Dit document omvat alle hoofdstukken omtrent publieke economie uit het boek 'wegwijs in economie'. Het vak bespreekt verschillende theorieën, grafieken, definities etc. Voor de duidelijk omvat het document volzinnen met voldoende informatie, grafieken ter verduidelijking, fictieve situaties om the...
,Publieke economie
Deze cursus laat studenten in de bachelor bestuurskunde kennismaken met economische argumenten waarom
overheden ingrijpen in de economie. Het publiek economisch begrippenkader wordt geïntroduceerd en allocatieve,
distributieve en stabiliserende motieven voor overheidsingreep worden overlopen. Daarnaast worden de gevolgen
van overheidsingrepen uiteengezet en wordt aandacht besteed aan overheidsfaling
Evaluatie: 25% werkstuk + 75% schriftelijk examen
Inhoud
Les 1 – inleidende info.....................................................................................................................................................3
A - Inleiding..................................................................................................................................................................3
B - Stel: geen overheid/staat.......................................................................................................................................3
DE RUILECONOMIE..................................................................................................................................................4
EFFICIËNTIE (3 MANIEREN)......................................................................................................................................5
WELVAARTSTHEOREMA..........................................................................................................................................6
H19 – externaliteiten.......................................................................................................................................................6
A – inleiding.................................................................................................................................................................6
B – manieren om externaliteiten te analyseren..........................................................................................................6
1 PIGOU – EXTERNALITEITEN IN EEN MARKT..........................................................................................................6
2 MARKT VAN DE VERVUILING/EXTERNALITEITEN..................................................................................................8
3 DOEL VAN DE OVERHEID......................................................................................................................................8
4 (POSITIEVE) EXTERNALITEITEN IN EEN MARKT..................................................................................................10
C- Coase theorema....................................................................................................................................................10
D – Internaliteiten.....................................................................................................................................................10
E – merite en demeritegoederen..............................................................................................................................11
H20 – Publieke goederen..............................................................................................................................................11
A – twee kenmerken van goederen...........................................................................................................................11
B – probleem bij publieke goederen..........................................................................................................................12
C – optimale voorziening privaat en publieke goederen...........................................................................................12
D – evaluatie publieke goederen...............................................................................................................................13
E – kenmerken van goederen....................................................................................................................................14
1 – COMMON POOL GOEDEREN/GEMEENSCHAPPELIJK BRONNEN......................................................................14
2 – CLUBGOEDEREN...............................................................................................................................................14
F – Hoe beslissen tot voorziening van publieke goederen.........................................................................................14
1 – KEA................................................................................................................................................................... 14
2 – MKBA...............................................................................................................................................................15
3 – WAARDERINGSMETHODEN VOOR NIET-MARKTGOEDEREN............................................................................16
4 – SOOTEN WAARDEN..........................................................................................................................................17
5 – WAARDERINGSMETHODEN.............................................................................................................................17
1
,H18 – Mededingingsbeleid............................................................................................................................................19
A – De overheid als bewaker van competitie............................................................................................................19
B – (Meting van) competitie?....................................................................................................................................20
C – Efficiëntie?...........................................................................................................................................................20
Rationaliteit, rationeel keuzemodel, speltheorie en behavioural economics................................................................21
A – rationeel keuzemodel..........................................................................................................................................21
1 EXPECTED UTILITY MODEL..................................................................................................................................21
2 PROSPECT THEORY.............................................................................................................................................22
B – behavioural economics (gedragseconomie)........................................................................................................22
1 GEDRAGSVERTEKENINGEN.................................................................................................................................22
2 KRITIEKEN...............................................................................................................................................................24
C – rationaliteit – speltheorie....................................................................................................................................24
H7&23 – Gevolgen van beleidsinstrumenten................................................................................................................25
