Volledige samenvatting van het vak Arts & Maatschappij. Bevat de onderdelen medische psychologie, medische sociologie, ethiek en diversiteit. Gebaseerd op de inhoud van de powerpoints, de bijhorende cursusteksten en notities van tijdens de lessen.
Praktische filosofie: ethiek, politieke filosofie, sociale filosofie
ETHIEK
= studie van het domein van de moraal vanuit het oogpunt van de vraag naar de fundering van moreel goed &
kwaad en van de grondslag van normen & waarden (= moraalfilosofie)
Moraal = geheel van overtuigingen over goed & kwaad + daarmee samenhangende regels & principes
Grondlegger: Aristoteles (& Socrates)
Niet-normatieve takken
• Moraalwetenschap / descriptieve ethiek: moraal beschreven vanuit menswetenschappen
→ Kohlberg, Gilligan: stadia van ontwikkeling van moraliteit bij kinderen
• Meta-ethiek: ‘waarom & hoe zijn mensen moreel?’
Normatieve takken
• Normatieve ethiek: basisprincipes van moraal rationeel formuleren, theorie over samenhang
goed/kwaad en specifieke morele waarden/normen
• Toegepaste ethiek: medische ethiek, bio-ethiek → analyse & opheldering van concrete morele
dilemma’s & kwesties in specifieke domeinen van menselijk handelen in de samenleving
→ oplossing/regulering van dilemma’s & kwesties obv argumentatie, discussie, dialoog
WAAROM ZIJN WE ONTVANKELIJK VOOR MORALITEIT ?
Hobbes: egoistic prudence → mensen moesten strijden om te overleven
Sociale contract: voordeel voor elk individu om zich te schikken naar ethische regels/normen
De Waal: eerlijkheid & altruïsme (= voorwaardes voor moraliteit) komen vaak voor bij dieren
Menselijke moraliteit: religie & taboe spelen rol → niet bij niet-menselijke dieren
,BIO-ETHIEK
= verzamelplek voor verschillende disciplines, dialogen, organisaties die zich bezig houden met ethische,
juridische, sociale vragen die worden opgeroepen door vooruitgang in geneeskunde, wetenschap en
biotechnologie (– O’ Neill)
= theorieën die de vraag ‘wat is moreel goed?’ proberen te beantwoorden
UTILITARISME
Consequentialisme = morele theorie die acties evalueert obv hun gevolgen die er waarschijnlijk uit volgen
Utilitarisme: ‘grootste goed voor het grootste aantal mensen’ moet doel zijn van elk handelen
Bentham: kosten-batenanalyse = afwegen van kosten & baten van bepaalde handelingen
→ hedonistische calculus om baten (genot) te berekenen
Genot als basis → bepaald door intensiteit, duur, mate van zekerheid, gevolgd door tegengestelde gevoelens
Nozick: ervaringsmachine geeft je het genot dat je zou hebben bij een bepaalde ervaring
Hedonisme stelt dat dit evenwaardig is aan het genot wanneer je de ervaring echt hebt
Mensen prefereren de echte ervaring, ipv de illusie van genot
Mill: utiliteitsprincipe = handelingen zijn juist in verhouding wanneer ze geneigd zijn om geluk te bevorderen en
verkeerd waneer ze het tegendeel van geluk (genot, afwezigheid van pijn) bevorderen
Kwalitatieve verschillen: geestelijk genot (intellectuele activitiet) > fysiek genot (sport)
20ste eeuw:
Preferentieutilitarisme: niet genot maar (bevrediging van) voorkeur staat centraal
Handelingsutilitarisme: elke actie wordt afzonderlijk behandeld
vs
Regelutilitarisme: handeling wordt beoordeeld obv algemene regels die geluk zouden maximaliseren
, + –
• Ethisch progressief: iedereen die geluk kan ervaren • Opofferen van minderheden
is relevant voor morele consideratie • Speculatief: betrekking op toekomstige uitkomsten
• Gebaseerd op gezond verstand • Gedane beloftes
• Interessant voor beleid • Persoonlijke relaties
• Supererogatorische conclusies: meer dan wat
moreel strikt noodzakelijk is (Singer)
DEONTOLOGIE
Regels volgen omdat het onze plicht is, intentie is van belang
- Sommige daden zijn slecht, ongeacht goede gevolgen
- Sommige daden zijn goed, ongeacht slechte gevolgen
- Goede daden om verkeerde redenen (genot ipv plicht) zijn niet-ethisch
Verschil met regelutilitarisme: regels volgen voor voordelige gevolgen, ongeacht de intentie
→ daad is goed als het goede gevolgen heeft
Kant: rede & autonomiteit (verlichting)
2 vormen van moeten:
Hypothetische imperatief: als je X wil, moet je Y doen
Categorische imperatief: je moet Y doen / je mag Y niet doen → morele wetten
• ‘Handel steeds volgens dergelijke gedragsregel waarvan je wilt dat die een universele wet wordt’
→ Als een ethisch recht van toepassing is op een individu, is het van toepassing op alle anderen
• ‘Handel steeds zo dat je het menszijn, zowel in je eigen persoon als die van elk ander nooit louter als
middel beschouwt maar steeds tegelijk als doel’
+ –
• Respect & autonomie • Wat met conflicterende plichten?
• Goede intenties • Wat met rol van emoties
• Je plicht doen • Wat met daden met slechte gevolgen?
• Wat met dieren: subjecten van het leven (– Regan)
THEORIE VAN RECHTVAARDIGHEID
Over rechtvaardige maatschappij → rechtvaardigheid & eerlijkheid
Rechtvaardigheid: iets wat men verdient / nodig heeft / recht op heeft
→ distributieve rechtvaardigheid: meest aangewezen verdeling van bronnen onder leden van de samenleving
Rawls: egalitaire theorie, gebaseerd op gedachte-experiment
We moeten onszelf achter een ingebeelde sluier van onwetendheid plaatsen (= originele positie)
We weten niet wie we zouden zijn in de maatschappij → welke maatschappij zouden we dan willen?
Equal liberties for all
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur inebeirynck. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €34,98. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
