Lobke Goossens, 2024
Grondslagen van duurzame engineering
Les: duurzame ontwikkeling en economische groei
1. Grenzen aan de groei
GROEI = VERANDERING VAN
Economische groei:
BBP (bruto binnenlands product) = de marktwaarde van alle goederen en diensten
die op één jaar tijd worden geproduceerd in een bepaald land of regio. Het is een
veel gebruikte maatstaf voor de welvaartscreatie vaneen land of regio.
Marktwaarde die je produceerd in bepaalde regio en dat is iets wat je
toevoegd
Toegevoegde waarde die gecreerd wordt.
Stel je voert auto’s in en je verkoopt ze hier , dan is de toegevoegde waarde de
marge die je neemt doordat je ze hier verkoopt en klaarmaakt want ze zijn niet hier
geproduceerd.
Reële economische groei
De toename van het bbp, uitgedrukt in reële of constante prijzen, waarbij de invloed
van de inflatie is uitgefilterd
Stijgt niet altijd: recessie
Maken van toegevoegde waarde
België heeft meer dan 554 miljard euro schulden
Meeste landen schuld, maar Noorwegen is een rijk land, heeft met
duurzaamheid te maken want ze komen eraan door olie en gas. Daar al
langer elektricshe autos gesubsideerd etc.
We moeten nu zorgen dat de schulden dalen ipv. Oplopen: verkiezingen
Waarom is economische groei belangrijk:
• Groei → je hebt meer → je kan meer uitgeven → moet je ook minder
besparen.
• BBP kijkt naar de omvang van de economische activiteiten
• De voornaamste doelstelling/indicator van het macro-economisch beleid van
de meeste overheden is het stimuleren van economsiche activiteiten. De
doelstelling is ‘meer’wnr de economische activiteit goed loopt.
• Hoe? Vrije marktmechanisme, vrijwaren, optimaliseren van belangstellingen,
publieke investeringen. Als het goed loopt gaan we meer halen
o Belangrijk macro-econmoische cijfers naast groei: handelsbalans,
werkloosheid
1
,Lobke Goossens, 2024
Vreemd aan huidige situatie: lage werkloosheidcijfers en toch weinig groei,
maar momenteel veel knelpunt beroepen en uitdagingen
Filmpje: het gaat over de groei, er wordt over nagedacht
• Kunnen we wel blijven groeien? Ja het kan duurzaam zijn, kwaliteit
boven kwantiteit
Waarom is economische groei belangrijk? Wat zijn de veronderstellingen?
o Er zijn mensen die zeggen dat er geen alternatief is
o Tegen armoede: in die landen is het evident om groei te realiseren
zodat mensen over de armoede grens springen. Als we allemala meer
hebben kunnen we meer uutgeven om te zorgen dta er geen
armoede is.
o Correlatie tussen bbp en levensverwachting / geletterheid /
schoolingsgraad
Uitzondering Cuba, hoge levensverwachting etc. maar lage BBP
o Om milieu te beschermen: rijkere landen meer milleubescherming
(geld)
o Economische groei kan duurzaam zijn
o Meer productie en meer consumptie leidt tot meer welzijn
o Economsiche groei financiert de welvaartsstaat
o Economsiche groei creëert jobs
o A rising tide lift all boats
Wat is er mis met de economische groei als maatstaf? Welke activiteiten dragen bij
tot economische groei?
"[bnp] telt luchtvervuiling en reclame voor sigaretten en de ambulances die op de
snelwegen verkeersslachtoffers weghalen. Het rekent de speciale sloten voor onze
deuren mee en ook de gevangenissen voor de mensen die ze stukmaken. Het
omvat de vernietiging van de cederwouden en het verlies van natuurlijke
schoonheid (...) het houdtgeen rekening met de gezondheid van onze kinderen, de
kwaliteit van hun onderwijs of het genoegen dat ze aanhun spelen beleven (...) het
meet noch ons verstand, noch onze moed, noch onze wijsheid, noch ons leren
(...)kortom, het meet alles behalve datgene wat het leven de moeite waard maakt.”
