................................................ 2
Hoofdstuk 1: wat is strafrecht ............................................................................................................................................... 2
1.1. Het verschijnsel ‘strafrecht’ ................................................................................................................................................ 2
1.2. Het begrip ‘strafrecht’ ......................................................................................................................................................... 3
1.2.1. Strafrecht in ruime zin................................................................................................................................................ 4
4.1.1. Wat is het doel van strafrecht? .................................................................................................................................. 6
2.1. Het Belgisch strafwetboek .................................................................................................................................................. 7
2.2. Het Belgische wetboek van strafvordering ....................................................................................................................... 11
Hoofdstuk 3: Situering van het strafrecht tussen andere rechtsdisciplines ............................................................................ 16
3.1. Autonomie van strafrecht ................................................................................................................................................. 16
3.1.1. Functionele autonomie van het strafrecht .............................................................................................................. 17
3.1.2. Conceptuele autonomie SR ...................................................................................................................................... 18
3.1.3. Autonomie van strafprocesrecht tav gerechtelijk recht .......................................................................................... 18
3.2. Publiekrechtelijke karakter van strafrecht ........................................................................................................................ 18
hoofdstuk 4: indeling van het strafrecht .............................................................................................................................. 20
4.1. Algemeen strafrecht en bijzonder strafrecht .................................................................................................................... 20
4.2. Buitenlands en internationaal strafrecht .......................................................................................................................... 21
DEEL 2: STRAFWET ............................................................................................................................................................. 23
HOOFDSTUK 1: HET LEGALITEITSBEGINSEL .......................................................................................................................... 23
HOOFDSTUK 2: het legaliteitsbeginsel en de bronnen van het strafrecht .............................................................................. 24
2.1. Formele bronnen van het strafrecht ................................................................................................................................. 25
2.1.1. Internationale verdragen ......................................................................................................................................... 27
2.1.2. Federale strafwetgeving .......................................................................................................................................... 29
2.1.3. Regionale strafwetgeving door gewesten en gemeenschappen ............................................................................. 32
2.1.4. Lokale strafwetgeving .............................................................................................................................................. 34
2.2. Legaliteitscontrole door hoven en rechtbanken ............................................................................................................... 35
2.2.1. Toetsing van formele wetten aan hogere normen .................................................................................................. 35
HOOFDSTUK 3: HET LEGALITEITSBEGINSEL EN DE INTERPRETATIE VAN DE STRAFWET ........................................................... 36
3.2. Interpretatiemethoden in het strafrecht........................................................................................................................... 39
3.2.1. Normale interpretatiemethoden ............................................................................................................................. 39
3.2.2. Geen analogie in het nadeel van de verdachte ....................................................................................................... 40
,Hoofdstuk 4: Het misdrijf en zijn constitutieve elementen ................................................................................................... 44
4.1. Het begrip ‘misdrijf’ in het Belgisch strafrecht ................................................................................................................. 44
4.2. De constitutieve elementen van het misdrijf .................................................................................................................... 46
4.2.1. Terminologie: elementen v. bestanddelen .............................................................................................................. 46
4.2.2. Constitutieve elementen: meer dan materieel en moreel element........................................................................ 46
HOOFDSTUK 5: DRIEDELIGE INDELING VAN MISDRIJVEN...................................................................................................... 47
10.2. Algemene voorwaarden (componenten) voor de strafbare pogingg ............................................................................. 107
10.2.1. Voornemen ............................................................................................................................................................ 107
, 10.2.2. Uitwendige daden die begin van uitvoering zijn ................................................................................................... 107
10.2.3. Buiten de wil van de dader .................................................................................................................................... 109
10.3. Bijzondere gevallen van (strafbare) poging .................................................................................................................... 110
10.3.1. De ondeugdelijke poging........................................................................................................................................ 110
10.3.2. Het putatieve (vermeend) misdrijf ........................................................................................................................ 111
10.4. Bestraffing van poging .................................................................................................................................................... 112
