2BA RECHTEN
SAMENVATTING
INTELLECTUELE
EIGENDOMSRECH
TEN (HENDRIK
VAN HEES)
Azra Tok
2023-2024
,Intellectuele eigendomsrechten
DEEL 1: Inleiding
Wat zijn IER-rechten?
Onderscheid tussen objectief recht en subjectief recht
- Objectief = geheel van rechtsregels die op een bepaald tijdstip op het grondgebied van een bepaalde
staat van kracht zijn
o Kent aan ieder individu (rechtssubject) subjectieve rechten toe
- Subjectief: = geheel van rechtsregels, bestaande uit een erkende of toegekende heerschappij, die
strekken tot de bevrediging van menselijke behoeften (rechten die u onttrekt uit het objectieve recht).
Hierbij maakt men klassiek een onderscheid tussen 2 soorten subjectieve rechten
o Publieke subjectieve rechten: rechten die je uitoefent t.o.v. de overheid (politieke rechten)
o Private subjectieve rechten: rechten die we hebben en waarmee we de doelstelling in ons
leven kunnen realiseren
Extra-patrimoniale rechten: rechten die we allemaal bezitten, maar ze maken geen
deel uit van ons vermogen. Bovendien kunnen ze ook niet gecontracteerd worden
omdat ze geen deel uitmaken van ons vermogen
Familierechten
o Vb. recht om te huwen, recht om te scheiden
Persoonlijkheidsrechten: rechten die aspecten van uw persoonlijkheid
beschermen. Dit interesseert ons want in de IER zitten aspecten van
persoonlijkheidsrechten in (ze stellen aspecten van onze
persoonlijkheidsrechten veilig)
o Vb. recht op fysieke integriteit, recht op afbeelding (niemand mag
van u een foto nemen zonder uw toestemming en die op sociale
media zetten
Ze zijn niet voor iedereen absoluut.
o Vb. recht op naam, als je een bekende persoon bent heeft dat
recht wel meer waarde. Brantano > winkelketen waar je schoenen
kon kopen. Toen ze op de markt kwamen, moesten ze een zekere
vorm van aandacht krijgen. In een campagne hebben ze gespeeld
met de namen van bekende personen. Voor dat soort van zaken
moet je toestemming vragen
Ze zijn ook niet limitatief, soms wordt er in de rechtspraak een nieuw
persoonlijkheidsrecht gecreëerd
o Vb. recht op stem. Een bedrijf wil dat Rocco Granata een
reclamespotje inspreekt, maar ze laten een imitator die stem
inspreken nadat hij het had geweigerd. Het recht op stemgeluid is
dus ook een aspect van de persoonlijkheid die veilig wordt gesteld
Meestal baseert men zo’n nieuw recht op art. 1382 BW
1
, Patrimoniale rechten: ze maken deel uit van ons vermogen. Dit heeft als gevolg dat
ze overgedragen kunnen worden aan onze erfgenamen en ze kunnen ook
gecontracteerd worden.
Ze geven je een heerschappij, dit is de essentie
Zakelijke rechten: deze rechten geven je een heerschappij over een zaak
o Vb. eigendomsrechten
Vorderingsrechten: ze geven ook een heerschappij, je kan een bepaalde
gedraging verlangen van iemand (niet op een persoon zelf, anders slavernij)
o Vb. schuldvordering, schadevergoeding
Intellectuele rechten: ze geven je een heerschappij op een creatie van de
geest
o Vb. merk
Verschil?
Extra-patrimoniale rechten zijn rechten die u bezit, maar geen deel uitmaken van
uw vermogen. Deze rechten kunnen dus niet vererfd worden, omdat ze geen
deel uit zullen maken van uw nalatenschap. Wat is dan hun lot?
o Sommige verdwijnen
Vb. recht om te huwen
o Sommige blijven bestaan
In dat geval mogen uw erfgenamen die uitoefenen, maar zij
zullen er geen eigenaar van zijn
Patrimoniale rechten zijn rechten die u bezit, en ook deel uitmaken van uw
vermogen. Al die rechten geven u heerschappij
De indeling van de I.E.R.
