Lecture 4 : Huidinfecties
Huid
• Functies o Bescherming o Temperatuurregeling o
Sensatie o Synthese van vit D
• Meerlagig o Epidermis
§ Buitenste laag
§ Stratum corneum
• Meest oppervlakkige laag
• Dode huidcellen gevuld met keratine à beschermende
barrière
§ Melanocyten à productie melanine à huidskleur + UV-bescherming
§ Avasculair o Dermis
§ Bloedvaten, zenuwen, zweetklieren, talgklieren en haarzakjes
§ Voorzien van voedingsstoIen + reguleren van temperatuur
§ Papillaire dermis + reticulaire dermis (diepe laag)
§ Collageen- en elastinevezels à kracht, elasticiteit, flexibiliteit o Hypodermis
(onderhuids weefsel)
§ Diepste laag
§ Vet en bindweefsel
§ Isolator à reguleren van lichaamstemperatuur + demping + ondersteuning
Innate huidimmuniteit (NIET in slides)
Huid = 1e verdedigingslinie
• Onderdeel van aangeboren IS à niet-specifieke bescherming
• Keratine: fysieke barrière
• Indien beschadiging: wondgenezingsproces à vorming stolsel, ontsteking en weefselherstel
• pH(huid) = 5 o Licht zuur à remt de groei van bepaalde ziekteverwekkers
o Talgklieren scheiden talg (= vetzuren + zouten) af à remt de groei van bacteriën
• Huidmicrobiota o Gunstige micro-organismen produceren antimicrobiële stoIen o Soorten
§ Staphylococcus
• S. epidermidis : commensaal
• S. aureus : commensaal + pathogeen
§ Cutibacterium (voorheen propionibacterium)
• C. acnes: commensaal à vooral in talgrijke gebieden (acne bij overgroei)
§ Corynebacterium
• Gezondheid van de huid (normale flora)
§ Micrococcus
• Huidoppervlak
• Diversiteit van huidmicrobiota
§ Brevibacterium
• Vorming van lichaamsgeur
• Niet-pathogeen
§ Malassezia
• Gistachtige schimmel
• Bij overgroei: seborroïsch eczeem
1
, § Streptococcus
• S. pyogenes: kan huidinfecties veroorzaken (bv. impetigo)
o Homeostase
§ Quorum sensing = bacteriële communicatie
• Bacteriën geven signaalmoleculen af à drempel bereikt: activatie van
gecoördineerde reactie in bacteriële populatie
• Bacteriën gaan zich anders gedragen obv hun bevolkingsdichtheid
§ Antimicorbiële peptiden
• Geproduceerd door bacteriën en GH-cellen (bv. keratinocyten, talgklieren)
• Zorgen voor stabiliteit qua aantal en diversiteit van bacteriën
§ Gastheer-microbe-interacties
• Contextuele pathogeniciteit à mutualistisch tot pathogeen o Afhankelijk van
gastheergerelateerde factoren:
§ Barrièrebreuken
§ Immunosuppressie
• S. epidermidis: eerder mutualistisch
• S. aureus: eerder pathogeen (huidinfecties)
Ziekten geassocieerd met verstoringen van de huidmicrobiota
Acne vulgaris
• Veelvoorkomende, chronische en inflammatoire huidaandoening
• Aantasting pilosebaceous eenheid (haarfollikel, haarzakje, talgklier)
• Acne-laesies: comedonen (verstopte haarfollikel), papels (kleine rode bultjes) en puisten (met pus gevuld)
• Cutobacterium acnes o Verschillende stammen hebben uiteenlopende mate van ontstekingspotentieel
o C. acnes en lipopolysacchariden à verhoging expressie pro-inflammatoire cytokines in talgklieren à
afgifte van IL-8, TNF, IL-1alpha à ontstekingsproces
• Behandeling: talgproductie reguleren, ontsteking verminderen, P. acnes aanpakken (evt. hormonale
factoren aanpakken)
Atopische dermatitis (eczema, AD)
• Veelvoorkomende, chronische en inflammatoire huidziekte met complexe etiologie o
Combinatie van genetische en omgevingsfactoren
• Defecten in huidbarrière + onregelmatigheden in IS à verstoring van huid- en
darmmicrobiota o Veranderde en minder diverse microbiële samenstelling
(microbiële dysbiose) o Kolonisatie van S. aureus op huid
• ‘atopische mars’ o AD à andere allergische aandoeningen (astma, allergische
rhinitis)
Huid- en wekedelen infecties
Infectieroutes