11.2. Algemene voorwaarden voor strafbare deelneming ...................................................................................................... 115
11.2.1. Noodzaak van een hoofdmisdrijf ........................................................................................................................... 115
11.2.2. Deelnemingsgedraging........................................................................................................................................... 116
11.3. Bestraffing van de deelneming ....................................................................................................................................... 121
11.4. Bijzondere gevallen van deelneming .............................................................................................................................. 122
hoofdstuk 2: de straffen ................................................................................................................................................... 128
2.1. Begrip en kenmerken ...................................................................................................................................................... 128
2.1.1. Het begrip ‘straf’ .................................................................................................................................................... 128
2.1.2. Kenmerken ............................................................................................................................................................. 129
2.2. Indelingen van de straffen .............................................................................................................................................. 130
2.3. Straffen toepasselijk op natuurlijke personen ................................................................................................................ 132
2.3.1. De hoofdstraffen .................................................................................................................................................... 132
2.3.2. Bijkomende straffen ............................................................................................................................................... 136
2.4. Straffen toepasselijk op rechtspersonen ......................................................................................................................... 147
2.4.1. De hoofdstraf ......................................................................................................................................................... 147
2.4.2. De bijkomende straffen ......................................................................................................................................... 148
hoofdstuk 3: strafrechtelijke beveiligings- en beschermingsmaatregelen............................................................................ 149
3.1. Maatregelen bij minderjarigen ....................................................................................................................................... 150
hoofdstuk 2: straftoemeting bij natuurlijke personen ........................................................................................................ 152
4.1. De probatiewet van 29 juni ‘64 ....................................................................................................................................... 172
4.2. De opschorting van de uitspraak van de veroordeling ................................................................................................... 173
4.2.1. Voorwaarden opschorting ..................................................................................................................................... 173
4.2.2. Gevolgen opschorting ............................................................................................................................................ 175
4.3. Het uitstel van de tenuitvoerlegging van de straffen ..................................................................................................... 175
4.3.1. Voorwaarden uitstel............................................................................................................................................... 176
4.3.2. Gevolgen uitstel ..................................................................................................................................................... 177
4.4. Probatie-opschorting en probatieuitstel ......................................................................................................................... 177
4.5. Rechtspersonen en probatiewet ..................................................................................................................................... 178
Hoofdstuk 5: de beveiligingsperiode ................................................................................................................................. 178
hoofdstuk 6: straftoemeting bij overschrijding van redelijke termijn .................................................................................. 178
hoofdstuk 7: de onderlinge combinatie van de wettelijke regels inzake straftoemeting: een poging tot synthese ................ 179
DEEL 3: VORDERINGEN DIE ONTSTAAN UIT EEN MISDRIJF .................................................................................................. 180
HOOFDSTUK 1: INSTELLING EN UITOEFENING VAN DE STRAFVORDERING ........................................................................... 180
1.1. Instelling en uitoefening strafvordering.......................................................................................................................... 189
1.1.1. Het OM ................................................................................................................................................................... 189
1.1.2. Ambtenaren en organen die niet behoren tot OM ............................................................................................... 198
1.1.3. Burgerlijke partij/slachtoffers ................................................................................................................................ 198
1.2. Tegen wie wordt strafvordering uitgeoefend? ............................................................................................................... 199
1.2.1. Verdachte, inverdenkinggestelde en beklaagde .................................................................................................... 199
1.2.2. Positie van civielrechtelijke aansprakelijke partij (CAP) ........................................................................................ 200
hoofdstuk 2: de burgerlijke vordering ............................................................................................................................... 201
2.1. Slachtoffer en “benadeelde persoon” ............................................................................................................................. 201
2.3. De burgerlijke vordering voor de strafrechter ................................................................................................................ 204
2.3.1. Voorwerp burgerlijke vordering............................................................................................................................. 204
