METHODOLOGIE ONDERZOEKSVOORSTEL
OVERZICHT
• De onderzoekscyclus
• Keuzes bij het uitwerken van een onderzoeksopzet
• Onderzoeksvoorstel
o Probleemstelling
o Literatuurstudie
o Conceptueel kader
o Onderzoeksopzet
o Planning
• Onderzoek in de praktijk
• Structuur van een eindrapport
DE ONDERZOEKSCYCLUS
• Hypothese : slachtofferschap heeft een impact op houding t.o.v. doodstraf
• Operationalisering: het meetbaar maken, wat bedoelen we met houding t.a.v. doodstraf.
• Door bevindingen kan je nieuwe hypothesen vormen
o Afhankelijke variabele: houding t.a.v. doodstraf
o Onafhankelijke variabele: slachtofferschap
• Deductief: van boven naar beneden, van het algemene naar het specifieke
o Van hypothese naar werkelijkheid en emprische data
• Inductief: vertrekken van interviews naar een eerste theorie op basis van die interviews
KEUZES BIJ EEN ONDERZOEKSOPZET
• Deductief vs. inductief
• Eenmalig vs. iteratief
1
, • Beschrijvend vs. verklarend
• Waardenvrij vs. normatief
• Kwantitatief vs. kwalitatief
• Theoriegericht vs. praktijkgericht
KEUZE 1: DEDUCTIEF VS. INDUCTIEF
• Deductief:
o Van algemeen naar specifiek
o Vanuit een theorie vertrekken en die “testen” (of verder ontwikkelen) in de empirische
realiteit
o Door de bril van een conceptueel kader kijken naar de empirische realiteit
• Inductief:
o Van specifiek naar algemeen
o Vanuit de empirische realiteit vertrekken en een theorie ontwikkelen
▪ Theorie ontwikkelen i.p.v. theorie testen
• Continuüm met tal van mogelijke tussenposities, bv.
o Hoofdzakelijk inductief onderzoek, maar met enige theoretische voorkennis
▪ Je hebt bijna altijd een achtergrond
▪ Je hebt altijd wel een bepaalde theoretische voorkennis.
• Bv. Als wij binnen 3 jaar onze masterproef doen, hebben wij al 3 jaar dingen
geleerd over criminologie. We beginnen niet helemaal met een wit blad
o Hoofdzakelijk deductief onderzoek, maar met inductieve fase als de hypothese gefalsifieerd
zou zijn
▪ Stel het onderzoek stelt geen verband, theorie blijkt niet te werken er is geen
verband. We gaan is kijken hoe dat komt. Interviews doen, niet meer de theorie
testen maar inductief kijken waarom de theorie niet werkt.
KEUZE 2: EENMALIG VS. ITERATIEF
• Eenmalig doorlopen van onderzoekscyclus: vaak bij kwantitatief onderzoek
o Onderzoekscyclus wordt doorlopen als stringent (strikt) schema
• Iteratief doorlopen van onderzoekscyclus: in uitgesproken kwalitatief onderozoek, verschillende
keren doorlopen
o Onderzoekscyclus wordt herhaaldelijk doorlopen
o Dialoog tussen theorie en empirie (empirisch materiaal)
o In verschillende interviews de cyclus doorlopen, je ontwikkelt verschillende hypothesen door
verschillende bevindingen. Je past de hypothesen aan.
▪ Vergelijkend met recherche-onderzoek, moord-onderzoek bij de politie
• Continuüm met tal van mogelijke tussenposities, bv:
o Hoofdzakelijk eenmalig doorlopen van onderzoekscyclus, maar met een kleine iteratie in de
vorm van een beperkt bijkomend onderzoek
2
,KEUZE 3: BESCHRIJVEND VS. VERKLAREND
o Beschrijvend:
o Wie, wat, waar, wanneer, hoeveel?
o In enge betekenis: 1 variabele of 1 fenomeen op zich beschrijven
▪ Hoeveel gevangenen zijn er in België?
▪ Wat is de prevalentie van stalking onder universiteitsstudenten in Vlaanderen?
▪ Op welke manier worden slachtoffers van delicten opgevangen in het
politiekantoor? -> meer kwalitatief
• Verklarend:
o Hoe, waarom?
o Voorbeelden:
▪ Heeft het plaatsen van onbemande camera’s een impact op het aantal
snelheidsovertredingen?