• Commensale flora wordt pathogeen o Bv. overgroei van candida à schimmelinfectie van de huid
(candidiasis)
• Pathogenen uit omgeving (grond, water of verontreinigde oppervlakken) o Bv. dermatofyteninfecties
2
, • Zoönotische infecties o Dieren à mensen
• Via insecten of geleedpotigenvectoren o Bv. Borrelia burgdorferi à teek à mens (ziekte van Lyme:
erythema migrans)
• Direct contact o Bv. schurft, herpes simplex-virus, syfilis
Symptomen geassocieerd met huidinfecties
• Roodheid (erytheem)
• Zwelling (oedeem)
• Warmte (gevolg van verhoogde bloedstroom en ontsteking)
• Huiduitslag o Virale infecties en bacteriële infecties (spirochetenbacteriën)
• Pijn of ongemak
• Jeuk of irritatie (bv. schimmelinfecties)
• Koorts (bv. cellulitis, abcessen)
• Abces (= gelokaliseerde ophoping van pus in een holte)
• Systemische symptomen (koude rillingen, vermoeidheid, malaise)
Niet-bacteriële infecties met huidverschijnselen (zie PPT)
• Virale infecties: Herpes-virussen, Varicella Zoster-virus, Mazelen
• Schimmelinfecties: Tinea pedis en candidiasis
• Parasitaire infecties: schurft en Leishmaniasis
Oppervlakkige bacteriële huidinfecties
• Impetigo o S. aureus of S. pyogenes
o Rode zweren of blaasjes à barsten à honingkleurige schurft
• Roodvonk o S. pyogenes
o Rode uitslag met schuurpapierachtige structuur + koorts + keelpijn + …
• Erysipelas o S. pyogenes
o Verheven, rode en gevoelige uitslag met goed gedefinieerde grenzen
Infecties die diepere lagen van de huid aantasten (zie PPT)
• Folliculitis o S.
aureus
o Infectie van haarzakjes à kleine rode puistachtige bultjes of puisten rond haarzakje o
Furunkels en karbonkels (diepere infecties) à pijnlijke rode gezwollen knobbels of bulten
• Paronychia o Infectie van nagelriemen
o Oorzaak: spontaan, trauma, manipulatie
o Verstoring van beschermende barrière tss nagel en nagelriem à vatbaarder voor bacteriën o
Acute paronychia: beperkt tot 1 nagel en pijnlijk
§ S. aureus
§ Kinderen zijn vatbaarder (nagelbijten) o Behandeling: incisie en drainage of
antibiotica
3
, § Indien ontsteking zonder abces: warme kompressen met water of antiseptica en
antibiotica
• Lymfangitis o S. pyogenes en S. aureus
o Indringen via snijwonden of beschadigde huid à verplaatsing via lymfevaten à ontsteking en
infectie van lymfestelsel
o Rode strepen op huid (langs lymfevaten), plaatselijke pijn, zwelling, gevoeligheid, warm (evt
systemische symptomen zoals koorts en rillingen)
• Cellulitis o Staphylococcen en Streptococcen o
Rode, gezwollen, warme en pijnlijke uitslag
• Gangreen o Levensbedreigende aandoening à
urgentie!
§ Gaat gepaard met systemische symptomen (koorts, koude rillingen, tekenen van sepsis)
o Gebrek aan bloedtoevoer (ischemie), infectie of beide à necrose van lichaamsweefsel o
Gezwollen en geblisterde huid, omliggend weefsel kan ontstoken en gevoelig zijn o Fournier’s
gangreen = aantasting van genitale en perineale zone
Gegeneraliseerde infecties met huidverschijnselen
• Petechiën o = kleine rode laesies op huid en
slijmvliezen
o Oorzaak: endocarditis of meningitis à kleine bloedvatbloedingen in de huid (verdwijnen niet als
je erop drukt)
o Purpura = samengevoegde petechiën met diameter > 2mm o Ecchymoses = diameter > 1cm
• Lymfeziekte o Borrelia burgdorferi (vector: teken
van Ixodes ricinus-complex) o Klinisch
§ Erythema migrans
§ Borreliale lymfocytoom = subacute laesie op tepel bij volwassenen of oorlel bij kinderen
§ Acrodermatitis chronica atrophicans = inflammatoire fase met rode/blauwe kleur
• Gevolg door atrofische fase waarin huid dunner
wordt (evt fibrotische kenmerken)
• Meest voorkomende late manifestatie van Lyme
4