2.3.2. Instelling burgerlijke vordering .............................................................................................................................. 205
2.3.3. Verhouding tussen SV (strafvordering) en BV (burgerlijke vordering) .................................................................. 205
DEEL 4: DE RECHTSPLEGING IN DE ONDERZOEKSFASE ........................................................................................................ 206
hoofdstuk 1: het politiewezen .......................................................................................................................................... 207
hoofdstuk 2: types van onderzoek .................................................................................................................................... 207
2.1. Opsporingsonderzoek (OO) ............................................................................................................................................. 208
2.1.1. Definitie en draagwijdte ............................................................................................................................................. 208
2.1.2. Verantwoordelijkheid en rol van het OM .................................................................................................................. 208
2.1.3. Politie .......................................................................................................................................................................... 208
2.1.4. Proactieve recherche .................................................................................................................................................. 209
2.2. Het gerechtelijk onderzoek (GO) ..................................................................................................................................... 214
2.2.1. Definitie en draagdwijdte ........................................................................................................................................... 214
2.3. Verantwoordelijkheid en rol van onderzoeksrechter ...................................................................................................... 216
2.3.1. Kenmerken ................................................................................................................................................................. 219
3.4. Voorlopige maatregelen ten aanzien van rechtspersonen ............................................................................................. 262
hoofdstuk 4: vrijheidsberoving en voorlopige hechtenis .................................................................................................... 262
4.1. Voorlopige hechtenis....................................................................................................................................................... 262
4.1.1. Vrijheidsberoving voor voorlopige hechtenis ........................................................................................................ 264
4.1.2. Eigenlijke voorlopige hechtenis ............................................................................................................................. 267
4.1.3. Borgsom en vrijheid onder voorwaarden .............................................................................................................. 274
hoofdstuk 5: toezicht op en afsluiting van het onderzoek .................................................................................................. 276
5.1. Afsluiting opsporingsonderzoek ...................................................................................................................................... 277
5.2. Toezicht op en afsluiting van het gerechtelijk onderzoek ............................................................................................... 277
5.2.1. Tussenkomst van de Kamer van Inbeschuldigingstelling....................................................................................... 285
DEEL 5: DE RECHTSPLEGING IN DE FASE VAN HET VONNISGERECHT.................................................................................... 286
HOOFDSTUK 1: HET VONNISGERECHT ............................................................................................................................... 286
1.1. Bevoegdheidsregeling ..................................................................................................................................................... 288
1.1.1. Gewone bevoegdheidsregels ................................................................................................................................. 288
1.1.2. Samenhang en opsplitsbaarheid ............................................................................................................................ 290
1.1.3. Controle van de bevoegdheid ................................................................................................................................ 291
1.2. Aanhangigmaking ........................................................................................................................................................... 292
1.2.1. Vormen van aanhangigmaking .............................................................................................................................. 293
, 1.3. Samenstelling van de zetel .............................................................................................................................................. 293
hoofdstuk 2: voortduren van bewarende maatregelen ...................................................................................................... 293
2.2. Het ‘strafrechtelijk kort geding’ ...................................................................................................................................... 294
3.1. Recht op een eerlijk proces ............................................................................................................................................. 294
3.1.1. Toepassingsgebied van art 6 EVRM ....................................................................................................................... 294
3.2. Onafhankelijke en onpartijdige rechter .......................................................................................................................... 295
3.4. Mondeling karakter van de terechtzitting ...................................................................................................................... 296
DEEL 8: DE UITSPRAAK ..................................................................................................................................................... 313
1.1. Totstandkoming .............................................................................................................................................................. 313
1.1.1. Soorten van vormvereisten .................................................................................................................................... 313
1.1.2. Uitspraak over de strafvordering ........................................................................................................................... 313