• Je verondersteld, of het door die camera’s is dat mensen zich anders
gedragen
▪ Welke factoren verklaren recidive na een verblijf in de gevangenis?
▪ Wat zijn de oorzaken van …? -> kijk naar inhoud en niet enkel naar woordje hoe,
waarom
o In enge betekenis:
▪ Zuiver onderzoek: kan enkel via experimenten of quasi-experimenten
▪ Maar ook
• Longitudinaal kwantitatief onderzoek
• Bepaalde vormen van kwalitatief onderzoek
VERSCHILLENDE VISIES OP INVULLING ‘BESCHRIJVEND’ EN ‘VERKLAREND’
• Enge opvatting van verklarend onderzoek (en dus brede opvatting van beschrijvend onderzoek)
o Alles wat niet focust op causale relaties, is beschrijvend onderzoek
o Bv. Wikström: risicofactoren vs. causale factoren
▪ Onderzoek naar risicofactoren die niet noodzakelijk causale factoren zijn is
beschrijvend onderzoek.
▪ Bv. Geslacht is ricisofactor; als je man bent heb je meer kans om gewelddadige
criminaliteit te plegen, maar is niet de oorzaak. De reden (oorzaak) waarom mannen
meer CT plegen dan mannen is door mate van testosteron
• Brede opvatting van verklarend onderzoek (en dus enge opvatting van beschrijvend onderzoek)
o Van zodra onderzoek focust op samenhang of risicofactoren is het verklarend onderzoek
▪ Hier zijn risicofactoren wel verklarend onderzoek
• Wees steeds duidelijk en wees voorzichtig met de brede opvatting van verklarend onderzoek
o Niet te snel causaliteit veronderstellen
WAT MET VERKLARINGEN DOOR RESPONDENTEN ZELF?
• Is meestal niet verklarend, maar eerder een beschrijving van verklaringen door respondenten
o We zijn heel slecht in het verklaren van ons eigen gedrag, je probeert een verhaal te vertellen
waarom je iets hebt gedaan of waarom je die houding hebt. Je kan er niet op vertrouwen dat
dat juist is.
3
, • Slechts onder heel strikte voorwaarden kan dit echt als verklarend onderzoek beschouwd worden
KEUZE 4: WAARDENVRIJ VS. NORMATIEF
• Waardenvrij:
o Waardeoordelen van onderzoeker en opdrachtgever spelen zo weinig mogelijk
▪ Persoonlijke opvattingen over bijvoorbeeld de doodstraf van onderzoeker hebben
geen invloed op het onderzoek
▪ Positivistisch idee achter: gaat ervan uit dat je mensen kan bestuderen zoals je
objecten bestudeert
o Het onderzochte is een “object” buiten de onderzoeker
o Normatieve keuzes zijn “bias” die moeten vermeden worden
• Normatief:
o Waardeoordelen van onderzoeker spelen uitdrukkelijk een rol in het onderzoek
o Bv. kritische criminologie
▪ Bedoeling is niet alleen wereld beschrijven en verklaren, maar ook veranderen
▪ Het is niet mogelijk om objectief te zijn
▪ Normatieve kritiek: mensen die het verdoezelen en het verkopen van perosonlijke
opvattingen als objectief
• Continuüm met tal van mogelijke tussenposities:
Als we bezig zijn met wetenschappelijk onderzoek moeten we dan niet waardenvrij zijn? Ja maar in
werkelijkheid tussenposities
o Intersubjectiviteit
▪ Zuiver objectiviteit bestaat niet maar met aantal experts kijken naar iets waar ze
allemaal over eens zijn, wil toch al iets zeggen, beter dan één iemand die iets bevind.
o Streven naar objectiviteit, maar zich wel bewust zijn van eigen vooronderstellingen en die
expliciteren
KEUZE 5: KWANTITATIEF VS. KWALITATIEF
• Verwijst hier naar types data, niet naar paradigmata!
KWANTITATIEF
• Steekproef
o aselecte steekproef (om achteraf m.b.v. statistiek te kunnen generaliseren naar een
populatie)
o Enquête, survey
• Dataverzameling
o Grote aantallen data
o Verzameld via schalen, vragenlijsten, observatiemethoden, etc.
• Data-analyse
o via statistische procedures
o Variabelen beschrijven
4
