Deze samenvatting is zeer volledig en bevat de slides, lesnotities en cursus. De structuur van de cursus werd als uitgangspunt genomen en volgt dus niet de structuur van de lessen. Wetsartikelen en rechtspraak werden aangeduid in een kleurtje. Deze samenvatting werd gemaakt in academiejaar 23-24.
, DEEL I – I NLEIDING
1 ALGEMENE INFORMATIE
- Syllabus via Ufora
o Proberen lezen want bevat leerstof die niet in de les wordt verstrekt
o Achtergrondinformatie
o Lessen en presentatie = aller belangrijkste
- Wetboek recente versie Ger.W.
o Laatste wijzigingen dateren van december en januari
o Wetgeving mag afgedrukt worden en meegenomen worden naar het examen
- Zelfstudie:
o Deel II: Actoren van justitie
o Deel III: Bevoegdheid
2 I NLEIDING BURGERLIJK PROCESRECHT
- “Ik blijf vinden dat de eerste taak van de juridische raadgever erin bestaat het juridische gevecht – per definitie
bron van onzekerheid en grote energieslokop – te vermijden” (Marieke Wyckaert, De fabel van de advocaat en
“slecht” recht)
- Juristen zijn geneigd spijkers op laag water te zoeken, ingenieurs zoeken hoe ze de wereld kunnen verbeteren
(Jonathan Berte, Voorzitter Robovision, een bedrijf dat software ontwikkelt die camera’s slim maakt; De Tijd 13
augustus 2022)
- De jurist van de toekomst is een meester-verbinder. Hij moet proberen om de juridische rationaliteit beter te
verbinden met de maatschappelijke rationaliteit. Zijn belangrijkste opgave is niet om zelfgenoegzaam het
woord van de rechtsstaat te verkondigen, maar om de rechtsstaat meer te voorzien van een menselijk gezicht
(Marc Hertogh, “De jurist als meester-verbinder. Over het tanende gezag van juristen en wat eraan te doen”,
NJB 2022/183)
- Dubbelinterview met Peter Callens en Hilde Melotte (OrdeExpress):
o De advocatuur is als de kanarie in de mijn. Wij fungeren als een graadmeter voor hoe de maatschappij
functioneert.
o Het rechtssysteem moet dienen als een toegankelijk en effectief middel om mensen te helpen bij het
oplossen van hun juridische uitdagingen.
§ Geen veroordelingen meer door het EHRM wegens gerechtelijke achterstand.
§ In een rechtstaat is het belangrijk dat de rechter beslissingen neemt en dat deze ook
daadwerkelijk worden uitgevoerd.
o Justitie moet actief communiceren, zelfs over moeilijke onderwerpen. Dit kan alleen maar bijdragen
aan een verbeterd begrip en gezonde interactie. Het is van groot belang dat we extra inspanningen
leveren om uit te leggen hoe het rechtssysteem werkt. Het is belangrijk om te begrijpen dat
magistraten, wanneer ze een uitspraak doen in een zaak, alles wat ze te zeggen hebben in die uitspraak
verwerken. Voor hen is het dan ‘Schluss’, het verhaal eindigt daar.
2
,3 WAAR WORSTELT DE CIVIELE RECHTSPRAAK MEE ?
Belangrijke recente ontwikkelingen en pijnpunten:
- Vertrouwen van de burger in justitie
- Hertekening van het gerechtelijk landschap – Werklastmeting – Autonomie
- Versnelling rechtspleging – Herwaardering eerste aanleg
- Digitalisering van justitie
- Sociaal statuut – Feminisering
3.1 V ERTROUWEN VAN DE BURGER IN JUSTITIE
- R. Valkeneers meent dat in vele gevallen kan gesteld worden dat onze rechtspraak een loterij is.
o Voorbeelden:
§ Waarom krijgen slachtoffers die zich in gelijkaardige situaties bevinden, geen gelijke
schadevergoeding?
§ Rechters die een vonnis moeten vellen net voor de lunchpauze, zullen strenger oordelen dan
na de lunchpauze
§ In strafzaken is men in de tweede zaak meestal minder streng
o Een rechter van het Hof van Beroep in Gent kan niet weten wat zijn collega’s in Antwerpen, Luik,
Bergen, … zeggen over dezelfde materie. Een rechter kan enkel kijken wat eerder werd uitgesproken
binnen zijn jurisdictie. Het is omstreden of het toegelaten is dat een rechter een collega mag opbellen
om zijn visie te horen.
o R. Valkeneers vergeleek de verschillende uitspraken in de verschillende aanleggen van een strafzaak:
Er was een strafzaak in Luik waarbij een man zijn ex had overgoten met zwavelzuur in Luik. De
Luikse politie wist of had moeten weten dat die man gevaarlijk was en de vrouw verweet de politie
om niet de nodige preventieve maatregelen genomen te hebben om dit te voorkomen.