(Robert Kennedy, 1968)
voorbeeld: olieramp aan de kust: impact op dieren, economisch (routes vd
scheepvaart onderbroken), … opkuisen en overpompen zijn economische
activiteiten die toegevoegde waarde creeren en die tellen mee in uw bbp
2
,Lobke Goossens, 2024
Met een kritische stem naar dezelfde standpunten kijken:
economische groei Is geen goede indicator voor de levenskwaliteit: als er
veel milleuimpact is / ongelijkheid stel dat enkel rijkste 20% groeien en 80%
niet, die gaan achteruit per persoon
Economische groei en duurzaamheid sluit elkaar uit, op een gegeven
moment is het eindig
Armoede moet je eigenlijk herverdelen door heffingen die niet op uw
toegevoegde waarde zijn, maar eerder op uw vermogen. bv.
Nalatenschapsbelastingen
Werkloosheid , je zou het kunnen herverdelen
Welvaartsstaat: bepaalde zaken niet meer financieren
Er bestaan geen economische tools voor
Overheidschuld hoe doe je dat als er geen groei is? Op een andere manier
financieren. De vraga is wat de beste modellen zijn en waar het evenwicht zit.
Je kan zeggen dat we bepaalde zaken niet meer gaan financieren maar dat
levert discussies op.
In landen zoals in West -Europa worden veel cultuursubsidies gegeven, in
Angelsaxische landen zullen mensen meer schenkingen doen ter
ondersteuning van bepaalde culturele activiteiten.
Is de discussie nieuw? Nee en de grenzen leven al meer dan 50 jaar
Beroemste studie (veel commotie rond) limits to growth: 1972
Voordien werd er niet veel aandacht gegeven aan de studie, dan werd er
voor het eerst model ontwikkelt
Het was een Amerikaanse studie, MIT gebasseerd en die hadden gewoon
met een aantal modellen toekomst voorspellingen gedaan, maar deze zijn
nooit uitgekomen.
3
, Lobke Goossens, 2024
De modellen trokken een aantal zaken door met huidig consumptiegebruik
(materialen en energie)+ groei vd bevolking : je zag dan dat er ineens
drama’s voorkwamen
In modellen kwamen ineens grenzen die bereikt werden en dat gaf een
ineenstroting: limits to growth.
Het is niet voorgekomen, maar het gaf wel een aantal zaken aan zoals dat er
wel beperkingen zijn.
Maltus (een bekendere studie) ging enkel over voeding en bevolkingsgroei,
deze studie gaat iets dieper
Essentie: je kreeg dicussies rond die assumpties
Heel veel van de conclusies houden stand, niet de voorspellingen dat er een
collaps is maar wel dat er grenzen zijn. Bepaalde zaken kan je niet
produceren zonder materialen en energie. De basis daarvan is
thermodynamica.
Waarom zijn de slechte scenario’s dan niet uitgekomen? We gaan niet meer
op dezelfde manier om met onze materialen en energie zoals 50 jaar
geleden. 50 jaar geleden zou er geen isolatie geweest zijn in de aula en
andere manier van energieproductie maar we zijn er nog lang niet
2. Duurzame ontwikkeling
Duurzaamheid is belangrijk want er is een kans dat je later een job gaat hebben in
verband met duurzaamheid. Innoveren en oplossingen bedenken voor bepaalde
problemen en dta gaat verder dan alleen het klimaat.
Beroemde definitie:
“ een ontwikkeling die tegemoetkomt aan de noden van het heden zonder de
behoeftevoorziening van de toekomstige generaties in het gedrang te brengen”
(Our Common Future, 1987 = Brundtland rapport)
Boek heeft veel in gang gezet en was een belangrijke stap
Kritiek op dat (oud) rapport:
• Economische groei nog steeds centraal
• Machtsverhoudingen wordne buiten beschouwing
gehouden
o Marktmacht is ook 1 van die reden van Marktfalen
(naast externe effecten, denk aan de micro-
economie)
4