Scheikunde NOVA
VWO 5 Hoofdstuk 10 Organische verbindingen
Paragraaf 10.1 Klassen van organische verbindingen
Organische verbindingen = moleculaire stoffen waarvan moleculen zijn opgebouwd uit C-
en H-atomen
- tegenovergestelde: anorganische verbindingen (bijv. zouten, water en zwaveldioxide)
Koolwaterstoffen (C/H): alkanen, alkenen, cycloalkanen
hydrofoob + niet zo reactief
meestal 1 H-atoom vervangen door een atoom(groep) ontstaat karakteristieke groep
Carbonzuur = koolwaterstof + carboxygroep
- waterstofbruggen die door -COOH groep wordt gevormd
- H-atoom van carboxygroep kan worden afgestaan in een
zuur-basereactie (zuurrest: COO-)
- achtervoegsel: -zuur
- bij cyclische verbinding, kan C-atoom niet in hoofdketen,
achtervoegsel: -carbonzuur
Alkaan = enkele bindingen
- CnH2n+2
- achtervoegsel: -aan
Alkeen = dubbelen binding(en)
- CnH2n
- achtervoegsel: -een
Alkyn = drievoudige binding(en)
- achtervoegsel: -yn
Cycloalkaan = C-atoom in een ring
- tussenvoegsel: -cyclo-
Benzeen = om de beurt een dubbele/enkele binding
- dubbele binding kan verschuiven stabiel
- tussenvoegsel: -benzeen-
Halogeenalkaan = met F, Cl, Br, I als functionele groep
- tussenvoegsel: -fluor-, -chloor-, -broom-, -jood-
Alkanol / alcohol = –OH-groep
- achtervoegsel: -ol
- soms tussenvoegsel: -hydroxy-
(alkaan) amine = -NH2-groep
- achtervoegsel: -amine
- soms tussenvoegsel: -amino-
Aldehyde= koolstofverbinding met dubbelgebonden O-atoom, dat in
tegenstelling tot carbonzuren, niet vergezeld gaat van een
hydroxygroep
- minder reactief dan het zuur en zit aan het uiteinde van een
molecuul
- achtervoegsel: -al
Keton = dubbelgebonden O-atoom zit in het midden van de
koolstofketen
, - achtervoegsel: -on (hierbij wel de plaatsnaam ervoor aangeven)
Ether = klasse van koolstofverbindingen met een O-atoom dat
zich tussen twee koolstofatomen in bevindt
- kortste deel van de koolstofketen, samen met het O-
atoom, als een karakteristieke groep beschouwd
Ester = zuurrest ion van carbonzuur
- heeft vaak fruit/bloem geuren, slecht oplosbaar in water
- -COO-
Binas 66C: karakteristieke groepen
Stappenplan systematische naamgeving
1. Stamnaam
langste onvertakte koolstofketen met alle functionele groepen eraan
- bij cyclische binding ring is hoofdketen ( cyclo-)
- ester: stam begint bij C-atoom waar dubbelgebonden O-atoom aan vastzit
2. Achtervoegsel, voorvoegsel, numerieke voorvoegsels
belangrijkste karakteristieke groep komt achteraan. Voorvoegsel zijn de overige
functionele groepen
- als een groep meerdere keren voorkomt of er is een dubbele binding: nummer erbij
3. Nummering
C-atomen nummeren zodanig dat de functionele groep met hoogste prioriteit het
laagste plaatsnummer krijgt
- afnemende belangrijkheid = achtervoegsel – dubbele binding – drievoudige binding
– tak/halogeen
- cyclische verbindingen : nummering verloopt via kortste weg naar de volgende
functionele groep
5. Systematische naam
onderdelen in juiste volgorde: voorvoegsel (alfabetisch) – stamnaam – achtervoegsel
Paragraaf 10.2 Reacties van alkanen, alkenen en alkynen
Alkanen = hoe langer de alkaanketenlengte (en dus sterkere vanderwaalsbindingen), hoe
hoger kookpunt en smeltpunt
Substitutiereactie = reactie waarbij in een koolwaterstofmolecuul een atoom of atoomgroep
wordt vervangen door een ander atoom of een andere atoomgroep
- verloopt als er energie wordt toegevoegd
- 2 beginstoffen worden 2 producten
- alkanen
- Bij halogeenalkanen kan snel een substitutie ontstaan
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur jasmijnvdwielen. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €2,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.