§ Eerste aanleg Luik: geen oorzakelijk verband tussen de fout van de politie en de schade van
mevrouw → € 0 schadevergoeding
§ Hof van Beroep Luik: verlies van een kans door nalaten van de politie → 50 % schadevergoeding
§ Hof van Cassatie: verbreekt de zaak waardoor de zaak voor Hof van Beroep Brussel kwam
§ Hof van Beroep Brussel: verlies van een kans → 80 % schadevergoeding
§ Hof van Cassatie: verbreekt de zaak + verwijzing naar ander Hof van Beroep
§ Hof van Beroep Bergen (25 jaar na de feiten): vergoeding voor de geleden schade en geen twijfel
dat de geleden schade anders zou zijn zonder de fout van de politie → 100 % schadevergoeding
→ uitspraken zijn moeilijk te voorspellen en doet afbreuk aan rechtszekerheid
- Men kan niet goed weten wat in de rechtspraak gebeurt aangezien nog geen 1 % van de uitspraken publiek
wordt gemaakt.
- In 2014 werd voor het laatst een justitiebarometer afgenomen → toen had 60 % van de mensen vertrouwen in
justitie.
3
, - In België gelooft het merendeel van de bevolking in de onafhankelijkheid van rechters.
o In Luxemburg, Denemarken, … is het vertrouwen veel groter
o Dit heeft te maken met de problematiek van plaatsvervangende rechters = rechters die occasioneel
kunnen worden ingeschakeld wanneer de professionele rechter ziek is
o Hier werd aan gewerkt → Wet van 23 maart 2019:
§ Het wordt niet meer toegelaten dat tijdens dezelfde zitting een advocaat of zijn stagiair of
medewerker van zijn kantoor die een zaak behandeld heeft, nadien als vervangend rechter
zou zetelen
§ + Rechters moeten slagen voor een examen vooraleer ze benoemd worden als
plaatsvervangend rechter en versterkt de onderzoeksbevoegdheid van de Hoge Raad van
Justitie
- Het merendeel van de bevolking vindt dat de juridische taal onvoldoende duidelijk is
- 60 % van de mensen vinden dat de meeste beslissingen aanvaardbaar zijn → dit zou veel hoger moeten liggen
in een rechtstaat
- 92 % van de mensen vinden dat de procedures te lang duren
- Per 100 inwoners worden 6-7 nieuwe zaken gegenereerd, in Frankrijk is dit 2,5, in Nederland 0,8-1 → in België
gaat men veel naar de rechter maar heeft men niet veel vertrouwen in de rechter
- Er zijn relatief veel advocaten in verhouding tot de bevolking
- Er wordt minder naar de rechter (Hof van Beroep) gestapt dan voorheen → waarschijnlijk omdat mensen hun
vertrouwen in justitie afnemen
- In België wordt relatief minder geld besteedt aan justitie, niettegenstaande de inspanningen om het budget
van justitie naar boven te trekken
o Duitsland: € 140 per inwoner
o Nederland: € 125 per inwoner
o België: € 87 per inwoner
o Frankrijk: € 72 per inwoner
- Enkele redenen hiervoor:
o Er is geen betrouwbare informatie over de doorlooptijden. Bij het Hof van Beroep is de gemiddelde
doorlooptijd 660 dagen. Het aantal afgehandelde burgerlijke en commerciële zaken zou meer
bedragen dan de instroom aan nieuwe zaken → gerechtelijke achterstand zou dalen. Maar er is geen
(betrouwbare) informatie over het aantal hangende zaken.
o De rolrechten zijn laag in België in vergelijking met EU-landen, maar de rechtshulp is beperkter dan in
buurlanden
o Door het gebrek aan gegevens is er geen volledig beeld van de efficiëntie van de Belgische justitie.
België staat onder verscherpt toezicht van het Comité van Ministers van de Raad van Europa vanwege
de buitensporig lange rechtsgang in burgerlijke zaken in eerste aanleg.
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur 123lawstudent456. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €13,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