Het is een verzamelbegrip en ze vallen uiteen in 2 categorieën (het is een wereldwijd onderscheid omdat het
onderscheid ook vast ligt in internationale verdragen)
- Industriële eigendomsrechten
o Merkenrecht: van belang voor ondernemingen
Vb. logo Coca Cola, MAAR ook de vorm van het flesje
Vb. logo Microsoft, MAAR ook de beweging die de vierkantjes maken om het logo te
vormen
o Tekeningen- en modellenrecht: bescherming van vormgeving (vb. vorm van laptop, bril,
schoenen, …) > komt niet aan bod in dit vak (overlapt grotendeels met auteursrecht)
o Octrooirecht: bescherming van uitvindingen (iets technisch)
o Kwekersrecht: bescherming van nieuwe rassen (vb. nieuwe soorten appels) > komt niet aan
bod in dit vak
o Chipsrecht: bescherming van chips, alles wat zit in de auto, horloge, … (ook vrij technisch) >
komt niet aan bod in dit vak
o Benamingen oorsprong/ geografische aanduidingen/ herkomstaanduidingen :
Vb. champagne, kaas, … > komt niet aan bod in dit vak
o Handelsnaam: niet verwarren met merken, een merk gebruik je voor waren of diensten. Een
handelsnaam gebruik je om je handelsactiviteit aan te duiden (naam waaronder u handel
drijft)
Vb. Studio Brood => bakkerijtje
o Gebruiksmodellen: systeem van bescherming van kleine uitvindingen > komt niet aan bod in
dit vak want we kennen het niet in BE
- Auteursrecht
2
, = een verzamelbegrip
o Auteursrecht sensu stricto (in de enge zin van het woord): alles kan in principe het voorwerp
vormen van auteursrechtelijke bescherming (zeer ruim beschermingsregime)
o Naburige rechten: bescherming die men geeft aan prestaties die te maken hebben met
auteursrecht, maar die toch niet worden beschermen door het auteursrecht
Vb. de uitvoerende kunstenaars > mensen die acteren, muzikanten, … ze hebben een
apart beschermingsregime. Je moet toestemming hebben van de auteurs +
toestemming van degene die zingen, acteren, …
o Bescherming computer-programma’s
o Databanken
Pas op!
- Bedrijfsgeheimen/know how:
o Vb. samenstelling van het product waarmee speculaas wordt gemaakt (Lotus). In BE hebben
we een beschermingsregime voor bedrijfsgeheimen MAAR het is geen intellectueel
eigendomsrecht, daarom kijken we er niet naar
Waarom? Het geeft je geen exclusieve rechten op een bedrijfsgeheim. Die wetgeving probeert alleen
te verhinderen dat anderen bepaalde handelingen stellen
Het hangt er wel mee samen, daarom oppassen
- Domeinnamen: vb. www.ugent.be
Het enige wat die wetgeving doet is de mogelijkheid bieden aan iemand met een intellectueel recht
om op te treden tegen iemand die zonder toestemming de naam die de eerste heeft, deponeert als
domeinnaam (vb. zaak Filip de Winter) > geeft geen exclusiviteit
Kenmerken van de I.E.R.
Het is een aparte rechtscategorie omdat men aan die rechten een aantal kenmerken toeschrijft die eigen zijn
aan de IER en waardoor ze ook verschillen van andere rechten zoals vorderingsrechten, zakelijke rechten, …
- Monopolierecht voor u en verbodsrecht voor anderen : je krijgt een monopolie op je creatie (<>
verbodsrechten: voor derden zijn het verbodsrechten. Je kan vb. verbieden dat iemand jouw nota’s
kopiëert)
o Het feit dat jij een intellectueel recht hebt, wil zeggen dat anderen daarvan moeten afzien
- Aan eenieder tegenstelbaar: als je een IER hebt, dan mag niemand zonder uw toestemming uw creatie
gebruiken, ook al wist die persoon niets af van het bestaan van uw IER
o iedereen moet dat respecteren, ongeacht of zij van het bestaan ervan op de hoogte zijn of
niet
- Begrensde rechten:
o Probleem: we leven in een systeem van vrije mededinging -> dit betekent ook vrijheid van
kopie (i.k.v. concurrentie).
Porbleem want wie zou nog willen investeren in nieuwe uitvindingen als de
concurrent het toch gewoon kan kopiëren? Dit moet je ergens beperken en dit
wordt gedaan door IER.
Oplossing: uitzonderingen op het recht van vrije mededinging
vb. je mag vrij zwemmen in de zee, maar hier en daar liggen eilanden waar
je af moet blijven. IER zijn eilanden in een zee van mededinging, een
uitzondering op de vrijheid van kopie
maar die intellectuele rechten hebben ook 3 belangrijke grenzen:
Waar zitten die begrenzingen?
3