A – Inleiding...............................................................................................................................................................25
B – Indirecte belastingen en subsidies.......................................................................................................................25
INDIRECTE BELASTINGEN.......................................................................................................................................25
PRIJSELASTISCH.....................................................................................................................................................26
PRIJSINELASTISCH..................................................................................................................................................27
SUBSIDIES..............................................................................................................................................................28
C – prijsinterventie....................................................................................................................................................28
MAXIMUMPRIJS / PRIJSPLAFOND..........................................................................................................................28
MINIMUMPRIJS / PRIJSBODEM.............................................................................................................................29
D – Quota.................................................................................................................................................................. 29
E – Optimale belastingen...........................................................................................................................................29
TWEE INTUÏTIES.....................................................................................................................................................30
H22 – Publieke keuze en sociale keuze.........................................................................................................................30
A – Normatieve welvaartstheorie..............................................................................................................................30
B – Publieke keuzetheorie.........................................................................................................................................31
VERKIEZINGEN.......................................................................................................................................................31
STEMPROCEDURES................................................................................................................................................31
C – Verkiezingen en het onmogelijkheidstheorema van Arrow.................................................................................31
D – Theorie van de mediaankiezer............................................................................................................................32
E – De budget maximaliserende ambtenaar van een overheidsdienst (Niskanen)....................................................33
F – De wet van Wagner..............................................................................................................................................33
G – De wet van Baumol.............................................................................................................................................33
H – Pal of ratchet effect.............................................................................................................................................33
H21 – Ongelijkheden en herverdeling...........................................................................................................................34
A – beoordeling van ongelijkheden...........................................................................................................................34
2
, 1 WAAROM AANDACHT VOOR ONGELIJKHEID HEBBEN?......................................................................................34
2 DISCRIMINATIE...................................................................................................................................................34
B – Hoe ongelijkheid meten?.....................................................................................................................................35
1 HOE NU GAAN METEN?......................................................................................................................................35
2 PROBLEMEN MET METING VAN ONGELIJKHEID.................................................................................................36
C – Armoede..............................................................................................................................................................36
1 HOE ARMOEDE METEN?.....................................................................................................................................36
D – Herverdelingsbeleid............................................................................................................................................36
Les 1 – inleidende info
A - Inleiding
Publieke economie = allocatie + distributie + stabilisatie
Redenen voor grote groei van de staat:
- Door oorlogen de oorlogseconomie overheidsbestedingen stijgen enorm (70%)
- Beloftes aan het volk zorgen voor een graduele toename van de overheid
Er zijn 2 visies op de relatie tussen het individu en de staat:
Organische visie Mechanistische visie
- De maatschappij wordt gezien als een natuurlijk - Overheid wordt gemaakt door individuen
organisme - Individuen hebben doelen, maar sommige
- De maatschappij heeft doelen (worden door de worden makkelijker collectief gerealiseerd
staat bepaald). Het gevoerde beleid dient deze Bv veiligheid publieke economie
te bereiken
B - Stel: geen overheid/staat
= we zouden te maken hebben met een ongereguleerde economie (geen rechtshandhaving, eigendomsrechten …)
- Via de speltheorie wordt aangetoond dat een minimale staat noodzakelijk is en voor verbetering zorgt voor
alle aanwezigen
De markt zou wel aanwezig zijn maar er zijn voorwaarden nodig om een markt te laten werken
- Men moet een marktevenwicht zien te bereiken zorgt voor de hoogst mogelijke maatschappelijke
welvaart
Werkt via het consumenten- en producentensurplus
De invisible hand zorgt ervoor dat er geen overheid nodig is om tot een evenwicht te komen, maar …
Er moet sprake zijn:
1 marktefficiëntie
= het perfecte evenwicht zien te vinden tussen V & A
2 pareto efficiëntie
= het is onmogelijk om nog beter te doen / om een beter evenwicht te vinden
1 & 2 = markten en pareto-efficiëntie
- Marktpartijen beschikken over goederen en zijn in staat deze te ruilen. Ze zullen deze enkel vrijwillig ruilen
indien ze er beide op vooruit gaan en er dus door die handel een pareto-verbetering ontstaat.
STEL : 2 MARKTEPARTIJEN MET VERSCHILLENDE WELVAARTSNIVEAUS
Beide partijen zullen enkel ruilen indien hun welvaart (nut) er op
Vooruit zal gaan.
3
- Stel: punt a is initiële punt
- Alle punten die in het gearceerde deel liggen zijn
Bereikbare verbeteringen tov. A via handel
- Ieder punt (bv. b) die op de rode lijn ligt binnen dat deel is
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur elise-bossuyt. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