1.1.3. Uitspraak over burgerlijke vordering ..................................................................................................................... 315
1.2. Motivering ....................................................................................................................................................................... 315
1.2.1. Aard en grondslag .................................................................................................................................................. 315
hoofdstuk 2: de uitvoering................................................................................................................................................ 317
hoofdstuk 3: gezag van gewijsde....................................................................................................................................... 317
DEEL 9: DE RECHTSMIDDELEN ........................................................................................................................................... 318
DEEL 11: TOEPASSING VAN DE STRAFWET NAAR DE PLAATS .............................................................................................. 327
DEEL 12: TOEPASSING SW. IN DE TIJD ............................................................................................................................... 327
DEEL 13: BELETSELEN VOOR DE NORMALE UITOEFENING VAN DE STRAFVORDERING, DE BURGELIJKE VORDERING OF DE
UITVOERING VAN DE SANCTIE .......................................................................................................................................... 331
HOOFDSTUK 1: MISDRIJVEN MET EEN BIJZONDER GRONDWETTELIJK STATUUT .................................................................. 331
1.1. Politieke misdrijven ......................................................................................................................................................... 331
1.1.1. Situering in het Belgische strafrecht ...................................................................................................................... 331
1.1.2. Bepaling en soorten van ‘politieke misdrijven) ..................................................................................................... 331
1.1.3. Belang van onderscheid tussen politieke misdrijven en misdrijven van gemeen recht........................................ 332
1.2. Drukpersmisdrijf .............................................................................................................................................................. 332
1.2.1. Constitutieve voorwaarden ................................................................................................................................... 332
1.2.2. Juridisch karakter van het drukpersmisdrijf .......................................................................................................... 332
1.2.3. Belang onderscheid drukpersmisdrijven – misdrijven gemeen recht ................................................................... 333
HOOFDSTUK 3: SCHORSING VAN DE STRAFVORDERING ..................................................................................................... 334
3.1. Schorsing wegens bijzondere status van de verdachte .................................................................................................. 334
3.1.1. Immuniteiten volgens nationaal publiekrecht ....................................................................................................... 334
, 3.1.2. Immuniteiten volgens internationaal publiekrecht ............................................................................................... 334
HOOFDSTUK 4: VERVAL VAN DE Strafvordering ................................................................................................................. 334
4.3. Onmiddellijke inning van een geldsom of het volgen van een opleiding ........................................................................ 339
4.4. Administratieve geldboete als grond van verval ............................................................................................................ 339
4.5. Verjaring van de strafvordering ...................................................................................................................................... 340
4.5.1. Verjaringstermijnen ............................................................................................................................................... 342
4.5.2. Stuiting ................................................................................................................................................................... 343
4.5.3. Schorsing ................................................................................................................................................................ 345
4.6. Gezag van gewijsde en ne bis in idem in de Europese Unie............................................................................................ 345
4.6.1. Exceptie van ne bis in idem .................................................................................................................................... 345
4.6.2. Ne bis in idem: ratio ............................................................................................................................................... 346
4.6.3. Ne bis in idem: bronnen ......................................................................................................................................... 346
4.6.4. Componenten ........................................................................................................................................................ 346
DEEL 15: toekomstmuziek – nieuwe wetboeken ................................................................................................................ 348
hoofdstuk 1: wetsvoorstel houdende het strafwetboek ..................................................................................................... 348
hoofdstuk 2: wetsvoorstel houdende het wetboek van strafprocesrecht ............................................................................ 348
, Examen: gesloten boek (enkel VRG-codex)
• Deel 1: 16 meerkeuzevragen met 4 antwoordmogelijkheden. 1 mogelijkheid is juist. Met giscorrectie. Dit deel
staat op 10 punten. Moeilijkste deel van het examen.
• Deel 2: open vragen (oefening en casus). Dit deel staat ook op 10 punten. Invuloefening (vrij gemakkelijk) om
de basiskennis van enkele begrippen te toetsen. Dan komt er een casus met 4 à 5 open vragen.
→ Er komen oefensessies + eventuele voorbeeldvragen op Toledo
Inhoudelijke aspect:
Basiskennis Kritische kennis
• Terminologie • Hoe het straf(proces)recht is
• Kennis van kernbegrippen, beginselen, o Positief strafrecht
belangrijkste bepalingen strafwetten • Heeft altijd te maken met de vraag: “maar ook
waarom het zo is?” = begrijpen, analyseren,
evalueren van strafwetten/bepalingen
o Er zit een ideologisch standpunt achter
de bepalingen
Belangrijkste vraag: “Waarom (is het zo en niet
anders)?”
• Bv. Waarom gaan we bij de bepaling van de straf
in sommige gevallen niet alle misdrijven
samentellen?
1
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur Crimstudent. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €15,08. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
